Το θεώρημα του παπαγάλου

Γιάννης Πρετεντέρης
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 24/5/2009



Γιατί άραγε ξεσηκώθηκε τόση φασαρία για τα πράσινα παπαγαλάκια; Γιατί ένα διαφημιστικό σποτ, χαριτωμένο ίσως και ευρηματικό, αλλά ένα απλό διαφημιστικό σποτ, κινδυνεύει να εξελιχθεί σε κεντρικό θέμα της προεκλογικής εκστρατείας;

Για έναν πολύ απλό λόγο: επειδή όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι το συγκεκριμένο διαφημιστικό εύρημα περιέχει σημαντική δόση αλήθειας. Δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτοι που οργίστηκαν και έσπευσαν να το κατακρίνουν ή να το αντικρούσουν είναι όσοι- πολιτικοί και δημοσιογράφοι- αναγνώρισαν στα παπαγαλάκια τον εαυτό τους.

Δυστυχώς, υπάρχουν πράσινοι παπαγάλοι. Όπως υπάρχουν και μπλε παπαγάλοι και κόκκινοι παπαγάλοι. Και υπάρχουν επειδή ο παπαγάλος στο πολιτικό μας σύστημα είναι προστατευόμενο είδος. Τι προστατευόμενο; Περιζήτητο! Όλη η πολιτική αντιπαράθεση στηρίζεται στην ύπαρξη εκατέρωθεν παπαγάλων που διαλαλούν ή ψιθυρίζουν την κομματική αλήθεια τους, μηδενίζοντας, ισοπεδώνοντας ή απαξιώνοντας όλα τα άλλα.

Πόσοι πολιτικοί στην Ελλάδα χαρακτηρίζονται από ανεξαρτησία σκέψης και αυτοτέλεια απόψεων; Πόσοι δημοσιογράφοι κάνουν τη δουλειά τους απαλλαγμένοι από κάθε προκατάληψη, κάθε επιδίωξη και κάθε σκοπιμότητα;

Και πόσοι από αυτούς που μετέχουν στο δημόσιο αλισβερίσι μπορούν να ισχυριστούν ότι προσεγγίζουν τα πράγματα με ανιδιοτελή μέτρα και σταθμά, ίδια προς όλουςή, τουλάχιστον, ότι προσπαθούν να το κάνουν;

Δεν θα διακινδυνεύσω την απάντηση, την ξέρουμε όλοι. Ζούμε σε μια χώρα όπου με απόλυτη βεβαιότητα μπορεί να προβλέψεις τι θα γράφουν οι περισσότερες εφημερίδες της επομένης. Όπου ραδιόφωνα εκπέμπουν σχεδόν από τα Γραφεία Τύπου των κομμάτων. Όπου το ρεπορτάζ μπερδεύεται με την κομματική προπαγάνδα. Στη χώρα όπου επιζεί η αντίληψη του «παραταξιακού Τύπου», μια έκφραση που σε άλλες γλώσσες δεν υπάρχει ούτε ως μετάφραση! Ο ρόλος του παπαγάλου στον δημόσιο βίο είναι τόσο κυριαρχικός ώστε ορισμένα δελτία ειδήσεων επιστράτευσαν επισήμως δημοσιογράφους σε αντίστοιχους ρόλους. Και ξέρετε γιατί; Επειδή αυτό ζητεί ένα μεγάλο μέρος του κοινού. Χωρίς ζήτηση δεν ζει καμία αγορά.

Υπάρχουν άνθρωποι που περιμένουν να ακούσουν ή να διαβάσουν μόνο αυτό που οι ίδιοι φρονούν, χωρίς καμία απόκλιση από την κομματική ή ιδεολογική επιλογή που προσδιορίζει το φρόνημά τους. Χωρίς καμία απόσταση. Για αυτούς θεμιτό είναι το δεδομένο. Και όταν ο συνομιλητής τους αποκλίνει από το δεδομένο, καθίσταται σχεδόν αθέμιτος.

Με άλλα λόγια οι παπαγάλοι υπάρχουν επειδή στην Ελλάδα η πολιτική είναι η τέχνη της παπαγαλίας. Επειδή η αυτοτέλεια των ανθρώπων είναι είδος εν ανεπαρκεία. Και επειδή ο απεγκλωβισμός από τις παραταξιακές σκοπιμότητες και βεβαιότητες θέλει μεγάλο κόπο και πολύ γερό στομάχι. Πόσοι είναι διατεθειμένοι να τον επιχειρήσουν;

Το σποτ της ΝΔ λοιπόν λέει την αλήθεια. Αλλά μόνο ένα μέρος της αλήθειας. Διότι σε αυτό το σύστημα η ίδια η ΝΔ είχε και έχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Σε αυτό το σύστημα η ΝΔ στηρίχτηκε και στηρίζεται. Και «το θεώρημα του παπαγάλου» λέει σαφώς: «Μην κατηγορείς τους άλλους παπαγάλους, όταν παπαγαλίζεις ο ίδιος:αποκλείεται να σε πιστέψουν οι ψηφοφόροι!».