Οταν το κάρο μπαίνει μπροστά από το άλογο

Σταύρος Λυγερός
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 19/11/2010


Είναι κοινός τόπος ότι η Ευρωζώνη βυθίζεται σε κρίση. Οι αντιφάσεις της, που στην περίοδο των «παχιών αγελάδων» επικαλύπτονταν από το κλίμα ευφορίας, έχουν βγει με δύναμη στην επιφάνεια. Τα επιμέρους προβλήματα χωρών–μελών υφίστανται, αλλά το μείζον είναι η ανισομερής ανάπτυξη και η διαφορά ανταγωνιστικότητας στους κόλπους της Ευρωζώνης. Αυτές δημιουργούν αναπόφευκτα ανισορροπία και αδύνατους κρίκους.

Είναι αποδεδειγμένο ότι από την ύπαρξη του κοινού νομίσματος επωφελούνται οι πιο ανταγωνιστικές οικονομίες, με πρώτη τη γερμανική. Τα γερμανικά πλεονάσματα κατά βάσιν είναι τα ελλείμματα του ευρωπαϊκού Νότου. Το ευρώ εμποδίζει τις λιγότερο ανταγωνιστικές χώρες–μέλη να εξισορροπήσουν το μειονέκτημά τους. Επειδή καμία χώρα–μέλος δεν μπορεί να ανεχθεί για πολύ την υπονόμευση των συμφερόντων της, όσες χάνουν έδαφος, θα αντιδράσουν. Η ιδεολογική ισχύς του ευρώ θα καθυστερήσει, αλλά δεν θα ανασχέσει αυτή την αντίδραση.

Οι Γερμανοί τα θέλουν όλα δικά τους. Θέλουν την Ευρωζώνη, επειδή εκεί διοχετεύουν τα δύο τρίτα των εξαγωγών τους και επίσης επειδή απολαμβάνουν το άυλο κεφάλαιο της ηγεμονίας. Ταυτοχρόνως, επιχειρούν να επιβάλουν τους δικούς τους ιδιοτελείς όρους. Η Ευρωζώνη, όμως, δεν θα επιβιώσει μόνο με δρακόντεια δημοσιονομικά μέτρα και αυστηρές ποινές. Η μέθοδος αυτή είναι αμφίβολης οικονομικής αποτελεσματικότητας, αφού εγκλωβίζει τις οικονομίες στον φαύλο κύκλο της ύφεσης. Επίσης, θίγει το θεμέλιο της ευρωπαϊκής ενοποίησης, που είναι η ισότιμη συμμετοχή των χωρών–μελών.

Η κ. Μέρκελ φρόντισε να διαλύσει και τις όποιες ψευδαισθήσεις, σφίγγοντας με την πολιτική της τη θηλιά στο λαιμό των αδύνατων κρίκων. Αποδεικνύεται για άλλη μία φορά ότι οι γερμανικές ελίτ δεν είναι σε θέση να διαχειρισθούν με σοφία τη δύναμή τους. Στην πραγματικότητα, με τον οικονομικό εθνικισμό τους, υπονομεύουν την Ευρωζώνη και μαζί τα μεσομακροπρόθεσμα συμφέροντά τους.

Οι μουτζαχεντίν του μονεταρισμού έχτισαν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα, βάζοντας «το κάρο μπροστά από το άλογο». Θεσπίζοντας κοινό νόμισμα χωρίς μηχανισμούς εξισορρόπησης, βάθυναν το εσωτερικό χάσμα. Στο σημείο όπου έχουν φθάσει τα πράγματα, χωρίς κοινή οικονομική διακυβέρνηση και χωρίς αποφασιστικά βήματα προς την πολιτική ενοποίηση, το ευρώ θα γεννήσει αναπόφευκτα διαλυτικές τάσεις.