Η φήμη ως ελιξίριο αθανασίας

Νίκος Τσαγκρής
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Έθνος"



Κάθισα να δω την εκπομπή «Μεγάλοι Ελληνες», του ΣΚΑΪ, με την ελπίδα να δω τον εαυτό μου μέσα.

Έλληνας είμαι, και μεγάλος. Υπό την έννοια ότι από τότε που επικράτησε η κουλτούρα ΠΑΣΟΚ, «ρε μεγάλε» και «ρε μεγάλε» με προσφωνούν οι πάντες. Από τον μανάβη και τον περιπτερά της γειτονιάς έως τον βουλευτή και τον υπουργό, που λέει ο λόγος. Υπό την ίδια ποσοτική έννοια, όλοι χωράνε μέσα στους «Μεγάλους Έλληνες» του ΣΚΑΪ, και κάθε ΣΚΑΪ: Κανένας δεν οφείλει να αισθάνεται «μικρός»...

Ούτε «μεγάλος». Εκείνο που μετράει (και μετριέται) είναι η φήμη και το μέγεθός της, στη διάρκεια του χρόνου.

Η φήμη ως ελιξίριο αθανασίας: οι δημοσιογράφοι στοχεύουν στην άμεση επιτυχία, οι καλλιτέχνες στην αιώνια ζωή, σημειώνει ο Φερνάντο Πεσόα. Και οι επιστήμονες, και οι στοχαστές, και οι πολιτικοί, συμπληρώνω. Οι πάντες. Ο φόβος του θανάτου ανάγει σε κορυφαία... επιστήμη την αναζήτηση της αθανασίας: μέσω δεκάδων θρησκειών και δογμάτων που προσφέρουν αιώνια ζωή! Με τη διαφορά ότι οι πλέον ευφυείς (οι καλλιτέχνες κατά συνθήκη) δεν μασάνε, αναζητούν την αθανασία στη φήμη...

Ή στην κακοφημία. Ο Ηρόστρατος, ας πούμε, παραμένει «αθάνατος» από το 356 π.Χ. μέχρι σήμερα, ως ο εμπρηστής του ναού της Αρτέμιδος, ενός εκ των «θαυμάτων» του κλασικού κόσμου. Έβαλε τη φωτιά για να τον θυμούνται οι μεταγενέστεροι, όπως είπε (ισχυρίσθηκε ότι με την πράξη του αυτή φιλοδοξούσε να κερδίσει την αθανασία). Και τα κατάφερε. Απορώ λοιπόν πώς δεν είναι ανάμεσα στους «μεγάλους Ελληνες» του ΣΚΑΪ. Δίπλα στους τυραννίσκους Μεταξά και Παπαδόπουλο, να πούμε, που είναι μέσα!...

Λοιπόν, όχι «Μεγάλοι Έλληνες». Έλληνες που, ηθελημένα ή μοιραία, κέρδισαν την «αθανασία» διά της φήμης. Και να πούμε πως είναι γνωστή, η φήμη, ως στοιχείο ματαιοδοξίας.

Ή αλαζονείας κατά τον Πεσόα: «...Πρόκειται για μια απόλαυση αλαζονείας που όμοιά της δεν μπορεί να προσφέρει καμιά υλική κτήση...». Σήμερα η φήμη, μεταλλαγμένη από τον τηλεοπτικό πολιτισμό σε «αναγνωρισιμότητα», τείνει να καθιερωθεί ως η βασικότερη αξία των Ελλήνων, μεγαλύτερη ακόμη και από τη μέγιστη αξία της εποχής, το χρήμα. Ίσως επειδή υποδεικνύεται (από τον τηλεοπτικό πολιτισμό και πάλι) ως η υπόσχεση μιας εύκολης ευτυχίας. Της ευτυχίας του να είσαι «μεγάλος»!...