Αδικη η περαίωση, πιο άδικη η αύξηση του ΦΠΑ

Θανάσης Λυρτσογιάννης
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Έθνος" - 20/9/2010


Περαίωση για όλους ή αύξηση του ΦΠΑ; Θα μπορούσε και θα έπρεπε να είναι το δίλημμα των ημερών, αλλά δυστυχώς δεν είναι. Τόσο η κυβέρνηση όσο και η τρόικα αναζητούν τρόπους για να αυξήσουν τα έσοδα, παραγνωρίζοντας την επίδραση που θα έχουν στην οικονομία. Εσοδα στα ταμεία και μετά βλέπουμε είναι η λογική που κυριαρχεί.

Μπορεί να έχουν δίκιο, αλλά, όταν αυξάνεις μεν τα έσοδα, αλλά πλήττεις την κατανάλωση, βάζεις εμπόδια στην ανάπτυξη και χαλάς το κλίμα, τότε τα τυχόν οφέλη θα είναι περιστασιακά. Αν εξετάζαμε την περαίωση από την ηθική σκοπιά αλλά και την προεκλογική πολιτική δέσμευση του ΠΑΣΟΚ, η απάντηση θα ήταν αρνητική, γιατί επιβραβεύονται οι φοροφυγάδες.

Ομως, στην περίπτωση αυτή θα έπρεπε να υπάρχουν ικανοί και αποδοτικοί ελεγκτικοί και εισπρακτικοί μηχανισμοί, ούτως ώστε να εισπραχθούν τα έσοδα. Οταν δεν υπάρχουν, μοιραία τίθεται το δίλημμα περαίωση για όλους ή αύξηση του ΦΠΑ. Ασφαλώς περαίωση για να μην πνιγούν η οικονομία και η αγορά, να μη στενάξουν τα πιο αδύναμα νοικοκυριά από το νέο κύμα ακρίβειας.

Μπορεί η περαίωση να είναι άδικη, αλλά πιο άδικη είναι η αύξηση του ΦΠΑ. Εξάλλου, με την περαίωση δεν θίγονται ευθέως οι πολίτες, ενώ με τον ΦΠΑ δοκιμάζονται για ακόμα μία φορά και μάλιστα χωρίς να είναι εξασφαλισμένα τα αποτελέσματα, γιατί δεν αποδίδεται όλος ο ΦΠΑ. Η κυβέρνηση, πριν πάρει την απόφαση, ας το σκεφτεί σοβαρά. Γιατί, αν με την περαίωση για όλους εισπράξει 10 δισ., όπως έγινε γνωστό με διαρροές, τότε αντιμετωπίζεται το πρόβλημα των εσόδων για την επόμενη διετία. Αν, μάλιστα, εισπράξει και ένα σημαντικό μέρος των ληξιπρόθεσμων οφειλών, υλοποιείται το μνημόνιο χωρίς να πληγεί η οικονομία εξαιτίας νέων φόρων.

Θα ξεπουλήσουν σε τιμή ευκαιρίας πριν εξαφανισθούν

Κεντρικό άρθρο
στην εφημερίδα "Απογευματινή" - 20/9/2010


Η γαλλική εφημερίδα «Le Figaro» είχε χθες άρθρο, με τίτλο «Η Ελλάδα πωλείται σε ξένους επενδυτές» και ανέφερε ότι ο υπουργός Επικρατείας Χ. Παμπούκης προσδιόρισε ότι το «fast track» (γρήγορο ξεπούλημα) θα ξεκινήσει το 2011.

Μετά τα απανωτά εγκλήματα της κυβέρνησης στη διαχείριση της μεγάλης κρίσης, οδηγείται, πανικόβλητη πλέον, στο ξεπούλημα του εθνικού πλούτου σε τιμή ευκαιρίας.

Ο πρόεδρος της Ν. Δ. αποκάλυψε στη Θεσσαλονίκη την πορεία του δράματος.

«Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ευθύνεται για την εκτόξευση του χρέους. Αν είχαν υλοποιηθεί τα δημοσιονομικά μέτρα που είχε αποφασίσει η κυβέρνηση Καραμανλή» είπε ο κ. Σαμαράς το έλλειμμα για το 2009 θα είχε κλείσει το πολύ στο 9,9%.

