Δευτέρα 25 Ιουλίου 2011

Η «αποδιάρθρωση» των ΑΕΙ








Παναγιώτης Νούτσος

Άρθρο του στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" - 17/7/2011

Η «Σχολή» θα «καλύπτει μια ενότητα συγγενών επιστημονικών κλάδων» και επομένως θα τερματίσει το βίο της ως «σύνολο συγγενών επιστημών». Η υπόσχεση είναι να «εξασφαλίζει τη διεπιστημονική και διακλαδική προσέγγιση και επικοινωνία τους» και όχι την «αναγκαία για την επιστημονική εξέλιξη αλληλεπίδρασή τους». Τούτο θα αφορά τόσο τις προπτυχιακές σπουδές, στις οποίες θα επιμείνω εδώ, όσο και τη «Μεταπτυχιακή Σχολή» και τη «Σχολή διά βίου μάθησης και εξ αποστάσεως εκπαίδευσης». Και τι άλλο αναμένεται; Ο «αναγκαίος για τη διδασκαλία και την έρευνα συντονισμός» αυτών των «επιστημονικών κλάδων» και όχι ο «αναγκαίος για την έρευνα και τη διδασκαλία συντονισμός» των συγγενών επιστημών.

Αυτή η αλλαγή των προτεραιοτήτων δεν είναι τυχαία ούτε αμελητέα, αλλά συνδέεται με τη μετονομασία και τη μετάπλαση του «διδακτικού - ερευνητικού προσωπικού» σε «διδακτικό προσωπικό», όπως άλλωστε το μαρτυρούν και οι αμέσως επόμενες επισημάνσεις. Η «Σχολή» πια θα οργανώνει «προγράμματα σπουδών» και θα «αναθέτει την υλοποίησή τους σε ομάδες διδασκόντων» (ευφάνταστος δήμαρχος θα τις ονόμαζε «συνεργατικές ομάδες») που με τη σειρά τους θα αποτελούν τη «βασική εκπαιδευτική ομάδα», υπεύθυνη απλώς για την «οργάνωση της διδασκαλίας» και τη «συνεχή βελτίωση της μάθησης». Δηλαδή, καταργείται το Τμήμα που έως τώρα συγκροτεί τη «βασική λειτουργική ακαδημαϊκή μονάδα» και «καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο μιας επιστήμης» και για τούτο το πρόγραμμα σπουδών του «οδηγεί σε ενιαίο πτυχίο».

Σε ποιον θα ανήκει η αρμοδιότητα της «έγκρισης των προγραμμάτων σπουδών, γενικών και ειδικών», αφού το μόνο που θα απομείνει στη γενική συνέλευση των «Προγραμμάτων Σπουδών» (με την εξαφάνιση επίσης των «Τομέων», των πρωτογενών κυττάρων της διδακτικής και ερευνητικής παρουσίας των πανεπιστημίων) θα είναι αποκλειστικά η «εφαρμογή» τους; Τόσο το «γενικό πρόγραμμα σπουδών» ή το «πρόγραμμα σπουδών του πρώτου έτους μίας σχολής» όσο και το «ειδικό πρόγραμμα σπουδών» ή το «πρόγραμμα σπουδών μετά το γενικό πρόγραμμα μιας σχολής», δύο ή τριών ετών, εγκρίνεται από την κοσμητεία (που διατηρεί και τη «γενική εποπτεία») έπειτα από «πρόταση ειδικής επιτροπής» που απαρτίζεται από τον κοσμήτορα και άλλους πέντε καθηγητές της Σχολής. Επιπλέον, το «περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών εγκρίνεται από τον πρύτανη, ύστερα από σύμφωνη γνώμη της κοσμητείας», ενώ ο οικείος «Κανονισμός σπουδών», που «καταρτίζεται και τροποποιείται από τον πρύτανη», «εγκρίνεται από το Συμβούλιο του Ιδρύματος».

