Thomas Friedman
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 11/11/2010
Μην πιστεύετε ό,τι διαβάζετε στις εφημερίδες. Πάρε για παράδειγμα αυτόν τον τίτλο που δημοσιεύθηκε πριν από μερικές εβδομάδες στη «Ηindustan Τimes»: «Κλίντον: Οι ΗΠΑ δεν επιδιώκουν να περιορίσουν την Κίνα» και αναφερόταν σε μια δήλωση της υπουργού ΕξωτερικώνΧίλαρι Κλίντονενόσω βρισκόταν σε περιοδεία στην Ασία. Οχι, η Ουάσιγκτον δεν επιδιώκει να περιορίσει την Κίνα με τον τρόπο που επεδίωκε να το κάνει με τη Σοβιετική Ενωση, αλλά το βέβαιον είναι ότι ο πρόεδρος Ομπάμα δεν πέρασε τρεις ημέρες στην Ινδία για να βελτιώσει την τεχνική του στη γιόγκα.
Σκοπός της επίσκεψής του ήταν να δείξει στην Κίνα ότι η Αμερική ξέρει αυτό που ξέρει και η Ινδία: η πρόσφατη «επιθετικότητα» του Πεκίνου προκαλεί νευρικότητα στους γείτονες την Κίνας. Κανείς από τους γείτονες της Κίνας δεν τολμάει να προφέρει δημοσίως την απαγορευμένη λέξη «ανάσχεση» (σ.σ. Containment: το δόγμα της ανάσχεσης ή «περιχαράκωσης» του αντιπάλου, που εφήρμοσαν οι ΗΠΑ στον Ψυχρό Πόλεμο εις βάρος της ΕΣΣΔ). Πράγματι, κανείς τους δεν σκοπεύει να προωθήσει μια τέτοια πολιτική. Ωστόσο μια νέα αίσθηση ανησυχίας πλανάται πάνω από την Ασία.
Ολοι οι γείτονες της Κίνας θέλουν να της πουν, κατά το πρότυπο της πινακίδας «Ούτε να διανοηθείς να παρκάρεις εδώ»: «Ούτε να διανοηθείς να χρησιμοποιήσεις την αναπτυσσόμενη οικονομική και στρατιωτική επιρροή σου για να επιβάλεις τις αξιώσεις σου σε συνοριακές διαμάχες και στα πλούσια σε πετρέλαιο νησιά της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Διότι, αν το κάνεις, όλοι οι γείτονες της Κίνας είναι καταδικασμένοι να γίνουν οι νέοι καλύτεροι φίλοι των Αμερικανώνσυμπεριλαμβανομένης της Ινδίας». Αυτός είναι ο λόγος που καθένας από τους γείτονες της Κίνας διακατέχεται από την επιθυμία να δει τον πρόεδρό του να φωτογραφίζεται δίπλα στην υπουργό Κλίντον ή τον πρόεδρο Ομπάμα- με μια λεζάντα που θα μπορούσε να γράφει: «Ειλικρινά, Κίνα, δεν θέλω να σου σταθώ εμπόδιο. Δεν επιθυμώ έναν ασιατικό ψυχρό πόλεμο. Απλώς θέλω να εμπορευόμαστε και να έχουμε καλές σχέσεις. Αλλά, σε παρακαλώ, μη διανοηθείς καν να παρκάρεις στη θέση μου, διότι αν το κάνειςέχω ένα μεγαλόσωμο φίλο από την Ουάσιγκτον... και έχει δικό του γερανό».
Αυτό θα το αποκαλούσα «ανάσχεση λάιτ», και πυροδοτήθηκε τον τελευταίο χρόνο από μια ξαφνική αναβάθμιση των αξιώσεων της Κίνας σε ολόκληρη τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, σε αντίθεση με την ήρεμη ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην περιοχή δύο χρόνια πριν. Οπως έγραψε στις 4 Αυγούστου η Κριστίνα Κάριλ, συντάκτρια του περιοδικού «Foreign Ρolicy»: «Επί χρόνια οι ασιάτες ειδήμονες εξυμνούσαν την Κίνα για τη γρήγορη αντίληψη, την ευφυΐα και την επιδεξιότητα που επέδειξε οικοδομώντας πολιτισμικούς και οικονομικούς δεσμούς με όλους της τους γείτονεςκαι υπερνικώντας με τις κατάλληλες μανούβρες τους ηλίθιους, μπουνταλάδες Αμερικανούς. Αλλά σε μόλις έξι μήνεςη Κίνα ανέλαβε τον ρόλο του νταή και προέτρεψε τους γείτονές της να απλώσουν κόκκινο χαλί στον θείο Σαμ».
«Τα τελευταία χρόνιατο Πεκίνο τοποθέτησε τις αξιώσεις στην περιοχή της Θάλασσας της Νότιας Κίνας στον πυρήνα των εθνικών του συμφερόντων, ως ζήτημα ισότιμο με εκείνο του Θιβέτ ή της Ταϊβάν. Αυτό θύμωσε τις άλλες χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των Μπρουνέι, Ινδονησίας, Μαλαισίας, Φιλιππινών, Ταϊβάν και Βιετνάμ, που επίσης διεκδικούν μερίδια σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή... Επειτα, το κινεζικό Ναυτικό προχώρησε σε ασκήσεις μεγάλης κλίμακας, αναπτύσσοντας στη διεκδικούμενη θάλασσα πλοία και από τους τρεις στόλους του και εκτοξεύοντας πυραύλους εναντίον φανταστικών εχθρών, μπροστά στις κάμερες της κινεζικής τηλεόρασης» σημειώνει η Κάριλ. «Με το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα να εξαρτάται ολοένα περισσότερο από τον στρατό για να διατηρήσει το μονοπώλιο εξουσίας και να εξασφαλίσει την εγχώρια τάξη, η υψηλόβαθμη στρατιωτική ηγεσία επηρεάζει ανοιχτά την εξωτερική πολιτική» έγραψε ο ινδός αμυντικός αναλυτής Μπράχμα Τσελένι.
Και οι Ινδοί όμως, όπως και οι άλλοι Ασιάτες, στην πραγματικότητα δεν θέλουν να ξεπεράσουν τη γραμμή του «λάιτ» περιορισμού της Κίνας - προς το παρόν. Μπορεί η Ινδία και η Κίνα να βρίσκονται σε ασυμφωνία όσον αφορά τα σύνορα και το Πακιστάν, αλλά ταυτόχρονα η Κίνα είναι πλέον ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ινδίας.
Επίσης, μην ξεχνάτε ποτέ ότι η ινδική εξωτερική πολιτική διαθέτει μακρόχρονη ιστορία αδέσμευτης στάσης έναντι των μεγάλων δυνάμεων. «Ως πριν από έναν χρόνοη μεγάλη συζήτηση στην Ινδία κινούνταν γύρω από το πώς να αντιμετωπιστεί η αμερικανική ηγεμονία» λέει ο ινδός στρατηγικός αναλυτής Ράτζα Μοχάν. Πολλές από τις παλαιότερες ελίτ της Ινδίας συνεχίζουν να φοβούνται τον αμερικανικό «ιμπεριαλισμό» και «νεοφιλελευθερισμό».
Και τέλος, «βαθιά μέσα τουςοι Ινδοί συμμερίζονται την αντίληψη πολλών στρατηγικών αναλυτών ότι η Κίνα ανεβαίνει και η Αμερική φθίνει- και δεν φαίνεται ότι οι Αμερικανοί θα μπορέσουν να λύσουν σύντομα τα προβλήματά τους», όπως λέει ο ινδός αμυντικός αναλυτής Καντί Μπασού. Οπότε καλύτερα να μην ποντάρετε τα ρέστα σας στους Αμερικανούς.
Οχι, η Ινδία δεν θα πηδήσει στην αγκαλιά της Αμερικής. Ούτε η Αμερική ζητεί όμως κάτι τέτοιο. Δημοκρατία, γεωπολιτική, γεωγραφία και οικονομία συνδυάζονται για την προσέγγιση των δύο χωρών. Και αυτό είναι καλό και για τις δύο. Αν η Κίνα δεν παίξει έξυπνα, ο Ομπάμα θα μπορούσε κάποτε να γίνει ένας νέος Ρίτσαρντ Νίξον για την Κίνα: ο εχθρός του εχθρού μου είναι ο νέος καλύτερός μου φίλος.
Σκοπός της επίσκεψής του ήταν να δείξει στην Κίνα ότι η Αμερική ξέρει αυτό που ξέρει και η Ινδία: η πρόσφατη «επιθετικότητα» του Πεκίνου προκαλεί νευρικότητα στους γείτονες την Κίνας. Κανείς από τους γείτονες της Κίνας δεν τολμάει να προφέρει δημοσίως την απαγορευμένη λέξη «ανάσχεση» (σ.σ. Containment: το δόγμα της ανάσχεσης ή «περιχαράκωσης» του αντιπάλου, που εφήρμοσαν οι ΗΠΑ στον Ψυχρό Πόλεμο εις βάρος της ΕΣΣΔ). Πράγματι, κανείς τους δεν σκοπεύει να προωθήσει μια τέτοια πολιτική. Ωστόσο μια νέα αίσθηση ανησυχίας πλανάται πάνω από την Ασία.
Ολοι οι γείτονες της Κίνας θέλουν να της πουν, κατά το πρότυπο της πινακίδας «Ούτε να διανοηθείς να παρκάρεις εδώ»: «Ούτε να διανοηθείς να χρησιμοποιήσεις την αναπτυσσόμενη οικονομική και στρατιωτική επιρροή σου για να επιβάλεις τις αξιώσεις σου σε συνοριακές διαμάχες και στα πλούσια σε πετρέλαιο νησιά της Θάλασσας της Νότιας Κίνας. Διότι, αν το κάνεις, όλοι οι γείτονες της Κίνας είναι καταδικασμένοι να γίνουν οι νέοι καλύτεροι φίλοι των Αμερικανώνσυμπεριλαμβανομένης της Ινδίας». Αυτός είναι ο λόγος που καθένας από τους γείτονες της Κίνας διακατέχεται από την επιθυμία να δει τον πρόεδρό του να φωτογραφίζεται δίπλα στην υπουργό Κλίντον ή τον πρόεδρο Ομπάμα- με μια λεζάντα που θα μπορούσε να γράφει: «Ειλικρινά, Κίνα, δεν θέλω να σου σταθώ εμπόδιο. Δεν επιθυμώ έναν ασιατικό ψυχρό πόλεμο. Απλώς θέλω να εμπορευόμαστε και να έχουμε καλές σχέσεις. Αλλά, σε παρακαλώ, μη διανοηθείς καν να παρκάρεις στη θέση μου, διότι αν το κάνειςέχω ένα μεγαλόσωμο φίλο από την Ουάσιγκτον... και έχει δικό του γερανό».
Αυτό θα το αποκαλούσα «ανάσχεση λάιτ», και πυροδοτήθηκε τον τελευταίο χρόνο από μια ξαφνική αναβάθμιση των αξιώσεων της Κίνας σε ολόκληρη τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, σε αντίθεση με την ήρεμη ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην περιοχή δύο χρόνια πριν. Οπως έγραψε στις 4 Αυγούστου η Κριστίνα Κάριλ, συντάκτρια του περιοδικού «Foreign Ρolicy»: «Επί χρόνια οι ασιάτες ειδήμονες εξυμνούσαν την Κίνα για τη γρήγορη αντίληψη, την ευφυΐα και την επιδεξιότητα που επέδειξε οικοδομώντας πολιτισμικούς και οικονομικούς δεσμούς με όλους της τους γείτονεςκαι υπερνικώντας με τις κατάλληλες μανούβρες τους ηλίθιους, μπουνταλάδες Αμερικανούς. Αλλά σε μόλις έξι μήνεςη Κίνα ανέλαβε τον ρόλο του νταή και προέτρεψε τους γείτονές της να απλώσουν κόκκινο χαλί στον θείο Σαμ».