«Με αλχημείες και δημιουργική λογιστική η κυβέρνηση αύξησε το έλλειμμα στο 13,6%, ενώ το 2009 θα είχε κλείσει το πολύ στο 9,9%. Το ΠΑΣΟΚ παρέλαβε κρίση ελλείμματος, αλλά το ίδιο προκάλεσε κρίση
δανεισμού» είπε.

Για να πεισθεί και ο πιο καχύποπτος αρκεί να δει τι λέγεται έξω και όχι από τα πληρωμένα από την κυβέρνηση εγχώρια τηλεοπτικά παπαγαλάκια.
Τη φράση «δεν υπάρχει περίπτωση για αναδιάρθρωση του χρέους» τη λένε πιο συχνά και από «καλημέρα» οι Παπανδρέου και Παπακωνσταντίνου. Ο τελευταίος όμως παραδέχεται στη Wall Street Journal πως το πακέτο
στήριξης της Ελλάδας δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει τις συνέπειες από τον αποκλεισμό της χώρας από τις διεθνείς αγορές.

Και η τρόικα υποστηρίζει ότι «το πρόγραμμα στήριξης θα μπορούσε να παραταθεί και πέραν του 2013».

Με άλλα λόγια, δημιούργησαν μια κρίση χωρίς διέξοδο και τώρα ετοιμάζονται, πριν φύγουν κυνηγημένοι, να ξεπουλήσουν.

Η εκρηκτική διάσταση της ανεργίας

Ναπολέων Μαραβέγιας
Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Άρθρο του στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" - 19/9/2010


Είναι γνωστό ότι το πρόβλημα της ανεργίας είναι σύμφυτο με τη λειτουργία της οικονομίας της αγοράς, ή, αλλιώς, του καπιταλιστικού συστήματος, που σήμερα κυριαρχεί παγκοσμίως.

Μπορεί, όμως, να περιοριστεί με δημόσια παρέμβαση, η οποία σε περιόδους οικονομικής άνθισης είναι εφικτή, γιατί η ανεργία είναι μειωμένη και δεν συνεπάγεται μεγάλο φορολογικό βάρος, ούτε ενοχλητικούς περιορισμούς στην ελευθερία των επιχειρήσεων. Αυτό συνέβη μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι την κρίση της δεκαετίας του '70, με το κεϊνσιανό κράτος πρόνοιας.

Στην περίοδο από τις αρχές της δεκαετίας του '80 μέχρι τη σημερινή παγκόσμια κρίση, όπου η ανεργία αυξήθηκε σημαντικά, το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε με πολύ μεγάλη δυσκολία. Η νεοφιλελεύθερη πολιτική που ακολουθήθηκε σχεδόν σ' όλες τις χώρες, προκειμένου να μειώσει το αυξανόμενο φορολογικό βάρος και να απελευθερώσει τις επιχειρήσεις από τους περιορισμούς για να επιταχυνθεί η ανάπτυξη, θεωρούσε ότι η ανεργία οφείλεται στους υψηλούς μισθούς και την προστατευτική εργατική νομοθεσία. Βέβαια, όλες οι προσπάθειες που έγιναν για να αντιμετωπισθούν τα υποτιθέμενα αίτια της ανεργίας δεν απέδωσαν, είτε επειδή οι αιτίες της ανεργίας δεν είναι αυτές που πιστεύουν οι νεοφιλελεύθεροι των διαφόρων αποχρώσεων είτε επειδή τα εργατικά συνδικάτα περιόρισαν σε μεγάλο βαθμό και τη μείωση των πραγματικών μισθών και την ελαστικοποίηση της εργατικής νομοθεσίας.

Η σημερινή κρίση ανέβασε ακόμη περισσότερο τα ποσοστά ανεργίας. Σε ορισμένες χώρες, ιδίως του ευρωπαϊκού Νότου (Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα), τα ποσοστά σχεδόν διπλασιάσθηκαν. Το κρίσιμο ζήτημα είναι ότι στις χώρες της Βόρειας Ευρώπης, όπου άρχισε το 2010 μια εύθραυστη ανάκαμψη, η ανεργία όχι μόνο δεν μειώνεται αλλά αυξάνεται. Υπάρχουν απόψεις που αποδίδουν το γεγονός αυτό στην όλο και μεγαλύτερη χρήση από τις επιχειρήσεις νέων τεχνολογικών μεθόδων και αυτοματισμών. Οι μέθοδοι αυτές εξοικονομούν εργασία προκειμένου να μειωθεί το κόστος, να αυξηθεί η παραγωγικότητα και η διεθνής ανταγωνιστικότητα των οικονομιών των χωρών αυτών, έναντι των αναδυόμενων οικονομιών, που διαθέτουν χαμηλό κόστος εργασίας.

Οι προβλέψεις είναι εφιαλτικές για όλες σχεδόν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθώς η ανεργία φαίνεται να παίρνει εκρηκτικές διαστάσεις. Ιδιαίτερα στη χώρα μας, όπου η περιοριστική πολιτική και η διαρθρωτική προσαρμογή έχουν πάρει κατεπείγοντα χαρακτήρα, λόγω των όρων του μνημονίου, η ανεργία αναμένεται να φθάσει σε δυσθεώρητα ύψη. Η ανεργία αυξάνεται όχι μόνο λόγω της μείωσης της οικονομικής δραστηριότητας και της απαγόρευσης προσλήψεων στο Δημόσιο αλλά και λόγω της ανάγκης αναδιάρθρωσης των επιχειρήσεων με στόχο να επιτευχθεί και στη χώρα μας βελτίωση της παραγωγικότητας και αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας, καθώς τα κρίσιμα αυτά μεγέθη βρίσκονται σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο σε σχέση με τις βόρειες χώρες της Ε.Ε.

Ομως, οι άνεργοι νέοι, όπως και οι απολυόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας, δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται πλέον με τη γνωστή ελληνική οικογενειακή αλληλεγγύη. Οι ατομικές λύσεις, που συχνά φθάνουν στην κατάθλιψη, μπορεί να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτες κοινωνικές εκρήξεις, καθώς δεν υπάρχουν συνδικάτα ανέργων. Οι τυφλές εκρήξεις μπορεί να δυναμιτίσουν τη συνοχή της κοινωνίας και την ομαλή λειτουργία του δημοκρατικού μας πολιτεύματος. Σε μια τέτοια προοπτική, ποιο νόημα έχει η πιστή τήρηση των όρων του μνημονίου; Η επίσπευση της δημιουργίας προϋποθέσεων για την αύξηση των δημόσιων και των ιδιωτικών επενδύσεων, με στόχο την απορρόφηση των ανέργων, μπορεί να είναι η μοναδική απάντηση.

Ανορθόδοξος πόλεμος

Αντώνης Καρακούσης
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 19/9/2010


Oτι η πραγματική οικονομία στενάζει δεν χωρεί πλέον καμία αμφιβολία.

Φαίνεται από την κάμψη της κατανάλωσης, από την εκτίναξη της ανεργίας και κυρίως από τα λουκέτα που πλέον ξεπερνούν τη ζώνη της φτωχολογιάς και επεκτείνονται στην πολυτελή κατανάλωση.

Αν διατηρηθούν και το 2011, το πρόβλημα της πραγματικής οικονομίας θα ενταθεί, η δημοσιονομική προσαρμογή θα δυσκολέψει και η χώρα θα περιπέσει σε έναν αδυσώπητο φαύλο κύκλο στασιμότητας και υποχώρησης των πάντων.

Δεν χρειάζονται πολλά επιχειρήματα για να γίνει αντιληπτό ότι η πραγματική οικονομία είναι απαραίτητο να ελευθερωθεί το ταχύτερο από τις συνέπειες της δημοσιονομικής προσαρμογής.

Και η ελευθέρωσή της δεν θα εξασφαλισθεί αν δεν διαμορφωθεί έξω από τον στενό κορσέ του μνημονίου ένας αυτόνομος αναπτυξιακός κύκλος.