Ποιος εκλέγει τον κοσμήτορα που «επιβλέπει την εφαρμογή» των «γενικών» και «ειδικών» προγραμμάτων σπουδών και ο οποίος ενδέχεται να είναι βυζαντινολόγος, σλαβολόγος, θεατρολόγος, μουσικολόγος κ.λπ. σε μια Φιλοσοφική Σχολή έντεκα Τμημάτων-«Ομάδων διδασκόντων» και «διδασκουσών»; Καταφανώς όχι η «Σχολή» του, αλλά το «Συμβούλιο του Ιδρύματος» και ο πρύτανης που τον «διορίζει». Τι άλλο, συναφώς, αποφασίζει το «Συμβούλιο»; Την «ίδρυση, κατάργηση ή μετονομασία προγραμμάτων σπουδών». Μεσολαβεί η Σύγκλητος, με «σύμφωνη γνώμη», στην οποία όμως βαρύνουσα αριθμητική θέση έχουν οι ως άνω επιλεγέντες κοσμήτορες και ο πρύτανης. Κι ο τελευταίος πώς εκλέγεται; Απλώς επιλέγεται από το Συμβούλιο του Ιδρύματος, καθηγητής της «ημεδαπής ή της αλλοδαπής», αδιαφόρου ιθαγένειας και υπηκοότητας.

Τέλος, αυτό το ύπατο όργανο, που δίδει τη χαριστική βολή στη συνταγματική πρόβλεψη για τα «νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου» τα «πλήρως αυτοδιοικούμενα», πώς συγκροτείται; Από έναν φοιτητή ενιαύσιας και μη ανανεώσιμης θητείας (θα λαμβάνει κι αυτός «κατ' αποκοπή αποζημίωση»;) και εφτά καθηγητές για τέσσερα χρόνια (με δυνατότητα αυτά να γίνουν οχτώ), «πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης» αλλά και μόνον «πλήρους» (που θα έχουν όμως τη δυνατότητα να «ασκούν ελευθέριο επάγγελμα» δικηγόρου ή γιατρού). Ενώ ο πρόεδρος και ο αναπληρωτής του ανήκουν στα άλλα εφτά εξωτερικά μέλη ποικίλης προέλευσης και «κοινωνικής δραστηριότητας» ή «σημαντικής προσφοράς στο κοινωνικό σύνολο» (όπως θα μπορούσε να εκτιμηθεί ένας μητροπολίτης, ένας καναλάρχης, ένας πρόεδρος ποδοσφαιρικού σωματείου ή ένας τραπεζίτης με «εμπειρία στον τομέα διοίκησης»).

Μόνο που εδώ δεν κλείνει ο κύκλος, όσο κι αν ευκρινώς τούτο προδιαγράφεται. Γιατί «απαραίτητη προϋπόθεση για την ίδρυση και λειτουργία όλων των προγραμμάτων σπουδών» είναι η «πιστοποίησή» τους, σύμφωνα με τις «διαδικασίες και τα κριτήρια» της «Αρχής Διασφάλισης και Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση». Θα έχει προηγηθεί η εφαρμογή «δεικτών ποιότητας» της «εκπαιδευτικής διαδικασίας» (καθαρά μετρήσιμα πράγματα: «αριθμητική σχέση», «αριθμός Κέντρων Αριστείας», «αριθμός φοιτητών») για να ακολουθήσει η «πιστοποίηση» του «προσανατολισμού του προγράμματος σπουδών» και της «ζήτησης στην αγορά εργασίας των αποκτώμενων προσόντων». Ως προς τις Φιλοσοφικές Σχολές, στο «Συμβούλιο» της «Αρχής» θα περιλαμβάνεται «εν ενεργεία καθηγητής», ανάμεσα σε άλλα δεκατέσσερα μέλη, με «εξειδίκευση» στους «επιστημονικούς κλάδους» των «ανθρωπιστικών επιστημών ή καλών τεχνών»...


Δεν υπάρχουν σχόλια: