Οι εσωτερικοί εχθροί του δολαρίου

Μωυσής Λίτσης
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" - 19/4/2009


Πριν οι G20 αντικαταστήσουν το δολάριο ως διεθνές νόμισμα, πολλοί Αμερικανοί, ελλείψει δολαρίων, κόβουν το δικό τους χαρτονόμισμα. Σε πολλές κοινότητες στις ΗΠΑ αναβιώνει μια παράδοση που κρατά από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης του '30: η έκδοση τοπικών χαρτονομισμάτων με σκοπό να τονωθούν το τοπικό εμπόριο και οι επιχειρήσεις.

Η ιδέα στηρίζεται στην έκδοση ενός χαρτονομίσματος, το οποίο οι καταστηματάρχες μιας τοπικής κοινωνίας μπορούν να αγοράσουν με έκπτωση. Αγοράζουν ένα τοπικό «δολάριο» για παράδειγμα σε τιμή 90 με 95 σεντς και μπορούν να εξαργυρώσουν την κανονική του αξία στα τοπικά καταστήματα και επιχειρήσεις που μετέχουν στο δίκτυο το οποίο αποδέχεται τα νέα αυτά χαρτονομίσματα.

Σήμερα εκτιμάται ότι στις ΗΠΑ λειτουργούν 75 τοπικά νομισματικά συστήματα στις ΗΠΑ. Η ιδέα έκδοσης τοπικών νομισμάτων που στηρίζονται σε εναλλακτικές αξίες και όχι στον χρυσό ή σε συνάλλαγμα αποτελούσε μία από τις βασικές ιδεολογικές προτάσεις του πρώιμου αναρχισμού στις ΗΠΑ τον 19ο αιώνα.

Η «ουτοπία» για τη δημιουργία εναλλακτικών τοπικών νομισμάτων αναβίωσε από αμερικανούς ακτιβιστές τη δεκαετία του '90 και επανέρχεται στο προσκήνιο τώρα με την κρίση. Από τα πιο παλαιά τοπικά νομίσματα στις ΗΠΑ που κυκλοφορούν ακόμη και σήμερα είναι οι «Ωρες (Hours)» το «Plenty» και το «Berkshares».

Οι «Ωρες» δημιουργήθηκαν από τον ακτιβιστή Paul Glover ως τοπικό νόμισμα το 1991 στην πόλη Ιθακα (Ιθάκη) της πολιτείας της Νέας Υόρκης. Πρόκειται για χαρτονομίσματα των οποίων η αξία αποτυπώνεται σε «ώρες εργασίας». Άρχισαν να κυκλοφορούν σε μικρές επιχειρήσεις, που αποδέχονταν τα χαρτονομίσματα αυτά για την πώληση αγαθών. Σήμερα το δίκτυο αυτό έχει επεκταθεί σε περισσότερες από 50 κοινότητες στις ΗΠΑ και τον Καναδά.

Το «Plenty» δημιουργήθηκε το 2002 από ομάδα ακτιβιστών στο Κάρμπορο της Βόρειας Καρολίνας και ανταλλάσσεται σήμερα στις τοπικές τράπεζες στην ισοτιμία ένα «Plenty» προς 9 με 10 δολάρια.

Το «BerkShares» «κόπηκε» πρώτη φορά το 2006 στην περιοχή Berkshire της Μασαχουσέτης και είναι σήμερα το μεγαλύτερο τοπικό νόμισμα στις ΗΠΑ, με χαρτονομίσματα συνολικής αξίας 2,3 εκατ. δολαρίων σε κυκλοφορία.