«Τα τελευταία χρόνιατο Πεκίνο τοποθέτησε τις αξιώσεις στην περιοχή της Θάλασσας της Νότιας Κίνας στον πυρήνα των εθνικών του συμφερόντων, ως ζήτημα ισότιμο με εκείνο του Θιβέτ ή της Ταϊβάν. Αυτό θύμωσε τις άλλες χώρες της περιοχής, συμπεριλαμβανομένων των Μπρουνέι, Ινδονησίας, Μαλαισίας, Φιλιππινών, Ταϊβάν και Βιετνάμ, που επίσης διεκδικούν μερίδια σε αυτή τη θαλάσσια περιοχή... Επειτα, το κινεζικό Ναυτικό προχώρησε σε ασκήσεις μεγάλης κλίμακας, αναπτύσσοντας στη διεκδικούμενη θάλασσα πλοία και από τους τρεις στόλους του και εκτοξεύοντας πυραύλους εναντίον φανταστικών εχθρών, μπροστά στις κάμερες της κινεζικής τηλεόρασης» σημειώνει η Κάριλ. «Με το Κινεζικό Κομμουνιστικό Κόμμα να εξαρτάται ολοένα περισσότερο από τον στρατό για να διατηρήσει το μονοπώλιο εξουσίας και να εξασφαλίσει την εγχώρια τάξη, η υψηλόβαθμη στρατιωτική ηγεσία επηρεάζει ανοιχτά την εξωτερική πολιτική» έγραψε ο ινδός αμυντικός αναλυτής Μπράχμα Τσελένι.
Και οι Ινδοί όμως, όπως και οι άλλοι Ασιάτες, στην πραγματικότητα δεν θέλουν να ξεπεράσουν τη γραμμή του «λάιτ» περιορισμού της Κίνας - προς το παρόν. Μπορεί η Ινδία και η Κίνα να βρίσκονται σε ασυμφωνία όσον αφορά τα σύνορα και το Πακιστάν, αλλά ταυτόχρονα η Κίνα είναι πλέον ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Ινδίας.
Επίσης, μην ξεχνάτε ποτέ ότι η ινδική εξωτερική πολιτική διαθέτει μακρόχρονη ιστορία αδέσμευτης στάσης έναντι των μεγάλων δυνάμεων. «Ως πριν από έναν χρόνοη μεγάλη συζήτηση στην Ινδία κινούνταν γύρω από το πώς να αντιμετωπιστεί η αμερικανική ηγεμονία» λέει ο ινδός στρατηγικός αναλυτής Ράτζα Μοχάν. Πολλές από τις παλαιότερες ελίτ της Ινδίας συνεχίζουν να φοβούνται τον αμερικανικό «ιμπεριαλισμό» και «νεοφιλελευθερισμό».
Και τέλος, «βαθιά μέσα τουςοι Ινδοί συμμερίζονται την αντίληψη πολλών στρατηγικών αναλυτών ότι η Κίνα ανεβαίνει και η Αμερική φθίνει- και δεν φαίνεται ότι οι Αμερικανοί θα μπορέσουν να λύσουν σύντομα τα προβλήματά τους», όπως λέει ο ινδός αμυντικός αναλυτής Καντί Μπασού. Οπότε καλύτερα να μην ποντάρετε τα ρέστα σας στους Αμερικανούς.
Οχι, η Ινδία δεν θα πηδήσει στην αγκαλιά της Αμερικής. Ούτε η Αμερική ζητεί όμως κάτι τέτοιο. Δημοκρατία, γεωπολιτική, γεωγραφία και οικονομία συνδυάζονται για την προσέγγιση των δύο χωρών. Και αυτό είναι καλό και για τις δύο. Αν η Κίνα δεν παίξει έξυπνα, ο Ομπάμα θα μπορούσε κάποτε να γίνει ένας νέος Ρίτσαρντ Νίξον για την Κίνα: ο εχθρός του εχθρού μου είναι ο νέος καλύτερός μου φίλος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου