Μια κρίσιμη χρονιά για το ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο

Χρίστος Χαραλαμπόπουλος
Αθλητικογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "SportDay" - 12/11/2009


Στον κόσμο πάντα συνέβαιναν γεγονότα των οποίων τις επιπτώσεις αντιλαμβανόμασταν πολύ αργότερα από την ημέρα που τα παρατηρούσαμε. Στον καιρό μας αυτό συμβαίνει όλο και πιο συχνά εξαιτίας της υπερπληροφόρησης, που «πνίγει» πολλές ειδήσεις και έτσι καθυστερούν η αξιολόγηση και η αποτίμησή τους. Η φετινή χρονιά ήδη μας έχει δώσει δύο σημαντικές ειδήσεις που θα αλλάξουν δραματικά το πρόσωπο του αγγλικού ποδοσφαίρου, αλλά και του ευρωπαϊκού κατ’ επέκταση. Αναφέρω πρώτα το αγγλικό ποδόσφαιρο γιατί είναι το πλουσιότερο και εμπορικότερο του κόσμου και είναι εκείνο που θα πλήξουν περισσότερο από κάθε άλλο οι συνέπειες αυτών των δύο ειδήσεων.

Η πρώτη είδηση και εκείνη της οποίας οι συνέπειες θα είναι ορατές από την επόμενη αγωνιστική περίοδο αφορά την απόφαση της ΟΥΕΦΑ που υποχρεώνει τις ομάδες που παίρνουν μέρος στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις να έχουν ένα ρόστερ 25 ποδοσφαιριστών από τους οποίους οι 8 θα πρέπει να θεωρούνται γηγενείς. Ο όρος «γηγενείς» περιλαμβάνει ποδοσφαιριστές που για 3 συνεχή χρόνια πριν συμπληρώσουν το 21ο έτος της ηλικίας τους προπονούνταν με τον σύλλογο στο ρόστερ του οποίου περιλαμβάνονται ή με κάποιον άλλο σύλλογο της ίδιας χώρας. Πρακτικά, αυτό σημαίνει δύο πράγματα. Το πρώτο είναι ότι οι ομάδες θα αναγκαστούν να ρίξουν βάρος στις ακαδημίες τους, να επενδύσουν σε αυτές και να δώσουν χρόνο συμμετοχής σε νεαρούς ποδοσφαιριστές. Το δεύτερο αφορά τον αριθμό των ποδοσφαιριστών του ρόστερ, αφού πλέον οι 8 θέσεις θα είναι «ρεζερβέ» και οι ομάδες θα έχουν την ευχέρεια να χρησιμοποιήσουν ξένους ποδοσφαιριστές μόνο για τις υπόλοιπες 17 θέσεις.

Τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις ομάδες; Ειδικά για τις αγγλικές ομάδες πάρα πολλά, αν σκεφθεί καποιος ότι έχουν τον μεγαλύτερο αριθμό ξένων ποδοσφαιριστών από κάθε άλλο πρωτάθλημα στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τα στοιχεία της περασμένης χρονιάς, οι Αγγλοι ποδοσφαιριστές που αγωνίστηκαν στην αρχική εντεκάδα των ομάδων της Πρέμιερ Λιγκ δεν ήταν ούτε το 35%. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να υπενθυμίσω πως οι αγγλικές ομάδες που έχουν τα πιο βαρυφορτωμένα ρόστερ, όπως η Λίβερπουλ -που σύμφωνα με τα στοιχεία του καλοκαιριού είχε 56 ποδοσφαιριστές-, θα πρέπει να «ξεφορτωθούν» πολλούς. Ετσι, ομάδες με βαρυφορτωμένο ρόστερ θα αναγκαστούν να πουλήσουν παίκτες, να δανείσουν ή να λύσουν συμβόλαια, γεγονός που μεσοπρόθεσμα θα έχει και οικονομικές επιπτώσεις.

Οταν έχεις λιγότερα συμβόλαια θα εξοικονομήσεις χρήματα, τα οποία θα μπορείς να κατευθύνεις αλλού. Επενδύοντάς τα είτε στις ακαδημίες είτε σε υψηλότερα συμβόλαια για να προσελκύσεις καλύτερους ποδοσφαιριστές για τις 17 «ελεύθερες» θέσεις στο ρόστερ των 25. Προφανώς, αυτή η ρύθμιση θα επηρεάσει και τη δυναμικότητα των αγγλικών συλλόγων, που δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα βρίσκονται στην ίδια θέση ισχύος στο Τσάμπιονς Λιγκ με αυτήν που ήταν μέχρι σήμερα. Στη νέα πραγματικότητα που δημιουργεί η συγκεκριμένη είδηση έχω την εντύπωση ότι ο Αρσέν Βενγκέρ θα είναι μεγάλος κερδισμένος, αφού η μακροχρόνια επιμονή του στη χρησιμοποίηση νεαρών ποδοσφαιριστών θα τον φέρει ένα βήμα μπροστά από τους ανταγωνιστές του.

