Διπλωματία υψηλής πίεσης

Μαριάννα Λεμπρέν
Δημοσιογράφος - Άρθρο στην Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία - 28/12/2008

Όλως περιέργως, ο πρόσφατος τρίτος γύρος των συνομιλιών της Γενεύης, που έφερε τους γεωργιανούς και τους ρώσους ιθύνοντες στο ίδιο τραπέζι και προ των ευθυνών τους για τον πόλεμο του Αυγούστου στη Νότια Οσετια, πέρασε απαρατήρητος. Η πρόοδος σημειώθηκε γιατί οι δυο πλευρές σταμάτησαν τις αλληλοκατηγορίες, ακόμη όμως βρίσκονται πολύ μακριά από μια συμφωνία. Πρόσω ολοταχώς λοιπόν για τον τέταρτο γύρο, σε δυο περίπου μήνες.

Κάπως έτσι λοιπόν φαίνεται ότι η απόφαση των ευρωπαίων ηγετών, επί προεδρίας του Νικολά Σαρκοζί, να αποσυνδέσουν τις διαπραγματεύσεις για τη διαχείριση της ρωσο-γεωργιανής κρίσης από εκείνες για την ανανέωση της εταιρικής σχέσης και συνεργασίας με τη Ρωσία, με άξονα το ενεργειακό, πέτυχε το σκοπό της. Η νωπή σύρραξη χρησιμεύει πλέον ως άλλοθι για τη φυγή της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς Ανατολάς, ενόσω οι σχέσεις των Κρατών με τη ρωσική εταιρεία Gazprom συνεχίζουν να ακολουθούν την οδό «αλά καρτ».

Έτσι, την περασμένη εβδομάδα από τις εξελίξεις στο μέτωπο του ενεργειακού ξεχώρισε η αναζωπύρωση του «πολέμου για το φυσικό αέριο» ανάμεσα σε Ρωσία και Ουκρανία, καθώς η δεύτερη χρωστάει στην πρώτη περίπου 2 εκατ. δολάρια, τα οποία δεν αναμένεται να αποπληρώσει άμεσα. Παράλληλα, οι έριδες συνεχίζονται ανάμεσα στον πρόεδρο Βίκτορ Γιούσενκο και την πρωθυπουργό Γιούλια Τιμοσένκο για το ποιος φταίει που η χρίβνια, το εθνικό νόμισμα της Ουκρανίας, έχει καταποντιστεί σε επίπεδα-ρεκόρ από το Σεπτέμβριο.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι Ρώσοι απείλησαν να διακόψουν την παροχή φυσικού αερίου, γεγονός που σήμανε συναγερμό στις Βρυξέλλες, αφού το 80% του ρωσικού φυσικού αερίου διέρχεται από το ουκρανικό έδαφος.

Υπό το φως των παραπάνω, δεν προκαλεί έκπληξη η επίσπευση των διαβουλεύσεων στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περίφημη «Ανατολική Συνεργασία», η οποία φιγουράρει στις προτεραιότητες της επικείμενης τσεχικής προεδρίας. Η «Ανατολική Συνεργασία», λοιπόν, θα συμπεριλάβει έξι πρώην σοβιετικές Δημοκρατίες, το Αζερμπαϊτζάν, την Αρμενία, τη Γεωργία, τη Μολδαβία, την Ουκρανία και τη Λευκορωσία (υπό την προϋπόθεση ότι ο πρόεδρός της, Αλεξάντερ Λουκασένκο, θα αποκτήσει δημοκρατικά διαπιστευτήρια). Αξίζει να σημειωθεί ότι η σχετική ανακοίνωση της Επιτροπής, στις αρχές Δεκεμβρίου, πραγματοποιήθηκε στη σκιά της συνόδου του ΝΑΤΟ, όπου αναβλήθηκε εκ νέου η προ-ένταξη Ουκρανίας και Γεωργίας.

Διακηρυγμένος στόχος της συμφωνίας είναι η ενίσχυση της συνεργασίας με αυτούς τους εταίρους σε πολλαπλά επίπεδα και με το αζημίωτο, καθώς, σύμφωνα με τη σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η αναπτυξιακή βοήθεια προς τις έξι χώρες θα τριπλασιαστεί, φτάνοντας τα 1,5 δισ. ευρώ ώς το 2020. Μεταξύ άλλων προβλέπεται η σύσταση ζώνης ελεύθερου εμπορίου αλλά και η διευκόλυνση της κινητικότητας των πολιτών των εν λόγω χωρών προς την Ε.Ε. Γενικά, τονίζεται ότι η προσέγγιση των εταίρων θα διαφοροποιείται, ούτως ώστε κάθε κράτος να προχωρεί με τους δικούς του ρυθμούς.

Με την Τσεχία στο τιμόνι της Ε.Ε. η πρώτη σύνοδος κορυφής για την «Ανατολική Συνεργασία» αναμένεται να πραγματοποιηθεί στην Πράγα, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2009. Κατά διαβολική σύμπτωση ίσως επισκιαστεί και πάλι από την επόμενη σύνοδο του ΝΑΤΟ. Η τελευταία θα λάβει χώρα τον ερχόμενο Απρίλιο στο Στρασβούργο και στο Κελ, στα γαλλογερμανικά σύνορα, οπότε και θα εορταστεί επίσης η 60ή επέτειος της Συμμαχίας, με ειδική συμμετοχή του νέου προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών.