Φθινοπωρινό στοίχημα

Αλέξης Παπαχελάς
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 1/8/2010


Το φθινόπωρο θα είναι σκληρό και ενδεχομένως απαρχή πολιτικών εξελίξεων. Μέχρι τώρα η κυβέρνηση Παπανδρέου έχει καταφέρει να περάσει πολύ σημαντικά μέτρα και τομές, υπό την πίεση της τρόικας, και χωρίς πραγματικά να εκδηλωθούν μεγάλες αντιδράσεις. Ορισμένοι, μάλιστα, στην κυβέρνηση κάνουν το λάθος να επαναπαύονται και να θεωρούν πως τα δύσκολα έχουν περάσει. Είναι όμως έτσι;

Η κυβέρνηση θα βρεθεί σύντομα απέναντι στις πιο σκληρές συντεχνίες που έχουν εδραιώσει τη δύναμή τους τα τελευταία 30 χρόνια, με πρώτη τη ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ που αποτελεί ένα αμιγώς πασοκικό δημιούργημα, το οποίο κανείς δεν έχει τολμήσει να ακουμπήσει. Ενα μεγάλο μέρος της κοινωνίας έχει καταλάβει πως η χώρα δεν μπορεί να επιβιώσει με τέτοιου τύπου ισχυρές συντεχνίες να εκβιάζουν την εκάστοτε κυβέρνηση και να απορροφούν πολύτιμους κοινωνικούς πόρους. Αν κάτι έχει πραγματικά αλλάξει τους τελευταίους μήνες στην Eλλάδα είναι πως έσπασαν πολλά ταμπού και ο κόσμος άρχισε να καταλαβαίνει τι είναι αυτά τα περιώνυμα «κεκτημένα» ορισμένων συντεχνιών. Μέσα από τη συλλογική ψυχοθεραπεία στα καφενεία και τις τηλεοράσεις, η κοινή γνώμη έχει αντιληφθεί πλήρως γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε.

Είναι πιθανό κάποια στιγμή να επικρατήσει μια κόπωση από τις πολλές και ραγδαίες αλλαγές στο ασφαλιστικό και σε άλλους τομείς. Προς το παρόν πάντως ένα ζωτικό κομμάτι της μεσαίας τάξης δεν ανέχεται τις εκβιαστικές κινητοποιήσεις και τον συνδικαλιστικό αυτισμό διαφόρων ομάδων. Και αυτό γιατί καταλαβαίνει πια πως προκαλούν τεράστια οικονομική ζημία στις τσέπες όλων.

Το αν η κυβέρνηση θα επιβιώσει των συγκρούσεων που έρχονται θα εξαρτηθεί όμως και από τους πολιτικούς της χειρισμούς, το πώς θα πάει η πραγματική οικονομία το φθινόπωρο και -ως συνήθως- τον παράγοντα της τύχης... Ενα μικρό ή μεγάλο σκάνδαλο μπορεί εύκολα να τινάξει όλη την προσπάθεια στον αέρα. Tο ίδιο μπορεί να συμβεί αν ο κ. Παπανδρέου επιχειρήσει ανεπιτυχώς να περάσει από τη Βουλή τη σημαντική αλλαγή του εκλογικού συστήματος που έχει εξαγγείλει. Ο πρωθυπουργός διατρέχει επίσης κίνδυνο να αρχίσει να φαίνεται απόμακρος και ενδεχομένως εκκεντρικός στον μέσο Ελληνα με τα συνεχή του ταξίδια και άλλες συνήθειες που μέχρι τώρα αντιμετωπίζονται με κατανόηση. Η ελληνική κοινή γνώμη έχει μια εκπληκτική ικανότητα να «κόβει κομματάκια» τους ηγέτες της και να τους βάζει σε στερεότυπα του καφενείου, όπως συνέβη με το μυθώδες playstation και τώρα ολίγον με το... κανό. Τα στερεότυπα αυτά μπορεί να είναι άδικα, δύσκολα όμως αποδομούνται όταν σχηματισθούν.

Ο άλλος μεγάλος κίνδυνος είναι να φύγει ο πάτος της πραγματικής οικονομίας τους πρώτους μήνες του φθινοπώρου. Ηδη έχουν κλείσει πολλές μικρές επιχειρήσεις και μαγαζιά. Το στοίχημα για το φθινόπωρο είναι αν θα αντέξουν μεγάλες επιχειρήσεις, οι οποίες αυτή την ώρα υποφέρουν ανάμεσα σε επιτόκια που πλησιάζουν το 9% από τις τράπεζες και σε ένα Δημόσιο που δεν τους πληρώνει τις υποχρεώσεις τους. Αν αρχίσουν να κλείνουν πολλές εταιρείες και να έχουμε μαζικές απολύσεις, η ύφεση θα είναι βαθιά και ο θυμός του κόσμου μεγάλος. Κυβερνητικά στελέχη ισχυρίζονται πως ο κ. Παπανδρέου έχει πάρει τα μηνύματα της αγοράς και θα ανακοινώσει στη ΔΕΘ αναπτυξιακά μέτρα που θα δηλώνουν μια νέα εποχή φιλικής αντιμετώπισης των επιχειρήσεων. Οψόμεθα...

Το φθινόπωρο και ο χειμώνας ενδέχεται πάντως να είναι και πολιτικά δύσκολοι. Σκεφθείτε ένα Δικαστικό Συμβούλιο το οποίο, κάτω από την επιρροή του κλίματος στην κοινή γνώμη, προφυλακίζει κάποιους υπουργούς της Ν.Δ. τραβώντας στα άκρα την ερμηνεία του νόμου. Και βεβαίως αναλογισθείτε τι θα πυροδοτήσει μια τέτοια εξέλιξη.

Ολα αυτά συνθέτουν μια εικόνα δύσκολη και εύφλεκτη. Γι' αυτό ας πάρουμε μια καλοκαιρινή ανάσα και μετά τα μέσα Αυγούστου ας ξαναβάλουμε τις ζώνες ασφαλείας και ας ετοιμασθούμε για ένα απρόβλεπτο και εκρηκτικό φθινόπωρο.