Μπορεί να μη φαίνεται εκ πρώτης όψεως, αλλά εκτός από τις αγωνιστικές, εξίσου σοβαρές θα είναι και οι οικονομικές επιπτώσεις, γιατί αναμφίβολα η ψαλίδα αναμεσα σε ισχυρούς και αδύνατους θα μειωθεί, γεγονός που μπορεί να βελτιώσει τον ανταγωνισμό αλλά και το θέαμα. Οι ομάδες της Πρέμιερ Λιγκ, πάντως, σύμφωνα με τα όσα συναποφάσισαν θα μπορούν να υποβάλλουν στην αρχή της χρονιάς και μία ακόμη λίστα, χωρίς αριθμητικό περιορισμό, με ποδοσφαιριστές μικρότερους των 21 ετών που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο πρωτάθλημα και το Κύπελλο. Ενα στοιχείο που έχει ενδιαφέρον, για το αγγλικό ποδόσφαιρο κυρίως. Από τους 320 νεαρούς ποδοσφαιριστές που υπάρχουν στις ακαδημίες των ομάδων με το ειδικό καθεστώς των «υποτροφιών» στις ηλικίες άνω των 16, οι Αγγλοι φθάνουν στο 85%, ενώ για τους κάτω των 16 (που είναι 2.486) το ποσοστό φθάνει το 95%.

Η δεύτερη μεγάλη αλλαγή

Ο περιορισμός του ρόστερ στους 25 ποδοσφαιριστές, φυσικά, θα ισχύσει για τις ομάδες όλων των χωρών της ΟΥΕΦΑ που παίρνουν μέρος στις ευρωπαϊκές διοργανώσεις. Είναι μάλλον αυτονόητο ότι όσο μεγαλύτερο πληθυσμό έχει μια χώρα τόσο μεγαλύτερη είναι η δεξαμενή του ταλέντου απ' όπου θα μπορεί να επιλέξει. Αλλά αυτό είναι κάτι τελείως διαφορετικό από τις συνθήκες που υπάρχουν μέχρι σήμερα, όπου ο οικονομικά ισχυρός είχε και το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η δεύτερη είδηση, της οποίας οι επιπτώσεις είναι περισσότερο μακροπρόθεσμες αλλά πολύ περισσότερο σοβαρές, αφορούν την υιοθέτηση της συνθήκης της Λισσαβώνας.

Στη νέα συνθήκη υπάρχει μια διατύπωση σύμφωνα με την οποία η Ε.Ε. αναγνωρίζει ένα ειδικό καθεστώς στα σπορ σε ό,τι αφορά τη δραστηριότητα και τα χαρακτηριστικά των ομάδων. Αυτή η διατύπωση ήταν μια χρόνια επιδίωξη της ΟΥΕΦΑ, που προσπαθούσε να προστατεύσει τις ομάδες από την αγριότητα του οικονομικού ανταγωνισμού και παράλληλα να προστατεύσει, όσο είναι δυνατόν, και την εθνική ταυτότητα των συλλόγων. Η συμπερίληψη αυτής της διάταξης στη συνθήκη θα επιτρέψει στις ομάδες να ζητήσουν κάποιες εξαιρέσεις από τους νόμους της Ε.Ε., ειδικά σε ό,τι αφορά τις αρχές ανταγωνισμού. Αυτό θα επιτρέψει και την εφαρμογή της περίφημης ρήτρας της ΟΥΕΦΑ 6+5, όπου η κάθε ομάδα θα είναι υποχρεωμένη να χρησιμοποιεί 6 γηγενείς ποδοσφαιριστές στην ενδεκάδα.

Οπως γίνεται αντιληπτό, η εφαρμογή αυτής της διάταξης ανατρέπει την ισχύ του νόμου Μποσμάν, μόνο που αυτό δεν μπορεί να γίνει άμεσα γιατί είναι δεδομένο ότι θα υπάξουν και προσφυγές στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, που για να τελεσιδικήσει στην εξέταση της προσφυγής θα χρειαστεί από 2 μέχρι 4 χρόνια. Αλλά το δικαστήριο τείνει να τοποθετείται υπέρ των ειδικών καθεστώτων όπως αυτά αναγνωρίζονται στη συνθήκη. Τα αποτελέσματα της εφαρμογής της συνθήκης της Λισσαβώνας θα αλλάξουν τη μορφή και τη δραστηριότητα των ομάδων, που έχουν ήδη ανακαλύψει ότι δεν μπορούν να λειτουργούν καθαρά σαν επιχειρήσεις. Κάτι που θα αλλάξει πολλά πράγματα σε αυτό που ονομάζεται επαγγελματικό ποδόσφαιρο και το οποίο έχει εξελιχθεί σε μια μεγάλη φούσκα, που αλίμονο αν σκάσει.