Κατώτεροι των συνθηκών

Αλέξης Παπαχελάς
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 3/10/2010


Το μεγάλο πρόβλημα με τους πολιτικούς μας είναι πως σε κρίσιμες στιγμές υπερτερεί ο κομματικός τους εαυτός. Μία από τις κρισιμότερες μεταπολιτευτικές μας στιγμές ήταν η συζήτηση και ψήφιση του Μνημονίου από τη Βουλή. Θα περίμενε κανείς πως εκείνη την ημέρα οι βασικοί μας ηγέτες θα στέκονταν στο ύψος των περιστάσεων, τουλάχιστον ως προς τις τοποθετήσεις τους στο βήμα της Βουλής. Αντ’ αυτού ακούσαμε τον κ. Παπανδρέου να μιλάει για τις ακριβές κουρτίνες του γραφείου του υπουργού Τουρισμού της Ν.Δ., τον κ. Σαμαρά να αναφέρεται στο «δωράκι των 500.000.000 δραχμών» που είχε λάβει κάποιο στέλεχος του ΠΑΣΟΚ προ εικοσαετίας και την εκκωφαντική σιωπή του κ. Καραμανλή, ο οποίος ούτε μίλησε ούτε υπερψήφισε εκείνα που είχε ο ίδιος προτείνει στη ΔΕΘ λίγους μήνες πριν. Θυμάμαι ακόμη την απογοήτευση που μου προξένησε το επίπεδο της συζήτησης σε μια ώρα δύσκολη αλλά και κρίσιμη για τον τόπο.

Εκείνη όμως την ώρα που το έθνος αναζητά ηγεσία, οι πολιτικοί σκέπτονται πρώτα τι θέλει να ακούσει το κομματικό τους ακροατήριο. Ο κ. Παπανδρέου πίστευε ότι με τις «κουρτίνες» και τα δήθεν «golden boys» θα θόλωνε τη σημασία της ημέρας για το κομμάτι του ΠΑΣΟΚ που δεν μπορούσε να χωνέψει το πώς πήγαμε από τα «λεφτά που υπάρχουν» στο Μνημόνιο. Εχανε όμως την ίδια στιγμή μια τεράστια ιστορική ευκαιρία να δημιουργήσει ένα κλίμα εθνικής συναίνεσης. Ο κ. Σαμαράς επέλεξε τον δρόμο της άρνησης, που μπορεί ενδεχομένως να του βγει υπό το πρίσμα του κομματικού συμφέροντος, αν καταφέρει κάποια στιγμή να εκμεταλλευθεί τη βέβαιη φθορά του κ. Παπανδρέου έπειτα από μια περίοδο ύφεσης και επώδυνων αλλαγών.

Εδώ που φτάσαμε, όμως, είναι δυνατόν να λειτουργούν έτσι οι πολιτικοί μας; Δεν καταλαβαίνουν πως, αν βάλουν πλάτη σε μερικές βασικές μεταρρυθμίσεις και διευκολύνουν τον όποιο αντίπαλο έχει την εξουσία να καθαρίσει λίγο το ελληνικό «μπάχαλο», η ζωή τους θα γίνει πολύ πιο εύκολη; Είναι καθυστερημένος ο αρχηγός της αντιπολίτευσης στην Πορτογαλία, ο οποίος δήλωσε ότι «θα με συνέφερε να αντιδράσω σε όλα τα σκληρά μέτρα, αλλά ξέρω ότι μετά δεν θα μπορούσα να κυβερνήσω ο ίδιος»; Ή μήπως η Πορτογαλία έχει απλώς ένα άλλο επίπεδο πολιτικής ωριμότητας;

Σήμερα, πάντως, βλέπουμε ότι ο κ. Παπανδρέου επιλέγει συνεχώς την πόλωση έναντι της συναίνεσης, ακόμη και έναντι των προκατόχων του στο ΠΑΣΟΚ. Ο κ. Σαμαράς, πάλι, λειτουργεί με κομματικό εγωισμό και δεν βάζει πλάτη παρά σε ελάχιστες εξαιρέσεις. Ο κίνδυνος και για τους δύο είναι προφανής, καθώς είναι μαθηματικώς βέβαιο ότι αν δεν τα καταφέρει η σημερινή κυβέρνηση στην αποστολή της, ο επόμενος που θα παραλάβει την εξουσία θα βρεθεί σε ακόμη πιο απελπιστική θέση. Με άλλα λόγια, ο κ. Σαμαράς θα έπρεπε να ανάβει κανένα κεράκι υπέρ της επιτυχίας του κ. Παπανδρέου... Τι έχει άλλωστε να χάσει; Η δυναμική μεσαία τάξη είναι έτοιμη να αγκαλιάσει έναν πολιτικό που θα στήριζε δύσκολες αποφάσεις του αντιπάλου του. Ο κ. Παπανδρέου, ακόμη και αν καταφέρει να βάλει τάξη στο χάος και να ξαναβάλει μπρος την οικονομία, κάποια στιγμή θα ακολουθήσει τους νόμους της πολιτικής βαρύτητας, οι οποίοι καθιστούν τη φθορά αναπόφευκτη και εν τέλει μοιραία.

Σκέπτομαι καμιά φορά τι θα είχε συμβεί αν εκείνη τη μέρα που συζητείτο το Μνημόνιο, σηκωνόταν ο κ. Παπανδρέου και έλεγε: «Αντώνη, τα ξανασκέφθηκα τα πράγματα και δεν είναι η ώρα για εξεταστικές επιτροπές, αλλά για να δουλέψουμε μαζί για το καλό του τόπου», και του απαντούσε ο κ. Σαμαράς: «Δέχομαι, Γιώργο, την πρόκληση, θα ψηφίσω παρά τις φοβερές μου ενστάσεις το Μνημόνιο και θα βάλω πλάτη στα δύσκολα που πρέπει να κάνεις». Φαντάζομαι, βεβαίως, τα μούτρα των κομματικών παραγόντων· σκέπτομαι, όμως, μήπως τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα για τη χώρα...