Η ατέρμονη ανακάλυψη του τροχού …

Korinthius Maximus
Περιοδικό MyPress - Τεύχος 21 - Ιούλιος 2010

Η περίοδος που διανύουμε είναι από τις πιο δύσκολες που έχει περάσει ο τόπος στη σύγχρονη ιστορία του και για να είμαι πιο ακριβής, η δυσκολότερη της μεταπολιτευτικής περιόδου. Ετούτη τη φορά δεν έχουμε απειλή από εξωτερικό παράγοντα, δεν αντιμετωπίζουμε κάποιο φυσικό φαινόμενο, δεν απειλούνται τα σύνορά μας (τουλάχιστον άμεσα), δεν θα γίνει στρατιωτική επιστράτευση.

Βρισκόμαστε μόλις στην αρχή μιας αβέβαιης αλυσίδας γεγονότων που είναι απρόβλεπτα, που δεν μπορούμε εύκολα να τα αποφύγουμε και – το χειρότερο απ’ όλα – τίποτα πια δεν είναι αποκλειστικά στο χέρι μας και ελάχιστα εξαρτώνται από τις δικές μας κινήσεις τόσο εντός της χώρας, όσο και εκτός αυτής.

Η Ελλάς κυβερνάται ουσιαστικά από ένα διευθυντήριο που κανείς δεν μπορεί να το προσωποποιήσει και συνεπώς είναι αδύνατο να το αντιμετωπίσει δυναμικά. Τυπικά, η χώρα διαθέτει και μια ντόπια κυβέρνηση που υπερψήφισε κάτι που αποκαλείται «μνημόνιο», το οποίο γνωρίζουμε πλέον ότι επρόκειτο για μια χάρτα υποταγής, γεμάτη όρους, υποσημειώσεις και ψιλά γράμματα, τόσο ψιλά που «κύκλοι» του διευθυντηρίου έχουν φθάσει να διαρρέουν ότι το Σύνταγμα της Ελλάδας αποτελεί μείζον πρόβλημα για την ικανοποίηση των όρων του μνημονίου !

Έχουμε φθάσει εν ολίγοις στο έσχατο σημείο και σαν ταξιδιώτες μέσα σε ένα διαστημόπλοιο εξερευνούμε νέους κόσμους, ζούμε νέες καταστάσεις, άγνωστες τουλάχιστον για τις γενιές εκείνες που δεν έχουν ζήσει την κατοχή ενός κατακτητή. Ακόμα όμως και οι γενιές των πολέμων μοιάζουν χαμένες μέσα στη νέα πραγματικότητα. Τότε ήξεραν. Ήξεραν ότι ο κατακτητής πέρασε τα σύνορα, είχαν πατεράδες, αδέλφια, γιούς στο μέτωπο και άκουγαν στα κρυφά ραδιόφωνο μήπως και μάθουν τίποτα για την πορεία του πολέμου και τις προσπάθειες των συμμάχων. Κοίταγαν την ελληνική σημαία και δάκρυζαν, έπαιρναν κουράγιο και κρατούσαν μέσα τους αναμμένη μια φλόγα πατριωτισμού που μπορούσε να κάνει γίγαντα ακόμα και τον πιο αδύναμο που έδινε άνιση μάχη με την πείνα, προσβλέποντας στην ελπίδα της λευτεριάς.

Μεγάλωσα ακούγοντας τη γιαγιά μου να λέει «να μη ζήσετε πόλεμο παιδί μου». Αυτή η φράση έχει χαραχτεί από τότε στο κεφάλι μου ως το χειρότερο γεγονός που θα μπορούσε να συμβεί στη ζωή μου. Σήμερα η γιαγιά μου είναι καθηλωμένη σε ένα κρεβάτι και εκ των πραγμάτων βλέπει πολλές ώρες τηλεόραση. Όταν την επισκέπτομαι βλέπω στα μάτια της φόβο, πίκρα και στεναχώρια. Έχει τρομοκρατηθεί με όσα ακούει στις ειδήσεις, αλλά δεν καταλαβαίνει. Δεν μπορεί να καταλάβει. Δεν έχει ακούσει το συναγερμό που την καλούσε όταν ήταν νέα στο καταφύγιο, δεν άκουσε άρματα έξω από τα κλειστά παραθύρια της, δεν αποχαιρέτησε κανέναν δικό της για το μέτωπο. Κι όμως, βλέπω στα μάτια της εκείνη τη θλίψη που μου μετέδιδε όταν μου μιλούσε για τον πόλεμο.

Δεν μπορεί να καταλάβει πώς φτάσαμε ως εδώ, δεν μπορεί να καταλάβει γιατί της μειώνουν τη σύνταξη, αδυνατεί να συλλάβει ότι η Ελλάδα χρεοκοπεί σε καιρό ειρήνης και μάλιστα λίγα χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες που κάθισε και τους είδε από την τηλεόραση. Άντε να της εξηγήσεις της γιαγιάς τα ποσοστά του δημοσίου χρέους επί του ΑΕΠ, τα spread και το ΔΝΤ. Εδώ δεν μπορούμε να τα καταλάβουμε εμείς, που οι γενιές μας είναι και σπουδαγμένες. Το μόνο που ξέρει πολύ καλά η γιαγιά είναι ότι «τα κοπρόσκυλα έφαγαν τα λεφτά». Σε αυτό το σημείο – ενδεχομένως – η κάθε γιαγιά βάφει με διαφορετικό χρώμα τα κοπρόσκυλα.

Έχω πολλές φορές σκεφτεί να της εξηγήσω της γιαγιάς ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα όσο τα λένε στις ειδήσεις και όσο της τα λένε οι Γιώργηδες κάθε πρωί. Έχω σκεφτεί να καθίσω να της εξηγήσω ότι έχουμε μπει σε μια φάση προσαρμογής της ζωής μας στα πρότυπα των ευρωπαίων, οι οποίοι για πολλά χρόνια μας δανείζανε και μας πληρώνανε προγράμματα για δημόσιες επενδύσεις που ποτέ δεν έγιναν (αλλά έγιναν κότερα, βίλες, Ferrari, βίζιτες, μπουζούκια), να της πω ότι η ζωή ημών των νεώτερων θα δυσκολέψει αρκετά αλλά και πάλι θα είναι πάρα πολύ καλύτερη από τη δική της στην αντίστοιχη ηλικία. Να της εξηγήσω ότι έρχεται η ώρα που θα πρέπει να μάθουμε ότι δε μπορούμε να συνεχίσουμε να έχουμε ένα κράτος που ζει με δανεικά.

Κάθε φορά που αποφασίζω να μπω σε αυτή τη διαδικασία, τελικά την αναβάλω γιατί προβληματίζομαι σχετικά με το αν μπορώ να είμαι τόσο αισιόδοξος για την τελική έκβαση των πραγμάτων και για την όλη αντίληψή μου επί του θέματος. Όλο κάτι συμβαίνει και αλλάζει άρδην ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζω την όλη κατάσταση. Καταλαμβάνομαι από εκείνη την αβεβαιότητα της αλυσίδας των γεγονότων που περιέγραψα στην αρχή.

