Ενας μύθος αναστήθηκε

Γιώτα Συκκά
Αρθρογράφος
Άρθρο της στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 11/7/2009


Δημιουργούμε είδωλα, αλλά δεν ανεχόμαστε να ξεφεύγουν από το ύψος που τα τοποθετήσαμε. Ύστερα αρχίζει η αμετροέπεια και ο φθόνος. Όταν, μάλιστα, μας προσφέρουν οι ίδιοι τις αφορμές, ακόμη καλύτερα. Κι όταν πάλι υφίστανται μια κοινή μοίρα, όπως ο θάνατος, τότε τους υποδεχόμαστε. Ο βασιλιάς επιστρέφει στον θρόνο.

Η ιστορία του Μάικλ Τζάκσον είναι χαρακτηριστική της μαζικής ψυχολογίας που επικρατεί στις σύγχρονες κοινωνίες.

Τον περιγελούσαμε την τελευταία δεκαετία κι όταν ετοιμαζόταν να ξαναρχίσει σαν ένα ξοφλημένο είδωλο, το χλευάσαμε.

Με τον θάνατο όλα αντιστράφηκαν. Θυμηθήκαμε πως αθωώθηκε από τις κατηγορίες της παιδοφιλίας, δεχτήκαμε ότι ιδιοτροπίες του μπορεί να ’ναι σεβαστές σε έναν άνθρωπο που υφίσταται από πέντε χρονών τη διαστροφή τού να μεγαλώνει μπροστά στους προβολείς.

Δύο δισεκατομμύρια υπολογίζονται οι θεατές που παρακολούθησαν την τελετή της κηδείας. Όμως, όλα έχουν μια εξήγηση. Ο Μάικλ Τζάκσον μεγάλωσε μαζί μας. Δεν ήταν σταρ της λογοτεχνίας. Αλλά σταρ του σύγχρονου τραγουδιού, που είναι η πιο λαϊκή τέχνη. Αυτή που κουβαλάς μαζί σου όταν ερωτεύεσαι, όταν ξενυχτάς, όταν πονάς. Το είδος του τραγουδιού που υπηρέτησε ήταν ακριβώς αυτό. Ποπ. Ενας ανάλαφρος τρόπος να συγκινείς τους πολλούς. Στην πραγματικότητα, ένα μέρος της μεγάλης συγκίνησης μπορεί να κρύβει μια μαζική ενοχή. Να αντιληφθήκαμε ότι η ανάγκη να γίνει ένα λευκό παιδί, ίσως δεν ήταν τόσο γελοία. Ηταν, όμως, τόσο απελπισμένη που τον οδήγησε στον θάνατο.

Η βαθιά ταύτιση της αμερικανικής κοινωνίας με το θέαμα έκανε την κηδεία τη μεγαλύτερη υπερπαραγωγή της ζωής του. Είχε συγκίνηση, γκλάμουρ, αυθορμητισμό, σκηνοθεσία, γκροτέσκο. Η κορύφωση του αμερικανικού entertainment.

Μην έχουμε αυταπάτες. Αν δεν ήταν Αμερικανός, όλο αυτό που παρακολουθήσαμε δεν θα είχε το ίδιο μέγεθος. Ούτε ο μύθος θα ’ταν τόσο μεγάλος. Και η Ουμ Καλσούμ όταν πέθανε, οι Άραβες πενθούσαν σαν να είχαν χάσει μια μητέρα-θεά. Αλλά κανείς δεν έχει την ψευδαίσθηση πως αν αυτό συνέβαινε σήμερα, θα ξέφευγε από τα σύνορα του «Αλ Τζαζίρα».