Tο «δικαίωμα» της ανωνυμίας

Σεραφείμ Φυντανίδης
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην ιστοσελίδα "aixmi.gr" - 2/4/2011


Όπως και να το κάνουμε, το διαδίκτυο έχει ανοίξει νέους δρόμους σε αυτό που λέμε πληροφόρηση. Με μια διαφορά. Υπάρχουν τα επώνυμα sites και τα ανώνυμα blogs. Στην πρώτη περίπτωση, υπάρχει η ευθύνη αυτού που γράφει κάτι. Στη δεύτερη, καμία. Ο καθένας γράφει και μεταδίδει ό,τι θέλει, κρυπτόμενος πίσω από την ανωνυμία του. Γι’ αυτό στερείται κάτι πολύ σημαντικό. Την αξιοπιστία.

Στην Ελλάδα λειτουργούν τώρα πάνω από 55.000 blogs. Και τι δεν γράφεται εκεί… Είναι σαν τα σχόλια που γίνονται σε καφετέριες, μπαρ, παρέες. Εκεί ακούς και βρισίδια και «αποκαλύψεις» για διάσημα πρόσωπα, για πολιτικούς, επιχειρηματίες, ηθοποιούς, αστέρες της τηλεόρασης, ακόμα και για ιερωμένους. Βέβαια, άλλο είναι να τα λέει κανείς μπροστά σε δέκα ανθρώπους και άλλο να τα διαβάζουν χιλιάδες και χιλιάδες. Αυτά τα ανώνυμα blogs είναι η εκδίκηση της γυφτιάς. Αφού εσείς, το κατεστημένο, τα λέτε όπως σας συμφέρει, εμείς θα τα λέμε διαφορετικά κι ας μη σας συμφέρει. Πάντα, όμως, ανώνυμα. Και να μην ξεχνάμε ότι υπάρχει τόσος θυμός και τόση αγανάκτηση στον Έλληνα για τα όσα τραβάει ιδίως αυτόν τον καιρό, που αυτά τα ξεσπάσματα των bloggers είναι μέσα στο κλίμα της εποχής. Να προσθέσω, όμως, ότι υπήρξαν και περιπτώσεις που μέσα από αυτά τα blogs έχουν λεχθεί και κάποιες μεγάλες αλήθειες που αργότερα υιοθετήθηκαν από όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

Τίθεται, λοιπόν, ένα μεγάλο ζήτημα. Πώς αντιμετωπίζει κανείς αυτή την ανωνυμία; Σχεδόν αδύνατο. Πώς να ελέγξεις 55.000 bloggers; Πώς να βρεις ποιοι κρύβονται πίσω από την ανωνυμία τους; Παρακολουθώ τώρα το θέμα που προέκυψε με την αγωγή που κατέθεσαν τέσσερα κορυφαία στελέχη του Mega κατά του fimotro, καθώς κατονομάζουν τον κ. Παπαγιάννη ως υπεύθυνο.

Πρώτον, απ’ όσο διαβάζω, ο κ. Παπαγιάννης το αρνείται. Όπως και το fimotro.

Δεύτερον, το fimotro συνεχίζει τις επιθέσεις του, έχοντας για συμπαραστάτες αμέτρητους bloggers, μερικοί από τους οποίους έκαναν και συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το στούντιο του καναλιού.

Τρίτον, παρατηρώ μια αμηχανία από εφημερίδες ή sites να μπουν στον καβγά. Είναι σα να λένε: Θέλετε τώρα αυτοί οι ανώνυμοι bloggers να αρχίσουν να βρίζουν κι εμάς;

Βέβαια, όσοι ζήσαμε και ζούμε στις εφημερίδες είμαστε υπεύθυνοι για ό,τι γράφουμε. Ο υποφαινόμενος π.χ. έχει δικαστεί πάνω από 50 φορές για περιύβριση αρχής, άσχετο αν σε όλες τις δίκες αθωώθηκε. Μόνο μία φορά καταδικάστηκε και πήγε στον Κορυδαλλό μαζί με άλλους έξι διευθυντές εφημερίδων για παραβίαση του περίφημου τρομονόμου, που ήταν μια σκαστή περίπτωση προληπτικής λογοκρισίας, γι’ αυτό και τελικά κατέπεσε. Πάντως, κανένας από τους εφτά διευθυντές δεν κρύφτηκε πίσω από την ανωνυμία.