Τελευταίο συμβάν που με έκανε να αναβάλω ακόμα μια φορά αυτή την κουβέντα με τη γιαγιά ήταν η είδηση που διάβασα για την απογραφή των εργαζομένων στο δημόσιο τομέα. Η είδηση παρουσιαζόταν στην εφημερίδα ως κίνηση – τομή από την κυβέρνηση και ευκαιρία αποσαφήνισης της κατανομής των δημοσίων δαπανών σε μισθούς. Ομολογώ πως αιφνιδιάστηκα. Προσπαθώ ακόμα να συνειδητοποιήσω για ποιο λόγο η κυβέρνηση δεν γνωρίζει πόσους και ποιους πληρώνει από το ίδιο της το πορτοφόλι. Αναρωτιέμαι με απόγνωση για ποιό λόγο θα πρέπει να θεωρείται τομή το να γνωρίζει με κάθε λεπτομέρεια το Λογιστήριο του Κράτους πόσους και ποιούς πληρώνει το ίδιο. Δεν μπορώ να αντιληφθώ για ποιό λόγο θα πρέπει οι δημόσιοι υπάλληλοι να μπουν σε ένα σύστημα – που είμαι σίγουρος ότι έχει κοστίσει χιλιάδες ευρώ – και να δηλώσουν ότι εργοδότης τους είναι το κράτος.

Είναι απίστευτη η είδηση, ασύλληπτη η λογική και οπωσδήποτε τραγική η κατάσταση. Η ελληνική πατέντα της διαρκούς, ατέρμονης ανακάλυψης του τροχού δίνει και πάλι ρέστα. Μου θυμίζει αυτή η περίπτωση τόσες άλλες που εδώ και δεκαετίες επαναλαμβάνονται ξανά και ξανά.

Τριάντα χρόνια μηχανογραφούνται τα ασφαλιστικά ταμεία. Άλλα τόσα αυτοματοποιούνται οι διαδικασίες. Θυμήθηκα την περίπτωση του ΑΜΚΑ (Αριθμός Μητρώου Κοινωνικής Ασφάλισης), ένα έργο που έχει πληρωθεί πέντε – έξι φορές τα τελευταία 15 χρόνια και μόλις στα τέλη του 2008 κατόρθωσε να θεωρείται ολοκληρωμένο με πολλές ακόμα εκκρεμότητες. Διάβασα πρόσφατα για την ηλεκτρονική συνταγογράφηση των φαρμάκων και τη σύνδεση του συστήματος με τους ελεγκτικούς μηχανισμούς για τις δαπάνες στη δημόσια υγεία. Μαζεύω αποδείξεις για να τις επισυνάψω στη φορολογική μου δήλωση στο τέλος του χρόνου ώστε να δικαιολογήσω το κόστος διαβίωσης της οικογένειάς μου. Έχω πάρει και ένα ειδικό κουτί, σαν αυτά που βαστάνε μέσα τα πούρα, γιατί οι άτιμες ξεθωριάζουν μέσα σε ένα μήνα, αφού τυπώνονται σε θερμικούς εκτυπωτές. Θα παταχθεί η φοροδιαφυγή με αυτό τον τρόπο μας είπαν.

Σκεπτόμενος όλα αυτά, συνειδητοποιώ κάθε φορά ότι την ώρα που το παπόρι βουλιάζει, εμείς προσπαθούμε ακόμα μια φορά και δαπανούμε πολλά χρήματα ακόμα μια φορά στην εκ νέου ανακάλυψη του τροχού. Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης αυτά που εμείς ακόμα παλεύουμε να στήσουμε, λειτουργούν άψογα και αδιάκοπα εδώ και δεκαετίες.

Το χειρότερο από όλα είναι ότι όλα αυτά τα «έργα» έχουν προκηρυχτεί, έχουν πληρωθεί, έχουν ξαναπροκηρυχτεί, έχουν ξαναπληρωθεί, ξανά και ξανά και ξανά. Και κάθε φορά και η Ευρωπαϊκή Ένωση χρηματοδοτούσε ένα τεράστιο μέρος των «έργων» αυτών.

Μετά από όλα αυτά τί να πω στη γιαγιά … Ότι θα ανακαλύψουμε και πάλι τον τροχό ή ότι θα τη βγάλουμε καθαρή με λίγους μώλωπες ; Γι’ αυτό της λέω «γιαγιά, ευτυχώς δεν έχουμε πόλεμο». Αν και πάλι δεν είμαι απόλυτα σίγουρος και γι’ αυτό …