Οσοι παρακολουθούν στενά τις ελληνικές οικονομικές εξελίξεις γνωρίζουν ότι αυτή τη στιγμή η χώρα έχει ανάγκη από ένα ισχυρό θετικό αναπτυξιακό σοκ, ικανό να συντρίψει το κλίμα καθίζησης και φτώχειας που τείνει να επικρατήσει στην ελληνική κοινωνία.

Υπό το βάρος ακριβώς των προοπτικών της ύφεσης ο κ. Πρωθυπουργός διεκήρυξε από τη Θεσσαλονίκη την πρόθεσή του να στηρίξει πολιτικές ανάπτυξης.

Ωστόσο είναι γνωστό σε όλους ότι η κυβέρνηση σπεύδει βραδέως.

Η κατάσταση λοιπόν για να αλλάξει χρειάζεται τολμηρές αποφάσεις και γρήγορες επιθετικές κινήσεις.

Οπως χαρακτηριστικά επισημαίνει σε δημόσιες τοποθετήσεις του ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Εurobank κ. Ν. Καραμούζης, στην παρούσα συγκυρία π.χ. χρειάζεται να απελευθερωθεί από τα πολλά βάρη η αγορά κατοικιών από ξένους και Ελληνες με χρήματα που θα έρχονται από το εξωτερικό. Χωρίς «πόθεν έσχες» και διατυπώσεις, μόνο με φόρο μεταβίβασης, μπορεί να έλθει ζεστό χρήμα και έτσι να αναγεννηθεί η παραπαίουσα κρίσιμη οικοδομική δραστηριότητα.

Και ακόμη στον βαθμό που τα επιχειρηματικά κέρδη έχουν καταρρεύσει και αντιστοίχως η φορολογία των νομικών προσώπων έχει σχεδόν μηδενισθεί, τι νόημα έχει, διερωτάται ο ίδιος, η διατήρηση των υψηλών φορολογικών συντελεστών; Χωρίς κόστος το ισχυρό φορολογικό αντικίνητρο μπορεί να μεταβληθεί σε αναπτυξιακό και ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αν π.χ. υιοθετηθεί ένας ενιαίος, σταθερός για δέκα χρόνια, φορολογικός συντελεστής 15% για όλα τα επιχειρηματικά κέρδη. Μια τέτοια επιλογή, συνδυαζόμενη με την άρση γραφειοκρατικών και άλλων εμποδίων στην ίδρυση επιχειρήσεων, θα δημιουργούσε περιβάλλον ταχείας εισροής κεφαλαίων.

Ακόμη, η καθιέρωση ειδικού ευνοϊκού καθεστώτος για την εμπορική ναυτιλία και την ελληνική σημαία θα δημιουργούσε προϋποθέσεις εσόδων και επανάκαμψης των εφοπλιστικών κεφαλαίων. Ταυτόχρονα μια δυναμική κινητοποίηση που θα επέτρεπε να αναδειχθεί το 2011 η καλύτερη τουριστική χρονιά της δεκαετίας θα διευκόλυνε την κατάσταση.

Επιπλέον, η κυβέρνηση θα μπορούσε, με έκτακτες διαδικασίες, να κινητοποιήσει τους πόρους του τέταρτου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και να ξεμπλοκάρει σε χρόνο ρεκόρ όλα τα μεγάλα δημόσια έργα. Καλώς ή κακώς, μόνο με τέτοιες ανορθόδοξες δυναμικές αποφάσεις, που ξεφεύγουν των στενών ορίων του μνημονίου, θα μπορούσε να αλλάξει το κλίμα και ιδιαίτερα να καταπολεμηθεί η καταθλιπτική ατμόσφαιρα που όλα τα σκιάζει και όλα τα συρρικνώνει.

Με τη διαφορά ότι τέτοιες επιλογές απαιτούν πολιτικό θάρρος, που δυστυχώς δεν διαθέτουν πολλοί.

Ου γαρ έρχεται ...

Άννα Παναγιωταρέα
Δημοσιογράφος
Άρθρο της στην εφημερίδα "Ελεύθερος Τύπος" - 10/9/2010

Δεν θα έγραφα για τον κ. Αλαβάνο, αν δεν τον άκουγα την Τετάρτη το πρωί, στην εκπομπή «Πρωινή ενημέρωση», να εξηγεί στους παρουσιαστές γιατί ΔΕΝ θα είναι υποψήφιος περιφερειάρχης: Έχει κλονισμένη υγεία και πλέον βρίσκεται σε κάποια ηλικία. Δε νιώθει επαρκείς τις δυνάμεις του για τις υποχρεώσεις που συνεπάγεται ο ρόλος του περιφερειάρχη. Έκανε μάλιστα μνεία της πολύχρονης θητείας του ως ευρωβουλευτού, όπου γνώρισε και τη λειτουργία του θεσμού της περιφέρειας. Τα υπόλοιπα δεν τα παρακολούθησα γιατί έπρεπε να φύγω.

ΤΟ ΙΔΙΟ μεσημέρι διάβασα σε όλο τον Τύπο ότι ο κ. Αλαβάνος πρότεινε ως υποψηφία για την Περιφέρεια Αττικής την κ. Νάνσυ Βαλαβάνη, της οποίας έπλεξε το εγκώμιο, λέγοντας ότι είναι μία σημαντική υποψηφιότητα που διαθέτει «τα προσόντα» που απαιτεί ο νέος αυτοδιοικητικός θεσμός. Ομως χθες, Πέμπτη απόγευμα, δέχομαι τηλεφώνημα από εξέχον μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα με το οποίο ο κ. Αλαβάνος αυτοπροτάθηκε ως υποψήφιος για την Περιφέρεια Αττικής. Δύο πράγματα πρέπει να σκεφτώ: Κατ’ αρχήν, ότι η υγεία του κ. Αλέκου Αλαβάνου ευτυχώς έχει αποκατασταθεί εντός ενός εικοσιτετραώρου. Ας αποδοθεί ως θαύμα της Παναγίας, μια και την Τετάρτη εορτάζαμε τα Εισόδιά Της. Επίσης, πρέπει να χαρώ που τα «γηρατειά», τα οποία τον εμπόδιζαν την Τετάρτη το πρωί να είναι υποψήφιος για την Περιφέρεια, ήρθησαν την Πέμπτη το μεσημέρι. Αν δήλωνε μάλιστα και τον τρόπο με τον οποίο γίνεται αυτή η μεταμόρφωση, θα του οφείλει χάριτες τουλάχιστον ολόκληρος ο γυναικείος πληθυσμός της Ελλάδας, αν όχι και της υφηλίου. Το δεύτερο που πρέπει να επισημάνω είναι: Ποιο είναι το ήθος, οι αξίες, η πολιτική εντιμότητα του κ. Αλαβάνου όταν την Τετάρτη προτείνει, δημόσια, την κ. Βαλαβάνη και την Πέμπτη αποσύρει την πρόταση και αυτοπροτείνεται. Ανάλογο φαινόμενο στα πολιτικά πράγματα της χώρας δεν έχω να θυμηθώ!

Η ΑΛΗΘΕΙΑ είναι ότι ο κ. Αλαβάνος, τον τελευταίο, ιδίως, χρόνο, για λόγους που μάλλον δεν μπορούν να αξιολογηθούν με πολιτικά κριτήρια, επιδιώκει μετά μανίας και τρομερής συνέπειας να αποδομήσει την όποια εικόνα είχε οικοδομήσει στους Πολίτες μετά την αποχώρησή του από το ΚΚΕ. Κι ενώ η απόφασή του να προτείνει ως πρόεδρο του ΣΥΝ τον Αλέξη Τσίπρα, με πρόθεση να συμβάλει ουσιαστικά στην ανανέωση του πολιτικού σκηνικού, είχε συναντήσει θερμή υποδοχή από τους Πολίτες, από εκεί κι έπειτα η προσωπική του εμπάθεια και φιλαυτία οδήγησαν στον κατακερματισμό της Αριστεράς. Αυτή η διαπίστωση θα είναι η μοναδική συμβολή του στη σύγχρονη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδας.

Ζητείται επειγόντως εμπιστοσύνη

Ναπολέων Μαραβέγιας
Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών
Άρθρο του στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" - 12/9/2010


Θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι το έλλειμμα εμπιστοσύνης στη χώρα μας είναι σημαντικότερο από το έλλειμμα στον προϋπολογισμό και το έλλειμμα στις εξωτερικές πληρωμές.