Το ίδιο ισχύει για όλα τα Μ.Μ.Ε., έντυπα ή ηλεκτρονικά. Ο καθένας έχει την ευθύνη των όσων γράφει ή μεταδίδει. Δεν ισχύει, όμως, το ίδιο για τα ανώνυμα blogs. Εκεί μπορεί να διαβάσει κανείς συκοφαντίες, χυδαιολογίες, εκβιασμούς, ακόμα και προτροπές σε δολοφονίες. Πρόσφατα, καταδικάστηκε ένας τέτοιος blogger σε δεύτερο βαθμό για προτροπή σε δολοφονία. Το πώς αποκαλύφθηκε η ταυτότητά του από την υπηρεσία δίωξης ηλεκτρονικού εγκλήματος θυμίζει αστυνομικό μυθιστόρημα του Μάρκαρη. Το ίδιο συνέβη πριν από λίγες μέρες και με μια ανώνυμη παρέα bloggers από την Κρήτη, οι οποίοι, επικαλούμενοι δήθεν πολύ υψηλόβαθμο πρόσωπο, είχαν «αποκαλύψει» ότι στις 25 Μαρτίου η Ελλάδα θα χρεοκοπούσε. Αυτή η «αποκάλυψη», που αναμεταδόθηκε από αμέτρητα blogs, είχε σαν αποτέλεσμα να αποσυρθούν άρον-άρον από τις τράπεζες πάνω από 6 δισεκατομμύρια ευρώ.

Είναι γεγονός ότι η Δικαιοσύνη δείχνει αμήχανη μπροστά σ’ αυτό το φαινόμενο. Υπάρχουν υποστηρικτές της ανωνυμίας των blogs, ιδίως στις Η.Π.Α., όπως και το αντίθετο. Διαβάζω ότι η κυβέρνηση σκέφτεται να φέρει για ψήφιση ένα νόμο που θα βάζει φρένο στην ανωνυμία των blogs. Αλλά αυτό μοιάζει μάλλον ανέφικτο. Θυμίζει αυτό που είχε πει ο Γεώργιος Παπανδρέου όταν το 1956 ψηφίστηκε στη Βουλή η αναθεώρηση του ποινικού κώδικα: «Πρέπει να προσθέσομεν και ένα ακροτελεύτιον άρθρον. Όταν οι παρανομούντες είναι αμέτρητοι, αναστέλλονται όλα τα άρθρα του ποινικού κώδικος.»!

Κάτι τέτοιο συμβαίνει και τώρα με τους bloggers. Είναι αμέτρητοι και ανεύθυνοι. Και πολύ φοβάμαι ότι οι τέσσερις συνάδελφοι του Mega πολύ θα δυσκολευτούν να αποδείξουν ότι υπεύθυνος για τα όσα συκοφαντικά έχει μεταδώσει το fimotro εναντίον τους είναι ο κ. Παπαγιάννης. Πάντως, ένα είναι αδιαμφισβήτητο: Η ανωνυμία στερείται αξιοπιστίας. Γι’ αυτό, παρόλα όσα μεταδίδει το κάθε blog εναντίον των δημοσιογράφων του Mega, εκείνο παραμένει μακράν πρώτο σε τηλεθέαση, όπως και το δελτίο ειδήσεων των οκτώ. Αυτό είναι η καλύτερη απάντηση, πολύ καλύτερη από την αγωγή που κατατέθηκε.