Τραπεζικά παράδοξα

Νίκος Ξυδάκης
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 18/7/2010


Η πρόθεση εξαγοράς του Ταχυδρομικού Ταμιευτηρίου και της Αγροτικής Τράπεζας από την Τράπεζα Πειραιώς εξέπληξε τους αμύητους και έβαλε σε σκέψεις τους υπόλοιπους. Ηταν γνωστό από καιρό ότι καθώς εξελίσσεται η κρίση οι τράπεζες, πολλαπλώς πιεζόμενες, στεγνές από ρευστό και εκτός αγορών πια, θα εκινούντο προς συγχωνεύσεις. Ο Γιάννης Κωστόπουλος, πρόεδρος της Alpha Bank, το είπε καθαρά: θα μείνουν 2,5 τράπεζες.

Ωστόσο, προβληματίζει ο χρόνος και ο τρόπος της πρόθεσης εξαγοράς. Ο πρόεδρος της Πειραιώς, Μιχάλης Σάλλας, εξεδηλώθη ελάχιστες ημέρες πριν ανακοινωθούν τα αποτελέσματα των stress tests για τις έξι μεγάλες ελληνικές τράπεζες, στις 23 Ιουλίου. Ακόμη και αν οι διευρωπαϊκές δοκιμασίες αντοχής είναι στημένες ευνοϊκά, έτσι ώστε να καθησυχάσουν τις αγορές, ο χρόνος εκδήλωσης των προθέσεων του κ. Σάλλα προϊδεάζει είτε ότι γνωρίζει εκ των προτέρων το αποτέλεσμα των stress tests είτε ότι θέλει να το προλάβει και να προκαταλάβει τις εντυπώσεις. Επιπλέον παράδοξο: προχθές ο οίκος Fitch αναβάθμισε την Αγροτική, φέρνοντάς την στο επίπεδο ΒΒΒ-, το ίδιο με όλες τις μεγάλες ελληνικές τράπεζες.

Αφετέρου, το τίμημα εξαγοράς κρίνεται ήδη χαμηλό, σε σχέση με τις πραγματικές αξίες τόσο της προβληματικής Αγροτικής όσο και του υγιούς Τ.Τ. Ετσι βέβαια ορίζεται μια τιμή εκκίνησης αυθαίρετη, που, ακόμη κι έτσι αυθαίρετη, δεν μπορεί να κρύψει το εξαιρετικά παράδοξο γεγονός: μια μικρομεσαία ιδιωτική τράπεζα, αποκλεισμένη από τις διεθνείς αγορές, με ρευστότητα διαρκώς υποβασταζόμενη από το κράτος, επιχειρεί να εξαγοράσει δύο κρατικές τράπεζες!

Ο κ. Σάλλας έχει αποδειχθεί τολμηρός παίκτης, από τον καιρό ήδη που συνέλαβε τη μετατροπή μιας ασήμαντης θυγατρικής της Εμπορικής σε πραγματική τράπεζα, έως το 2000 που προφήτευε πομπωδώς ότι ο Δείκτης του Χ.Α. θα πάει οσονούπω 7.300.

Ωστόσο, το θέμα δεν είναι οι ορέξεις και οι προθέσεις του κ. Σάλλα, αλλά οι προθέσεις και η στρατηγική της κυβέρνησης. Ο κ. Σάλλας προσπαθεί να διασώσει την τράπεζά του, μεγεθύνοντάς την, καθιστώντας την σημαντική τόσο, ώστε τα προβλήματά της στο μέλλον να αποτελούν πρόβλημα για το ελληνικό κράτος. Το κράτος βοήθησε γενναιόδωρα τις τράπεζες το 2009 προσφέροντας εγγυήσεις ρευστότητας 28 δισ. ευρώ. Εν συνεχεία έλαβαν και άλλη ενίσχυση ρευστότητας από την ΕΚΤ, ύψους 15 δισ., ενώ και από το δάνειο του Μνημονίου προβλέπονται άλλα 10 δισ. για τις τράπεζες. Δεδομένων αυτών των πρωτοφανών ροών από το κράτος προς τις τράπεζες, και με δεδομένο ότι η Πειραιώς παρουσιάζει οριακά καλύτερα μεγέθη από το Τ.Τ. και την Αγροτική, είναι περίπου του ιδίου όγκου, είναι στην ίδια (άθλια) πιστοληπτική βαθμίδα, και όλες μαζί βρίσκονται εκτός αγορών, πώς είναι δυνατόν το κράτος να πουλήσει σε χαμηλή τιμή πολύτιμα περιουσιακά στοιχεία του και ακόμη πολυτιμότερα εργαλεία άσκησης οικονομικής πολιτικής;

Πόσω μάλλον που το (ελεγχόμενο από τον υπουργό Οικονομικών) Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων προσφέρει επιτόκια προθεσμιακών καταθέσεων 5% (όσο το επιτόκιο των ευρωδανειστών μας...) και αποσπά χιλιάδες καταθέτες από τις τράπεζες. Το κράτος, αφενός, προσφεύγει σε (άτυπο) εσωτερικό δανεισμό, αφετέρου είναι έτοιμο να ξεπουλήσει τις δικές του τράπεζες. Παράδοξη πολιτική ασφαλώς. Ισως και εθνικά ολέθρια.