Η ευθύνη του Μαξίμου

Αλέξης Παπαχελάς
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 5/9/2010

Το αγαπημένο χόμπι των πολιτικών όταν βρίσκονται σε δύσκολη θέση, ή ακόμη χειρότερα όταν τα κάνουν «θάλασσα», είναι να ρίχνουν την ευθύνη στα μέσα ενημέρωσης. Ακούμε για παράδειγμα τελευταία πως φταίνε τα ΜΜΕ για την ανεξέλεγκτη συζήτηση περί ανασχηματισμού, η οποία τείνει να μετατραπεί σε εμφύλιο κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών, τα οποία εντέλει θα καθίσουν σ’ ένα τραπέζι για να διαχειρισθούν έναν πολύ δύσκολο χειμώνα...

Θεωρώ ότι τα μέσα ενημέρωσης έχουν τεράστια ευθύνη για την κατάπτωση της χώρας. Αλλοτε γιατί είναι εξαιρετικά επιφανειακά, άλλοτε γιατί είναι πασιφανές ότι εξυπηρετούν παράπλευρες επιχειρηματικές δραστηριότητες και κάποτε γιατί συγκαλύπτουν κρίσιμα λάθη ή και σκάνδαλα. Για όλους αυτούς τους λόγους, άλλωστε, η δύναμη και επιρροή του Τύπου στην κοινή γνώμη είναι πολύ μικρότερη απ’ ό,τι δέκα χρόνια πριν. Βεβαίως και υπάρχουν οι γραφικοί και ανασφαλείς που τρέμουν από ένα παραπολιτικό σε μια εκβιαστική φυλλάδα, αλλά οι πιο συνετοί και έξυπνοι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι το παιχνίδι άλλαξε.

Παρ’ όλα αυτά τη συζήτηση περί ανασχηματισμού την ξεκίνησε το Μέγαρο Μαξίμου πριν από ενάμιση μήνα και την επισημοποίησε με δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, ο οποίος έκανε λόγο για «δομικές αλλαγές στην κυβέρνηση». Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί! Δεν υπάρχει δηλαδή προηγούμενο όπου η ηγεσία μιας κυβέρνησης ξεκινά, εν μέσω μείζονος δημοσιονομικής κρίσης, μια συζήτηση περί συντονισμού του κυβερνητικού έργου, αλλαγών σε κρίσιμα υπουργεία κ.λπ. Συνήθως ο πρωθυπουργός συζητά με λίγους στενούς συνεργάτες, δεν κάνει καμία κουβέντα περί επιτροπών κ.ά. και αιφνιδίως ανακοινώνει τις αποφάσεις του. Εδώ είχαμε μια προσπάθεια αλληλοεξόντωσης διαφόρων κέντρων εξουσίας και μια προκλητική επίδειξη δύναμης. Η μία υπουργός δήλωνε ότι δεν θα πάει πουθενά και πως αν φύγει από τη θέση της θα «φταίνε τα συμφέροντα», ενώ άλλη υπουργός απέρριπτε δημόσια πρόταση για να αναλάβει περιφερειάρχης. Είναι γνωστό πως ο κ. Παπανδρέου αρέσκεται στις παρατεταμένες ανοικτές διαβουλεύσεις και τη διατήρηση των συνεργατών σε μακρές περιόδους αστάθειας ή και ανασφάλειας.

Ποιο είναι το πρόβλημα τώρα; Υπό φυσιολογικές συνθήκες αυτή η συζήτηση περί ανασχηματισμού ή αναδιοργάνωσης του Γραφείου του θα αφορούσε 500 «ψώνια της πολιτικής» και μερικούς ακόμη. Τώρα όμως αυτή η συζήτηση φώτισε το ζήτημα του συντονισμού της κυβέρνησης, δημιούργησε προσδοκίες για αλλαγές και επίσης για μια διαφορετική αναπτυξιακή πολιτική και καλλιέργησε ένα κλίμα απύθμενης καχυποψίας και εχθρότητας ανάμεσα σε κορυφαία στελέχη. Μεθαύριο που ο κ. Παπανδρέου θα αναχωρήσει για ένα ακόμη δεκαήμερο ταξίδι και θα αρχίσουν να σκάνε τα μεγάλα προβλήματα, κάποιος θα πρέπει να σηκώσει το τηλέφωνο και να μιλήσει στον «απέναντι». Ετσι όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, δεν θα είναι και πολύ εύκολο.

Ο χειμώνας, το ξαναλέμε, θα είναι βαρύς. Η ύφεση δεν θα είναι μικρή, οι πιέσεις των αγορών για να επιταχυνθεί η αναδιάρθρωση θα είναι μεγάλες και η κυβέρνηση θα πρέπει να κόψει από το κρατικό λίπος αγγίζοντας τα «γυμνά νεύρα» των ισχυρότερων συνδικαλιστικών της συμμάχων. Θα χρειαστεί πολλή πρακτική δουλειά, συνεργασία υπουργείων, γρήγορες αποφάσεις και καλό πολιτικό μάνατζμεντ. Ο κ. Παπανδρέου μπορεί να έχει τη σιγουριά της πολύ καλής του εικόνας στο εξωτερικό και μιας τρόικας που έχει επενδύσει πολλά λεφτά στην Ελλάδα για να την αφήσει στην τύχη της. Στο τέλος, όμως, της ημέρας η τύχη μας θα κριθεί από το τι θα συμβεί στα νοσοκομεία, στην πάταξη της φοροδιαφυγής, στον περιορισμό της σπατάλης στο Δημόσιο και τη δημιουργία συνθηκών προσέλκυσης επενδύσεων, στους τομείς δηλαδή όπου μέχρι τώρα έχει σημειωθεί αβελτηρία. Ο πρωθυπουργός το γνωρίζει αυτό, όπως ξέρει ότι ο κόσμος όταν βρεθεί σε αδιέξοδο από τον συνδυασμό ύφεσης και φόρων δεν θα ενδιαφερθεί για το αν υιοθετήθηκε το αυστραλιανό μοντέλο στο Μαξίμου ή αν επικράτησε ο κ. Παμπούκης του κ. Ραγκούση...