Κρίσιμος Σεπτέμβριος

Αλέξης Παπαχελάς
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 11/7/2010

Οπως ίσως θυμόμαστε όλοι, ο πρωθυπουργός αντελήφθη τον πραγματικό κίνδυνο της χρεοκοπίας όταν πήγε στο Νταβός και βρέθηκε να τον κυνηγούν στους διαδρόμους τραπεζίτες, ξένοι πολιτικοί και δημοσιογράφοι. Ο κ. Παπανδρέου ήταν τακτικός θαμών στις συναντήσεις του Νταβός και λάτρευε πάντοτε τις συνεδριάσεις που είχαν να κάνουν με διεθνή κοινωνιολογικά ή κλιματολογικά ζητήματα. Υπέστη πραγματικο σοκ όταν όλοι του έλεγαν το ίδιο πράγμα: «Kάνε κάτι, γιατί θα χρεοκοπήσεις». Ακολούθησε, μια Κυριακή μεσημέρι, εκείνη η περίφημη συνάντηση με μια ομάδα τραπεζιτών κατά την οποία άκουσε από τα πιο υπεύθυνα χείλη τα ίδια περίπου πράγματα.

Ισως τώρα έχει έλθει η στιγμή για μια νέα εμπειρία «τύπου Νταβός», μια συνάντηση κατά την οποία ο κ. Παπανδρέου θα ακούσει και θα μάθει τα πράγματα όπως έχουν από την επιχειρηματική «πιάτσα». Η αλήθεια είναι πως έχουν γίνει πολλά τους τελευταίους μήνες. Από τις αλλαγές στο ασφαλιστικό και το εργασιακό έως τον «Καλλικράτη» και τον νόμο για τη μετανάστευση, η χώρα βιώνει ένα μπιγκ μπανγκ. Ο κ. Παπανδρέου μοιάζει να αγνοεί το πολιτικό κόστος όταν χρειάζεται να πάρει δύσκολες αποφάσεις, αρκεί κάποιος να τις έχει έτοιμες και να έχει τον άνθρωπο που θα τις εφαρμόσει...

Ενας κορυφαίος ξένος τραπεζίτης έθετε το ζήτημα ως εξής: «Ο κ. Παπανδρέου μάς έχει επιτέλους πείσει πως είναι διατεθειμένος να κάνει ό,τι χρειάζεται για να αποφύγει τη χρεοκοπία. Μοιάζει διατεθειμένος ακόμη και να πηδήξει από ψηλά αν χρειάζεται...». Πρόκειται για σημαντική διαπίστωση, ιδιαίτερα γιατί προέρχεται από έναν τραπεζίτη που είχε σοκαριστεί το φθινόπωρο, όταν μιλούσε στον κ. Παπανδρέου για «μαύρη χρεοκοπία» και εκείνος του έλεγε για «πράσινα ομόλογα και πράσινη ανάπτυξη». Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, το ΔΝΤ και εν μέρει οι αγορές βλέπουν ότι ο πρωθυπουργός επιχειρεί να εφαρμόσει τις αλλαγές που προβλέπει το Μνημόνιο και δίνουν σημαντικό «τράτο» στη χώρα.

Το ζήτημα είναι, όμως, πως το εγχείρημα μπορεί να τιναχθεί στον αέρα. Ο κ. Παπανδρέου και η πλειονότητα των συνεργατών του δεν καταλαβαίνουν καθόλου, μα καθόλου, σε τι κατάσταση βρίσκονται οι ελληνικές επιχειρήσεις. Κάποιος τους έχει πείσει πως οι επιχειρηματίες έχουν τεράστια ποσά κρυμμένα σε σεντούκια. Σύμφωνα με αυτήν τη θεωρία, λοιπόν, αντέχουν έστω και αν το κράτος δεν τους αποδίδει τον ΦΠΑ ή αν τους επιβάλλει εξοντωτικούς φόρους. Πρόκειται για μια άρρωστη αντίληψη, που αν συνεχιστεί θα οδηγήσει την αγορά στην απόγνωση. Βεβαίως και υπήρξαν επιχειρήσεις που έζησαν κλέβοντας ουσιαστικά το κράτος, τράπεζες που χρηματοδότησαν απίθανα εγχειρήματα με προσωπικά ανταλλάγματα για στελέχη τους κ. λπ. Και είναι, ίσως, υγιές να κλείσουν κάποιοι εξ αυτών για να «καθαρίσει» λίγο το σύστημα, όπως συμβαίνει διεθνώς. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως ο επιχειρηματίας που έκανε μια μεγάλη επένδυση πρέπει να τιμωρηθεί και το κράτος να αρνείται να του δώσει τις επιδοτήσεις που του χρωστάει ή να επιστρέψει τον ΦΠΑ.

Ο μεγάλος κίνδυνος είναι να έχουμε τον Σεπτέμβριο ένα τσουνάμι «λουκέτων», μαζικών απολύσεων και μη εξυπηρετούμενων δανείων. Αυτή η κυβέρνηση έχει χάσει τον έλεγχο στη διαχείριση της πραγματικής οικονομίας και δεν κάνει τίποτα για να δώσει όραμα ανάπτυξης σε ζωτικούς κλάδους. Ασφαλώς και είναι φυσικό αυτό, όταν τα κορυφαία στελέχη έχουν κυριολεκτικά πνιγεί από τις εξελίξεις στα δημοσιονομικά. Ταυτόχρονα, όμως, δεν είναι λογικό να μην προχωρούν το νέο αναπτυξιακό πλαίσιο, οι μεγάλες επενδύσεις στην ενέργεια ή στον αγροτικό τομέα.

Ίσως λοιπόν χρειάζεται κάποια στιγμή σύντομα να ακούσει ο κ. Παπανδρέου από πρώτο χέρι τι περιμένει ο κόσμος της αγοράς για να πάρει μια ανάσα. Ο Σεπτέμβριος θα είναι κρίσιμος. Πολλοί επιχειρηματίες περιμένουν να δουν τι κλίμα θα επικρατήσει και τι σήμα θα δώσει η κυβέρνηση για να λάβουν σημαντικές αποφάσεις. Από αυτές θα εξαρτηθεί πόσο βαρύς και μαύρος θα είναι ο χειμώνας που μας περιμένει, μετά την ανάπαυλα των διακοπών.