Ιέραξ σε πτήση εκτός συνόρων

Ethan Bronner
Άρθρο του στους New York Times και "Το Βήμα" - 7/12/2008

Ως υποψήφια για το χρίσμα των Δημοκρατικών προειδοποίησε ότι το Ιράν μπορεί να αφανιστεί αν πραγματοποιήσει πυρηνική επίθεση εναντίον του Ισραήλ και δήλωσε ότι η Ιερουσαλήμ πρέπει να παραμείνει η αδιαίρετη πρωτεύουσα του Ισραήλ. Ως γερουσιαστής ψήφισε υπέρ τού να θεωρηθούν «τρομοκρατική οργάνωση» οι Φρουροί της Επανάστασης του Ιράν, καθώς και υπέρ του πολέμου στο Ιράκ. Γι΄ αυτό ενώ ο διορισμός της Χίλαρι Κλίντον στη θέση της υπουργού Εξωτερικών τυγχάνει γενικώς καλής υποδοχής από τον κόσμο, η άποψη στη Μέση Ανατολή είναι πιο περίπλοκη.

Η περιοχή αυτή αναμένει την άμεση προσοχή της νέας κυβέρνησης δεδομένου ότι ο Μπαράκ Ομπάμα στην ομιλία του κατά τον διορισμό της υπουργού Εξωτερικών ανέφερε τρεις κρίσεις που θα αντιμετωπίσει κατά προτεραιότητα: την εξάπλωση των πυρηνικών όπλων στο Ιράν και στη Βόρεια Κορέα και τη διαμάχη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων.

Σε πολλά άλλα σημεία του κόσμου η επιλογή της Κλίντον χαιρετίστηκε με αισιοδοξία, αν μη τι άλλο ως μέρος του επιχειρήματος πως «οποιοσδήποτε είναι καλύτερος από τον Τζορτζ Μπους». Όπως το έθεσε ο Σεργκέι Μαρκόφ , πολιτικός αναλυτής και μέλος της ρωσικής Βουλής,«το σημαντικότερο δεν είναι ποιος έρχεται αλλά ποιος φεύγει». Παρόμοια ήταν και η αντίδραση του Αντρέας Ετγκες, καθηγητή από το Βερολίνο:

«Μπορεί να μη συμφωνούμε σε όλα τα ζητήματα,όμως με τον Ομπάμα και τη Χίλαρι Κλίντον θα υπάρχει τουλάχιστον καλύτερη ατμόσφαιρα».

Στη Μέση Ανατολή το ερώτημα που διατυπώνεται είναι αν η στο παρελθόν «ιέραξ» Κλίντον θα μπορέσει τώρα να δώσει ένα διαφορετικό τόνο. Ως επικεφαλής της διπλωματίας στην κυβέρνηση Ομπάμα θα μπορέσει να διαπραγματευθεί με το Ιράν και να πείσει το Ισραήλ να αποσυρθεί από τα Υψώματα του Γκολάν προς χάριν της ειρήνης με τη Συρία, καθώς και από το μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Όχθης και την Ανατολική Ιερουσαλήμ προκειμένου να διευκολύνει τη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους; Πολλοί πιστεύουν πως θα το κάνει.

ΗΡαγκίντα Ντέργκαμ, αρθρογράφος στην παναραβική εφημερίδα «Αλ Χαγιάτ», έγραψε όχι για το αν, αλλά για το πότε θα αρχίσουν«οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση του Μπαράκ Ομπάμα και στην Τεχεράνη» και παρότρυνε την Ουάσιγκτον να θεωρήσει τα προβλήματα της περιοχής αλληλένδετα- «να μη σκέφτεται το Ιράν ασχέτως του Ιράκ ή τη Συρία ασχέτως του Λιβάνου ή το Ισραήλ ασχέτως της Παλαιστίνης».

Η άποψη αυτή είναι ευρέως διαδεδομένη ανάμεσα στους φιλοδυτικούς Άραβες και στους φιλελεύθερους και αριστερούς Ισραηλινούς. Άλλοι οι οποίοι υποστηρίζουν ότι ο αραβικός κόσμος δεν είναι έτοιμος για μια συμφωνία ή που επιθυμούν να κρατήσει το Ισραήλ τα εδάφη για λόγους ασφαλείας ή ιστορικούς ανησυχούν ακριβώς για τις ίδιες αιτίες.