Το έλλειμμα εμπιστοσύνης εμφανίζεται με πολλούς τρόπους: Πρώτα απ' όλα, υπάρχει το έλλειμμα εμπιστοσύνης των διεθνών αγορών προς την Ελλάδα, το οποίο εκδηλώνεται ως διαφορά επιτοκίων μεταξύ ελληνικών και γερμανικών ομολόγων. Παρά τη θετική αποτίμηση του έργου της κυβέρνησης από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΔΝΤ, το επιτόκιο των ελληνικών ομολόγων παραμένει περίπου στο 10% και εμποδίζει οποιαδήποτε έξοδο της χώρας μας για δανεισμό από τις διεθνείς αγορές.

Ελλειμμα εμπιστοσύνης υπάρχει, όμως, και στους καταθέτες προς στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, εφόσον διαπιστώνεται μείωση των καταθέσεων κατά 10% (περίπου 26 δισ.) στο πρώτο εξάμηνο του 2010. Η μείωση δεν οφείλεται αποκλειστικά στη μεταφορά των ελληνικών καταθέσεων σε άλλες χώρες ή στη μετατροπή τους σε χρυσό, αλλά και, σε ένα ποσοστό, στην αναπλήρωση των εισοδημάτων των καταθετών, που μειώθηκαν με τις περικοπές μισθών και συντάξεων και τον περιορισμό των εσόδων των μικρομεσαίων επιχειρηματιών και των αυτοαπασχολούμενων. Ωστόσο, η μείωση των καταθέσεων στη χώρα μας είναι πολλαπλάσια από αυτή που σημειώθηκε σ' άλλες χώρες με παρόμοια οικονομικά προβλήματα (Ιρλανδία 1% και Πορτογαλία 0,9%) στο ίδιο χρονικό διάστημα, πράγμα που δείχνει ότι το έλλειμμα εμπιστοσύνης των καταθετών στη χώρα μας είναι ανησυχητικό. [βλ. «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία» (5/9/2010), «Οικονομία» σελ. 7].

Επίσης, έλλειμμα εμπιστοσύνης διαπιστώνεται από τους πολίτες προς όλους σχεδόν τους θεσμούς και κυρίως προς την κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα, τα οποία αποτελούν τους πυλώνες του δημοκρατικού μας συστήματος. Σε κάθε ευκαιρία εκδηλώνεται ένα αίσθημα απαξίας και προς την Βουλή των Ελλήνων, επειδή οι πολίτες θεωρούν ότι ολόκληρο το πολιτικό σύστημα ευθύνεται για τη σημερινή κρίση.

Ακόμη, έλλειμμα εμπιστοσύνης υπάρχει και συνεχώς αυξάνεται από την πλευρά των πολιτών προς τις δημόσιες και ιδιωτικές επιχειρήσεις, προς τα νοσοκομεία, τα σχολεία και τα ΑΕΙ, όσο αφορά την ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρουν, αλλά και όσο αφορά την αποτελεσματικότητα των ελεγκτικών μηχανισμών του κράτους .

Τέλος, έλλειμμα εμπιστοσύνης εμφανίζεται ακόμη και μεταξύ των συναλλασσόμενων πολιτών, μέσα στο γενικευμένο πνεύμα καχυποψίας για τις προθέσεις και τους πραγματικούς στόχους σχεδόν κάθε επαγγελματικής σχέσης. Το αίσθημα καχυποψίας επιδεινώνεται συνεχώς, καθώς η κρίση πλήττει όλο και περισσότερα κοινωνικά στρώματα και εκδηλώνεται με περιχαράκωση στα κεκτημένα και έλλειψη εκδηλώσεων κοινωνικής αλληλεγγύης.

Βεβαίως, είναι γνωστό ότι η εμπιστοσύνη δεν αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής κοινωνίας, όπως αυτό συναντάται στις κοινωνίες των βορειότερων χωρών, όπου η εμπιστοσύνη έχει αποτελέσει και αποτελεί πολύ σημαντικό παράγοντα για την ανάπτυξή τους. Ομως, καθώς η κρίση προχωρά στην Ελλάδα, η εμπιστοσύνη προς όλους και για όλα μειώνεται όλο και περισσότερο και έτσι δυσκολεύεται κάθε προσπάθεια δημιουργίας αναπτυξιακής δυναμικής.

