Υπάρχει εμβόλιο για την πολιτική αφασία;

Πέπη Ρηγοπούλου
Αρθρογράφος
Άρθρο της στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" - 4/8/2009



Από μια σκοπιά η ιστορία της τέχνης είναι σε πολύ μεγάλο ποσοστό η ιστορία των επαναλήψεων που έπαιρναν τον εαυτό τους για πρωτοτυπίες.

Οχι ότι τα πρωτότυπα έργα και τα αριστουργήματα απουσιάζουν. Αλλά το να ξεχωρίσει ένα έργο από την ατελεύτητη σειρά των απομιμήσεων και των επαναλήψεων δεν είναι ποτέ το αναμενόμενο, αλλά μάλλον η έκπληξη, η έκρηξη, αυτό που κάποιοι λένε θαύμα.

Αν τέτοια θαύματα συνέβαιναν και συμβαίνουν ίσως ακόμη στο καλλιτεχνικό πεδίο, τα ισοδύναμά τους στην τέχνη της πολιτικής, ελληνικής και μάλλον παγκόσμιας, μοιάζουν να σπανίζουν όλο και πιο πολύ. Η αδιαφορία του εκλογικού σώματος για τις εκλογές που πέρασαν και αυτές που θα έρθουν μας υποδεικνύει ότι αυτό που κυριαρχεί είναι μια όλο και πιο οξεία αίσθηση της επανάληψης: τα ίδια μεγάλα λόγια, που θα διαψευσθούν, οι ίδιοι κατά παραγγελίαν ενθουσιασμοί, που θα σβήσουν το επόμενο πρωί.

Οι πολιτικοί αρχηγοί θα εμφανιστούν βεβαίως δυναμικοί, φρέσκοι ή φρεσκοκατεψυγμένοι, σπινταριστοί και ντοπαρισμένοι από τους ίματζ μέικερ, που προσπαθούν να τους πλασάρουν με το σωστό περιτύλιγμα σαν κάθε ληξιπρόθεσμο προϊόν που αδημονούμε να ξαποστείλουμε εγκαίρως από τα ράφια. Θα υποσχεθούν ότι έφτασε η ώρα του πολίτη, ότι εμείς και αυτοί μαζί θα χαράξουμε ένα εντελώς διαφορετικό αύριο και ότι χέρι χέρι, με ή χωρίς τον Καρατζαφέρη, θα τραβήξουμε επί τέλους μπροστά.

Η επιδημία, όμως, της ουσιαστικής πολιτικής αδιαφορίας της κοινωνίας, που απειλεί να μεταμορφωθεί σε πανδημία, δεν αφήνει μάλλον περιθώρια, ακόμα και αν κάποια πολιτική δύναμη που θα έφτανε στην εξουσία θα είχε πραγματικά τη διάθεση για κάποιες πραγματικές αλλαγές. Ακόμη και αν η επόμενη κυβέρνηση πατά σε έναν πραγματικά επαρκή αριθμό εδρών στο Κοινοβούλιο, η απουσία πραγματικής λαϊκής συμμετοχής και βούλησης, που θα έπρεπε να την συνοδεύει, θα την καταστήσει πιο εύκολα υποχείριο των κάθε λογής ντόπιων και διεθνών, μικρών και μεγάλων νταβατζήδων ή -όπως λεγόταν παλαιότερα στη γλώσσα της διπλωματίας αλλά και του υποκόσμου- προστατών.

Μέσα σε αυτή τη μάλλον δυσοίωνη συνθήκη, ο παράγων γρίπη έρχεται και αυτός να ρίξει το αναπάντεχο βάρος του στο θέμα των εκλογών. Με τις καθημερινές ανησυχητικές ειδήσεις που μεταδίδουν τα Μέσα, με τρόπο που κανείς να δυσκολεύεται να ξεχωρίσει τι είναι πραγματικός κίνδυνος και τι παραλήρημα, ο πολίτης είναι πιθανό να σκεφτεί δυο φορές το αν θα είναι πρόθυμος να συγχρωτιστεί με άλλους συνανθρώπους του σε προεκλογικά κέντρα ή σε μικρές και μεγάλες συγκεντρώσεις, για να ρίξει το βάρος του σε έναν αγώνα που η έκβασή του θα φέρει έτσι κι αλλιώς τα ίδια και τα ίδια.

Δεν εννοώ, φυσικά, ότι τα μεγάλα προβλήματα δεν υπάρχουν. Η κρίση και κυρίως όσα μας οδήγησαν σε αυτήν και όσα τη συντηρούν και την αναπαράγουν, η ειρήνη στα σύνορά μας και στον κόσμο, ο πολιτισμός, η παιδεία και το περιβάλλον είναι μπροστά μας, απαιτώντας επείγουσες ουσιαστικές απαντήσεις. Δυστυχώς, το πιθανότερο είναι ότι οι «εικονολόγοι», ονομασία που δίνει ειρωνικά ο Κούντερα στους ίματζ μέικερς, που θεωρούν τις δημοσκοπήσεις σημαντικότερες από τη ζωή, θα καταφέρουν μάλλον και πάλι να αποκλείσουν κάθε τι το ουσιώδες από την προεκλογική πολυλογία.

Το τίμημα μιας τέτοιας αδιέξοδης πολιτικής επανάληψης θα είναι και πάλι, ίσως μάλιστα περισσότερο από κάθε άλλη φορά, η αδιαφορία, η παθητικότητα, η δυσφορία, που μάλιστα μπορεί να μεταβληθεί, όπως έγινε και τον περασμένο Δεκέμβρη, σε έκρηξη. Αν όμως ο κύριος Αβραμόπουλος διατυμπανίζει από τηλεοράσεως ότι θα μας εμβολιάσει συλλήβδην ενάντια στον ιό της γρίπης, το εμβόλιο απέναντι στην πανδημία μιας καθολικής αδιαφορίας για τον δήθεν πολιτικό λόγο είναι πολύ πιο δύσκολο να βρεθεί.