Ο Εϊτάν Χαμπέρ, στενός συνεργάτης του πρώην πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν, έγραψε ένα απαξιωτικό άρθρο για την Κλίντον στην εφημερίδα «Γεντιότ Αχαρονότ» κατηγορώντας την ότι η μοναδική φιλοδοξία της είναι να γίνει πρόεδρος και να πετύχει, γι΄ αυτό ο επόμενος πρωθυπουργός του Ισραήλ πρέπει«να μπει στα χαρακώματα και ίσως να φορέσει ένα κράνος».

Πολλοί ισραηλινοί αναλυτές υποστηρίζουν ότι πολλά εξαρτώνται από το ποιος θα εκλεγεί πρωθυπουργός του Ισραήλ τον Φεβρουάριο. Αν κερδίσει ο ηγέτης του συντηρητικού κόμματος Λικούντ Βενιαμίν Νετανιάχου, όπως φαίνεται σήμερα πιθανόν, θα είναι πιο δύσκολο να βρεθεί λύση απ΄ ό,τι αν κερδίσει η υπουργός Εξωτερικών και επικεφαλής του κεντρώου κόμματος Καντίμα Τζίπι Λίβνι.

Οι αντιδράσεις από την παλαιστινιακή πλευρά ήταν λιγοστές. Ο επικεφαλής διαπραγματευτής της Παλαιστινιακής Αρχής Σαέμπ Ερικάτ εξέφρασε την ελπίδα ότι η Κλίντον«θα παραμείνει εντός της τροχιάς της λύσης των δύο κρατών». Ο Μαχμούντ Ζαχάρ, ηγέτης της Χαμάς, η οποία σήμερα διοικεί τη Γάζα, άφησε την πόρτα ανοιχτή για μια πιθανή άμβλυνση της προσέγγισης της Ουάσιγκτον επαινώντας την εμπειρία της Κλίντον και προσθέτοντας:

«Αναμφίβολα θα αντικατοπτριστεί στις διεθνείς πολιτικές».

Ένα από τα κύρια θέματα στις αντιδράσεις όλων ήταν ότι η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ θα εισαγάγει μια περίοδο καλύτερης διεθνούς συνεργασίας. Στον ΟΗΕ, για παράδειγμα, οι διπλωμάτες ήταν θετικοί προς την επιλογή της Σούζαν Ράις ως πρέσβειρας των ΗΠΑ στον οργανισμό.

Ο ιταλός υπουργός Φράνκο Φρατίνι δήλωσε πως αναμένει με ανυπομονησία μια πιο πολυμερή προσέγγιση από την κυβέρνηση Ομπάμα και ζήτησε μεγαλύτερη«συνεργασία και ανάληψη ευθυνών»από την Ευρώπη, όπως το να στείλει περισσότερους στρατιώτες και οικονομική βοήθεια στο Αφγανιστάν.

Στη Γερμανία οι μετοχές της Κλίντον έχουν παραμείνει ψηλά αφότου προσπάθησε- αλλά απέτυχε- στις αρχές της δεκαετίας του ΄90 να εισαγάγει στις ΗΠΑ ένα σύστημα κοινωνικής ασφάλισης παρόμοιο με πολλά ευρωπαϊκά.

Ωστόσο στο Λονδίνο ο Ρόμπιν Νίμπλετ, καθηγητής Εξωτερικής Πολιτικής, εξέφρασε ανησυχία για τις σχέσεις της Κλίντον με το παρελθόν και το πιθανώς πολωτικό στυλ της.

Αλλά και στη Ρωσία η ανάμνηση της αντιμετώπισης της Μόσχας ως αδύναμης από τον Μπιλ Κλίντον προκαλεί ανησυχία. Επιπλέον αντιμετωπίζεται με καχυποψία η διατήρηση του Ρόμπερτ Γκέιτς, υπουργού Άμυνας του Τζορτζ Μπους, στη θέση του.

«Οι διορισμοί αυτοί δεν αφήνουν περιθώριο για αισιοδοξία, διότι σημαίνουν συνέχεια και όχι αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής του Λευκού Οίκου» είπε ο Κονσταντίν Κοσατσιόφ, πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της ρωσικής Δούμας.