Σύμμαχοι σε κρίση

Στάθης Ευσταθιάδης
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 17/3/2010


Δύο «στρατηγικοί σύμμαχοι» της Αμερικής, το Ισραήλ και η Τουρκία, βρίσκονται αυτές τις ημέρες αιφνιδιαστικά στο επίκεντρο έντονης κριτικής από την κυβέρνηση Ομπάμα. Οι δημοσκοπήσεις στις δύο χώρες έδωσαν μονοψήφια δημοτικότητα στον αμερικανό πρόεδρο. Εκφράζοντας αυτές τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης στην Αγκυρα ο πρωθυπουργός κ. Ερντογάν διαμαρτυρήθηκε για την «ανεπίτρεπτη (αμερικανική) επέμβαση στα εσωτερικά» της Τουρκίας και ο ισραηλινός πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον κ. Ορέν μίλησε για «κρίση» στις σχέσεις της χώρας του με τις ΗΠΑ- τη μεγαλύτερη των τελευταίων 30 ετών.

Εκπληκτοι οι αναγνώστες της «Wall Street Journal» διάβασαν την περασμένη εβδομάδα ολοσέλιδη ανάλυση για την Τουρκία που αναιρούσε την ελκυστική εικόνα της χώρας που κατά σύστημα ανέκαθεν παρουσίαζε αυτή η εφημερίδα. Οι στατιστικές για άνθηση της οικονομίας είναι «παραποιημένες», το αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεών της «αμφισβητήσιμο» λόγω εμπλοκής των στρατιωτικών σε πραξικοπήματα, η κυβερνητική πολιτική «απροσδιόριστη» σε ό,τι αφορά τις συμμαχικές υποχρεώσεις.

Αφορμή έδωσε η αντίδραση της Αγκυρας- η οποία ανακάλεσε και τον πρεσβευτή της στην Ουάσιγκτον- στην απόφαση της αμερικανικής Βουλής να εγκρίνει ψήφισμα που χαρακτήριζε γενοκτονία τη σφαγή των Αρμενίων, ένα τραγικό γεγονός το οποίο η Τουρκία αρνείται ότι υπήρξε. Υπάρχουν, εννοείται, σοβαρά αίτια για αυτή την τροπή των αμερικανοτουρκικών σχέσεων. Η Ουάσιγκτον «τιμωρεί» την Τουρκία η οποία ανοίγει διάλογο με την Τεχεράνη και τη Δαμασκό, απομακρύνεται από το Ισραήλ και ερωτοτροπεί με τη Ρωσία. Και η κυβέρνηση Ερντογάν θορυβεί για «το Αρμενικό πρόβλημα» διαδηλώνοντας έτσι τον υψηλό εθνικισμό της με στόχο να καθησυχάσει το «βαθύ κράτος» και τους οπαδούς του οι οποίοι ανησυχούν για την πολιτική μιας κυβέρνησης που «δεν είναι δική τους».

Πολύ οξύτερη είναι η ρήξη Ουάσιγκτον Ισραήλ. Εδώ την αφορμή έδωσε η ισραηλινή κυβέρνηση όταν ακριβώς τη στιγμή που ο αντιπρόεδρος κ. Μπάιντεν έφθανε στην Ιερουσαλήμ για το πρώτο βήμα μιας νέας απόπειρας για διάλογο Ισραήλ- Παλαιστινίων το Ισραήλ ανακοίνωνε ότι επεκτείνει την οικοδόμηση κατοικιών στο αραβικό τμήμα της Ιερουσαλήμ. Η αντίδραση του Λευκού Οίκου ήταν απροσδόκητα σκληρή. Ο προεδρικός σύμβουλος κ. Αξελροντ χαρακτήρισε την ισραηλινή στάση «περιφρόνηση» προς τις ΗΠΑ και «ύβρι» εναντίον του προέδρου Ομπάμα και η κυρία Κλίντον με εντολή του προέδρου διαβίβασε τηλεφωνικά στον ισραηλινό πρωθυπουργό κ. Νετανιάχου την «οδυνηρή έκπληξη» της κυβέρνησης για την «προσβολή» που έγινε στον κ. Μπάιντεν, η οποία «υπονομεύει την εύθραυστη προσπάθεια για ειρήνευση της περιοχής».