Τύπος

Ευγένιος Αρανίτσης
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" - 27/6/2009

Τα περί οικονομικής κρίσης συνιστούν μια μερική αλήθεια, μια διατύπωση που δεν εξαντλεί την περιγραφή του γεγονότος, και μάλιστα η χρήση του όρου επιτρέπει ακριβώς έναν ελιγμό προκειμένου να επιμερίσουμε βολικά τις ευθύνες.

Ισχύει εξίσου για την πολιτική κρίση, την κοινωνική, τη θεσμική, την οικολογική, την πολιτιστική, την εκπαιδευτική και ούτω καθεξής. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια συνολική απορύθμιση του Συστήματος, στου οποίου τα κατά τόπους μέτωπα εκδηλώνονται φαινόμενα αεριώδους γιγαντισμού και κατόπιν αποσύνθεσης.

ΕΝΤΟΠΙΖΟΝΤΑΣ φέρ' ειπείν την «κρίση του Τύπου» στην απόφαση των Αγγελόπουλων να σφραγίσουν τις εταιρείες τους, υπεκφεύγουμε από το συμπέρασμα, ηλίου φαεινότερον, ότι η γενική κρίση νοημάτων και συμπεριφορών, αντιλήψεων και συνηθειών, μας καλεί να την αντιμετωπίσουμε σφαιρικά σαν παθολογία ενός ολόκληρου τρόπου ζωής, εκείνου που προέκυψε από τη σαρωτική νεοφιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση και την επακόλουθη παροχή πρωτοκαθεδρίας στις καλπάζουσες τεχνολογίες των επικοινωνιών, των οποίων διακηρυγμένος στόχος ήταν η εκμηδένιση της ανθρώπινης σκέψης. Μιλώντας για φούσκα, αναφερόμαστε κατ' ουσίαν σ' αυτή τη συλλογική παραίσθηση συμμετοχικής παντοδυναμίας που ακολουθείται (περίπου όπως η δυσθυμία μετά από την πυρετώδη επενέργεια κάποιου ναρκωτικού) από μια εκκωφαντική πληθωριστική κατάρρευση αξιών άνευ αντικρίσματος, οι οποίες είχαν αναβαθμιστεί απατηλά από μια σκηνοθετημένη ζήτηση. Συμβαίνει όπου και αν κοιτάξουμε, από τον αθλητισμό μέχρι τη λογοτεχνία.

ΕΤΣΙ, τα μέτρα και ημίμετρα που προτείνονται για την «εξυγίανση» π.χ. των εφημερίδων, ελάχιστα πλήττουν τη ρίζα του κακού, αν υποθέσουμε ότι αυτή αγγίζει επίσης, λιγότερο ρομαντικά, τη διαγωγή των ίδιων των αναγνωστών, εκπαιδευμένων να διψούν μάλλον για τις προσφορές των κυριακάτικων φύλλων παρά για ειδήσεις ή αναλύσεις. Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η σκανδαλώδης πληθώρα των ελληνικών εφημερίδων και τηλεοπτικών σταθμών που φυτοζωούν χάρη στην κρατική διαφήμιση ή σε παρασκηνιακές δοσοληψίες, συχνά εκβιαστικές, με πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα, αντιστοιχεί μόνο σε υποπερίπτωση της λεγόμενης φούσκας. Προγενέστερο και πιο σημαντικό αίτιο παραμένει η μετακίνηση του «λαϊκού» ενδιαφέροντος από το κείμενο προς την εικόνα, από την επικαιρότητα και την αρθρογραφία προς το lifestyle της έγχρωμης «πληροφόρησης», ανεξαρτήτως του πόσο αναξιόπιστη παρουσιαζόταν.

ΚΟΝΤΟΛΟΓΙΣ, οι ειδήσεις, τα σχόλια, το ρεπορτάζ, όλα αυτά είχαν απορροφηθεί προ πολλού στη χοάνη της αστραπιαίας, ευκαιριακής, αβασάνιστης κατανάλωσης και απαξιώθηκαν. Εν συνεχεία, ο καταναλωτής αποζημιώθηκε για την απαξίωση, στην οποία ο ίδιος συνέβαλλε, με έναν καταιγισμό από DVD και κληρώσεις αυτοκινήτων. Τέλος, τα DVD και οι κληρώσεις επαναβεβαίωσαν μέχρι κορεσμού την απαξίωση των κειμένων, αφού αν τα κείμενα έχαιραν υπόληψης εκ μέρους του αναγνώστη, οι προσφορές θα περίττευαν. Και πάει λέγοντας.