Ο«Κάλχας»μαντεύει φωτιές

Τάνια Γεωργιοπούλου
Αρθρογράφος
Άρθρο της στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 1/7/2012


Την περασμένη Τετάρτη, στην Κύπρο πραγματοποιήθηκε η τελετή παράδοσης του έργου «Κάλχας», το οποίο εγκαταστάθηκε στο όρος Τρόοδος, από την ομάδα των Ελλήνων επιστημόνων που το επινόησαν και το δημιούργησαν, στις αρχές της χώρας. Ο «Κάλχας» παρέχει άμεσα on line πληροφορίες για την εξέλιξη μιας δασικής πυρκαγιάς προσφέροντας έτσι τη δυνατότητα το συμβάν να αντιμετωπιστεί με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

Ο «Κάλχας» κόστισε συνολικά 2,3 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτήθηκε από την Ε.Ε. μέσω του προγράμματος Life. Yλοποιήθηκε από ομάδα επιστημόνων του Γεωπονικού Πανεπιστημίου με επικεφαλής τον καθηγητή Χημείας κ. Σέρκο Χαρουτουνιάν, το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, την εταιρεία Περιβαλλοντικών Μελετών Terra Nova, την Οnex Hellenic και την Ενωση Κοινοτήτων Κύπρου. Ενα τμήμα του «Κάλχα» προορίζεται να εφαρμοστεί στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στον Γράμμο. Ομως εδώ και δύο χρόνια οι επιστήμονες που έχουν «κερδίσει» την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση αναζητούν υπεύθυνο από την πλευρά του ελληνικού κράτους για να μπορέσουν να του «χαρίσουν» το έργο. Ομως παντού αντιμετωπίζουν «πόρτες ερμητικά κλειστές» ή στην καλύτερη περίπτωση γραφειοκρατία και καχυποψία.

Χρηματοδότηση

Ολα ξεκίνησαν περίπου τέσσερα χρόνια πριν, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007 στην Ελλάδα. Ο κ. Σέρκος Χαρουτουνιάν μετά παρότρυνση και των Ευρωπαίων υπευθύνων -εφόσον προηγούμενο περιβαλλοντικό πρόγραμμα που είχε αναλάβει είχε στεφθεί με επιτυχία και μάλιστα είχε βραβευτεί γι’ αυτό- αποφάσισε να συγκροτήσει μια επιστημονική ομάδα και να υποβάλει αίτηση για τη χρηματοδότηση προγράμματος για τη διαχείριση δασικών πυρκαγιών. Το πρόγραμμα εγκρίθηκε και η ομάδα έλαβε χρηματοδότηση ύψους 2,3 εκατ. ευρώ για την εφαρμογή του σε Ελλάδα (Γράμμο) και Κύπρο (Τρόοδος).

Ο «Κάλχας» παρέχει on line πληροφορίες και πρόβλεψη για την εξέλιξη μιας δασικής πυρκαγιάς με βάση συγκεκριμένες παραμέτρους και πληροφορίες που έχουν συγκεντρωθεί. Συγκεκριμένα, καταγράφεται η δασική βλάστηση μιας περιοχής και το πόσο εύφλεκτη είναι αυτή, το ανάγλυφο (χαράδρες, ποτάμια) και άλλα στοιχεία που επηρεάζουν την εξέλιξη μιας πυρκαγιάς. Παράλληλα εγκαθίστανται μετεωρολογικοί σταθμοί στην περιοχή εφαρμογής του προγράμματος, οι οποίοι ανά 1 λεπτό δίνουν πληροφορίες -είτε σε κινητό τηλέφωνο είτε στον υπολογιστή- για τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν, κυρίως θερμοκρασία, ταχύτητα και φορά ανέμου. Τα παραπάνω δεδομένα συγκεντρώνονται σε μια πλατφόρμα και επεξεργάζονται από software που ανέπτυξε για τον σκοπό αυτόν το Μετσόβιο. Ετσι προκύπτει η πρόβλεψη για την εξέλιξη της πυρκαγιάς που επιτρέπει στους αρμόδιους να αποφασίσουν τις επόμενες κινήσεις, τη διάταξη των δυνάμεων ή την εκκένωση περιοχών. Οπως τονίζει στην «Κ» ο κ. Χαρουτουνιάν, ακόμα και πριν από την πυρκαγιά ο όγκος αυτών των πληροφορίων επιτρέπει τον καλύτερο σχεδιασμό των υποδομών, π.χ. πού πρέπει να υπάρχουν δασικοί δρόμοι.

Η υλοποίηση του προγράμματος στην Κύπρο ξεκίνησε πριν από δύο χρόνια και πριν από λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια. Στην Ελλάδα, από την άλλη, η εφαρμογή... αργεί. Αρχικά ο καθηγητής προσπάθησε να επικοινωνήσει με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη για να πληροφορηθεί ποιος από την πλευρά του κράτους είναι υπεύθυνος για το έργο. Ομως για οκτώ μήνες δεν έλαβε καμία απάντηση. «Κάποια στιγμή αναγκάστηκα να στείλω στις Βρυξέλλες όλα τα στοιχεία για τις προσπάθειες επικοινωνίας που είχα κάνει, γιατί δεν με πίστευαν».

Ο επόμενος υπουργός έδειξε μεγαλύτερο ενδιαφέρον, αλλά χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα. Μετά σειρά συσκέψεων όπου οι εμπλεκόμενοι (πυροσβεστική, δασαρχεία, διευθυντές δασών, πολιτική προστασία) ζητούσαν συμμετοχή στο πρόγραμμα και αναρωτιούνταν γιατί πήρε τη χρηματοδότηση ο συγκεκριμένος άνθρωπος, η διαδικασία «κόλλησε» και πάλι.

Σήμερα, δύο χρόνια μετά, ο κ. Χαρουτουνιάν ελπίζει να λάβει σύντομα άδεια για να εγκαταστήσει τους μετεωρολογικούς σταθμούς σε σημεία που έχει εντοπίσει με τη βοήθεια του Αρκτούρου. Εως τώρα δεν δινόταν άδεια στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο για την εγκατάσταση, γιατί το Γ.Π. «δεν είναι ακριβώς Δημόσιο, αλλά νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου...».