Επίφαση δημοκρατίας ...

Γιάννης Παντελάκης
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" - 31/10/2009


Οι διεκδικητές της νεοδημοκρατικής ηγεσίας φαίνεται να συμφωνούν στο εκλεκτορικό σώμα το οποίο θ' αναδείξει τον νέο πρόεδρο του κόμματος.

Θα είναι ένα περίεργο μίγμα από μέλη του κόμματος, αλλά και από κάποιους άλλους που ενδεχομένως θα προσέλθουν στις κάλπες και αφού δηλώσουν ότι αποδέχονται τις αρχές της Ν.Δ., θα ψηφίσουν. Κανένας δεν μπορεί από τώρα να προβλέψει τον αριθμό των ανθρώπων που θα μετάσχουν σε αυτό το πρωτόγνωρο για το συντηρητικό κόμμα εγχείρημα. Ισως να πρόκειται για μερικές δεκάδες χιλιάδες, ίσως περισσότερους, αλλά μάλλον θ' απέχουν πολύ από τους περίπου 600.000 που μετείχαν στην ανάλογη διαδικασία του 2007, όπου επανεξελέγη ο Γ. Παπανδρέου στην ηγεσία του ΠΑΣΟΚ. Ο αριθμός, ωστόσο, μικρή σημασία έχει. Δεν είναι συγκρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις, έχουν εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά, αφορούν κόμματα εξουσίας μεν, αλλά με εντελώς διαφορετική δομή και λειτουργία. Το μόνο κοινό είναι πως και το ένα κόμμα (ΠΑΣΟΚ) και το άλλο (Ν.Δ.) προβάλλουν τη συγκεκριμένη διαδικασία ως μια συμμετοχική διαδικασία με βαθύ λαϊκό έρεισμα.

ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΑ, έτσι είναι. Για πρώτη φορά οι ηγεσίες των κομμάτων εξουσίας δεν εκλέγονται από κάποια κομματικά ή κοινοβουλευτικά όργανα (Κεντρική Επιτροπή, Κοινοβουλευτική Ομάδα κ.ά.) αλλά από ένα ευρύτερο σώμα, όπου υπάρχει το στοιχείο της λαϊκής συμμετοχής. Ο ίδιος ο βασικός κορμός των ψηφοφόρων μετέχει στη διαδικασία εκλογής. Καθόλου άσχημα, θα έλεγε κάποιος υποστηρικτής της άμεσης δημοκρατίας. Και έτσι θα ήταν πράγματι, αν η διαδικασία αυτή είχε συνέχεια και δεν εξαντλούνταν στην εκλογή αρχηγού, η οποία μάλιστα πραγματοποιείται με αυτό τον τρόπο επειδή υπαγορεύεται από το πολιτικό κλίμα που δημιουργείται και το οποίο σε μεγάλο βαθμό είναι τεχνητό. Η Ν.Δ. ακολουθεί αυτή την τακτική για να μην υστερήσει του ΠΑΣΟΚ, που το έκανε δυο χρόνια πριν. Και το ΠΑΣΟΚ το έκανε δυο χρόνια πριν, επειδή ο Γ. Παπανδρέου τότε είχε μεγάλη αποδοχή από τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ. Αν δεν την είχε, δεν είναι σίγουρο ότι θα τολμούσε ένα τέτοιο εγχείρημα.

ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ αν παραβλέψουμε, όμως, αυτή την παράμετρο, για να πεισθούμε ότι πρόκειται για μια ειλικρινή διάθεση των κομματικών ηγεσιών να βάλουν στο παιχνίδι την ίδια την κοινωνία, ή έστω ένα κομμάτι της, θα πρέπει να δούμε και τη συνέχεια. Αν, δηλαδή, οι ηγεσίες αυτές μετατρέψουν την κοινωνία σε συνδιαμορφωτή των αποφάσεών τους. Το παράδειγμα του ΠΑΣΟΚ δεν επιβεβαιώνει κάτι τέτοιο. Ο ηγέτης εξακολουθεί να είναι ηγέτης και μάλιστα με βούλα της «λαϊκής επιβεβαίωσης» παίρνει μόνος του αποφάσεις, επιβάλλει απόψεις, προωθεί αρεστούς, κατευθύνει πολιτικές. Κανένας δεν πρέπει να αμφιβάλλει πως σ' ένα πολλαπλά πιο συντηρητικό κόμμα, όπως αυτό της Ν.Δ., η «λαϊκή συμμετοχή» θα αποτελέσει μετά την εκλογή μια μακρινή ανάμνηση. Η οποία μάλιστα ίσως να είναι και μια δυσάρεστη ανάμνηση για πολλά από τα στελέχη της...