Η απόφαση που άλλαξε το ποδόσφαιρο για πάντα

Χρήστος Σωτηρακόπουλος
Αθλητικογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Sportday" - 21/4/2009


Μια απόφαση που σηματοδότησε την αρχή των ευρωπαϊκών διοργανώσεων στο ποδόσφαιρο πάρθηκε ακριβώς πριν από 54 χρόνια σαν σήμερα. Ήταν 21 Απριλίου 1955 όταν πήρε σάρκα και οστά η ιδέα για τη δημιουργία ενός τουρνουά που θα φέρνει αντιμέτωπες τις ευρωπαϊκές πόλεις και ανήκε στον Ελβετό Ερνστ Τόμεν, ο οποίος την πρότεινε στους αντιπροσώπους των ευρωπαϊκών ομοσπονδιών στο πλαίσιο εορτασμών στη Στοκχόλμη των πεντηκοστών γενεθλίων της σουηδικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας. Το Κύπελλο Διεθνών Εκθέσεων, όπως ονομάστηκε, σφραγίστηκε στην πρώτη συγκέντρωση των ενδιαφερόμενων πλευρών. Η Βαρκελώνη, η Βασιλεία, το Μπέρμιγχαμ, η Κοπεγχάγη, η Φρανκφούρτη, η Λωζάννη, η Λειψία, το Λονδίνο, το Μιλάνο, η Στοκχόλμη, η Βιέννη και το Ζάγκρεμπ ήταν πόλεις που εκπροσωπήθηκαν στην εναρκτήρια διοργάνωση.

Η πρώτη αναμέτρηση φιλοξενήθηκε στο στάδιο «Σεντ Τζέικομπ» της Βασιλείας, παρουσία 12.500 θεατών, στις 4 Ιουνίου 1955 και η μεικτή Λονδίνου επικράτησε 5-0 της αντίστοιχης της Βασιλείας στο παρθενικό ματς των Ευρωπαϊκών Κυπέλλων, χάρη στο χατ τρικ του Κλιφ Χόλτον της Αρσεναλ και τα δύο γκολ του Εντι Φιρμάνι της Τσάρλτον, που ήταν και ο πρώτος παίκτης που σκόραρε στη διοργάνωση. Ο Τζόνι Χέινς, αρχηγός των Λονδρέζων εκείνη τη μέρα, είχε πει πως δεν του έμοιαζε για επίσημο ματς! «Νόμιζα πως ήταν φιλικό. Δεν ήταν συνηθισμένο να παίζουμε μακριά από το νησί». Αν και αγωνίστηκε σε περίπου 800 αγώνες στην καριέρα του, επέμενε πως αυτό το ματς όχι μόνο δεν ξεχώρισε, αλλά δεν θυμόταν και κάτι ιδιαίτερο.

Κι όμως, έτσι ξεκίνησε η ιστορία. Ταυτόχρονα άρχιζε η μεγαλύτερη περίοδος για να ολοκληρωθεί μια ευρωπαϊκή διοργάνωση. Χρειάστηκαν τρία χρόνια για να φτάσουμε στο φινάλε! Την Πρωτομαγιά του 1958 η Βαρκελώνη φιλοξένησε στον επαναληπτικό τελικό τη μεικτή Λονδίνου. Μόνο δύο Αγγλοι από αυτούς που ξεκίνησαν στη διοργάνωση έφτασαν μέχρι τέλους. Ο Χέινς και ο Ρίτσαρντ Σίλετ. Το 2-2 του πρώτου ματς δεν αρκούσε στο Λονδίνο, μια και οι Καταλανοί σάρωσαν 6-0 και κατέκτησαν το πρώτο ευρωπαϊκό τρόπαιό τους. Ομως, αν υπολογίσει κανείς πως ήδη η Ρεάλ Μαδρίτης είχε φτάσει τα τρία Κύπελλα Πρωταθλητριών, μάλλον η σύγκριση είναι καταλυτική.

Η διοργάνωση του Κυπέλλου Εκθέσεων συνεχίστηκε τη διετία 1958-1960 ξανά με την Μπαρτσελόνα να κατακτά τον τίτλο. Το τραγελαφικό συνέβη τη σεζόν 1960-61, όταν οι «μπλαουγκράνα», υποχρεωμένοι από τον κανονισμό της ΟΥΕΦΑ πως ο κάτοχος πρέπει να υπερασπιστεί το τρόπαιό του, αγωνίστηκαν ταυτόχρονα σε δύο διοργανώσεις! Στο Πρωταθλητριών έφτασαν μέχρι τον τελικό, στον οποίο ηττήθηκαν από την Μπενφίκα 3-2, και στο Εκθέσεων προτίμησαν να... αποκλειστούν χάνοντας στο Εδιμβούργο από τη Χιμπέρνιαν στα προημιτελικά.

Το Κύπελλο Εκθέσεων διατηρήθηκε έως το 1971, όποτε και καταργήθηκε η ανεξάρτητη επιτροπή (με τη στήριξη της ΦΙΦΑ) που το διοργάνωνε. Η ΟΥΕΦΑ πήρε την κηδεμονία και το μετονόμασε κρατώντας τον ίδιο τρόπο διεξαγωγής. Διαφοροποίησε, όμως, τη διαδικασία συμμετοχής θέτοντας ως όρο τη βαθμολογία του πρωταθλήματος, ανεξαρτήτως αν η πόλη φιλοξενούσε διεθνή έκθεση, όπως ίσχυε από το 1955.

Στα δεκαέξι χρόνια της διοργάνωσης πραγματοποιήθηκαν 1.036 αναμετρήσεις με τη συμμετοχή 207 συλλόγων ή ομάδων επίλεκτων. Προκειμένου να αποφασιστεί ποια ομάδα θα κρατήσει για πάντα το τρόπαιο, έγινε αγώνας μεταξύ της πρώτης νικήτριας Μπαρτσελόνα με την τελευταία Λιντς. Οι Καταλανοί επικράτησαν 2-1 και έχουν πλέον στην τροπαιοθήκη τους το λάφυρο. Από τον φετινό τελικό στην Πόλη στις 20 Μαΐου και το Κύπελλο ΟΥΕΦΑ θα περάσει στην ιστορία και θα μετονομαστεί σε EUROPA LEAGUE. Αλλά ποιος ξέρει αν θα είχε συντελεστεί η κοσμογονία στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, αν σαν σήμερα πριν από 54 χρόνια κάποιοι δεν συμφωνούσαν σε κάτι τόσο απλό, αλλά τόσο πρωτοποριακό για την εποχή;