Εχει ακόμη περιθώρια η σημερινή πολιτική εξουσία με τη δράση, τη συμπεριφορά και το παράδειγμά της να εμπνεύσει το πολύτιμο για την ανάπτυξη της χώρας μας αίσθημα εμπιστοσύνης; Μπορεί ακόμη να πείσει και τις διεθνείς αγορές και τους έλληνες πολίτες όχι μόνο για τις καλές της προθέσεις, αλλά για την επιτυχή εφαρμογή των πολιτικών της;

Το δημοψήφισμα

Γιάννης Καρτάλης
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 12/9/2010


Τριάντα ακριβώς χρόνια μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους στρατιωτικούς και την επιβολή δύο χρόνια αργότερα ενός Συντάγματος που σφράγιζε την εξουσία τους οι Τούρκοι καλούνται σήμερα σε δημοψήφισμα για να ανατρέψουν αυτό το Σύνταγμα. Αυτή θα είναι ίσως η κρισιμότερη φάση στην αναμέτρηση με το κεμαλικό κατεστημένο του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν, καθώς αν κερδίσει τότε ουσιαστικά λύνονται τα χέρια του και θα μπορέσει επιτέλους να εφαρμόσει το ευρύ σύστημα μεταρρυθμίσεων που είναι αναγκαίο για να πείσει τους Ευρωπαίους ότι η χώρα του υιοθετεί τις απαραίτητες για την ένταξή της στην ΕΕ δημοκρατικές δομές. Ευνόητο είναι ότι μια τέτοια εξέλιξη θα έχει και θετική επίδραση στην πολύπαθη πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Πολλοί είναι εκείνοι που πιστεύουν ότι με ένα αναμορφωμένο Σύνταγμα η τουρκική εξωτερική πολιτική θα απαλλαγεί από τις αγκυλώσεις που προκαλούσαν οι συνεχείς παρεμβάσεις του στρατιωτικού παράγοντα. Ιδωμεν όμως ως προς αυτό. Το βέβαιο είναι πάντως ότι το «ναι» των ψηφοφόρων στην πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος θα σημάνει ότι είναι ανοιχτός ο δρόμος και για την επικράτηση του Τουρκου ηγέτη στις βουλευτικές εκλογές του 2011.

Η συνταγματική αναθεώρηση αφορά την αλλαγή 26 άρθρων και έχει ως κύριο στόχο τον περιορισμό των στρατιωτικών παρεμβάσεων και την αναδιάρθρωση του δικαστικού συστήματος. Καθιστά τους αξιωματικούς υπόλογους στα πολιτικά δικαστήρια, γεγονός που θα έχει άμεσες επιπτώσεις στις επικείμενες δίκες ανωτέρων αξιωματικών με την κατηγορία για προετοιμασία πραξικοπήματος (υπόθεση «βαριοπούλα»). Αυτό όμως που προκαλεί σάλο είναι ο τρόπος διορισμού των δικαστικών λειτουργών με τον καθοριστικό ρόλο που καλείται να παίξει στην επιλογή των ανωτάτων δικαστικών ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Και είναι οι διατάξεις αυτές που έχουν προκαλέσει τις έντονες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης και του γνωστού κατεστημένου, με αποτέλεσμα να έχει επηρεαστεί αρνητικά η κοινή γνώμη και το «ναι» να κρέμεται από μια κλωστή.

Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις (αν και η αξιοπιστία τους αμφισβητείται) δίνουν στο «ναι» ένα πολύ ελαφρό προβάδισμα. Ισχυρή στήριξη πάντως θα έχει ο κ. Ερντογάν από το κουρδικό στοιχείο, καθώς οι συνταγματικές αλλαγές ευνοούν τη φιλελευθεροποίηση των μέτρων απέναντι στους Κούρδους και γενικότερα απέναντι στις μειονότητες. Το ερώτημα είναι αν αυτή η πιο φιλελεύθερη αντιμετώπιση των μειονοτήτων θα επιφέρει και την εκπλήρωση των υποσχέσεων που έχουν δοθεί εδώ και καιρό στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, χωρίς να έχουν ως τώρα εκπληρωθεί. Μια απόφαση για το άνοιγμα επιτέλους της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης θα αποτελέσει θετική συμβολική χειρονομία που θα επιβεβαιώσει την εμπέδωση ενός νέου κλίματος. Τι θα συμβεί όμως αν τελικά οι τούρκοι ψηφοφόροι απορρίψουν τη συνταγματική μεταρρύθμιση; Αυτό θα σημάνει ότι θα έχει χαθεί η μεγάλη ευκαιρία να αλλάξει η χώρα και να ανοίξει ο δρόμος για περισσότερη δημοκρατία και μεγαλύτερο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα.

Υπάρχει έτσι ο κίνδυνος να αναβιώσουν τα φαντάσματα του παρελθόντος δυναμιτίζοντας όχι μόνον τις εσωτερικές μεταρρυθμίσεις αλλά και τη γενικότερη εικόνα της Τουρκίας απέναντι στον κόσμο. Γεγονός που θα έχει άμεσες επιπτώσεις και στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Αλλαγή στρατηγικής

Γιάννης Πρετεντέρης
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Τα Νέα" - 6/9/2010


ΚΑΤ' ΑΡΧΑΣ, η διαδικασία. Οµολογουµένως αξιοπερίεργη. Πρώτα µέτρησαν µε δηµοσκοπήσεις ποιον υποψήφιο θα προτιµούσαν οι διάφορες περιφέρειες. Ανεξαρτήτως αν ο άνθρωπος που µετρούσαν ήταν ή δεν ήταν υποψήφιος για την υποψηφιότητα, θεωρητικά, ας πούµε, θα µπορούσαν να είχαν βάλει και τον Λαζόπουλο!

ΜΕΤΑ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΘΗΚΕ προσωπικά ο Πρωθυπουργός για να πειστεί να βάλει υποψηφιότητα αυτός (-ή) που οι δηµοσκοπήσεις είχαν αναδείξει.

ΕΚΕΙ ΕΜΠΛΕΞΑΝ - και τα πράγµατα και ο Πρωθυπουργός... Διότι για κάθε έναν εθελοντή, εµφανίστηκαν δέκα αντιρρησίες συνειδήσεως. Ποιος τρελός (-ή) θα αφήσει τη Βουλή ή/και ένα υπουργείο για να πάει να ψάχνει λεφτά κι αρµοδιότητες στη Λαµία, την Κοζάνη ή τη Μυτιλήνη;

ΤΟ ΚΙΝΗΤΡΟ, δηλαδή, ήταν αστείο. Κι ακόµη κι αν η άρνηση των υπουργών τιµωρηθεί µε έξοδο από την κυβέρνηση, µικρό το κακό. Οι τηλεοράσεις είναι γεµάτες από πρώην υπουργούς. Εχετε δει, όµως, κανέναν περιφερειάρχη Κεντρικής Ελλάδας σε σοβαρό πάνελ; Ε, ούτε θα δείτε!

ΔΕΝ ΞΕΡΩ ποιος σκέφτηκε όλα αυτά τα περίεργα. Αλλά µε τούτα και µε κείνα, οι υποψηφιότητες του ΠΑΣΟΚ εξελίχθηκαν σε ένα κακόγουστο παζάρι.

ΑΝΕΥ ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΟΥ αντικειµένου. Διότι οι τελικές υποψηφιότητες είναι µια χαρά υποψηφιότητες για τη συγκεκριµένη δουλειά κι ας µη βγήκαν από τις δηµοσκοπήσεις ή από το Υπουργικό Συµβούλιο. Ο ΠΗΧΥΣ, όµως, είχε ανέβει εν τω µεταξύ τόσο πολύ ώστε ακόµη κι αυτές οι «µια χαρά υποψηφιότητες» άφησαν τελικά µια αίσθηση ανακατωσούρας, µια γεύση πικρή και έναν Πρωθυπουργό στον άχαρο ρόλο του κυνηγού υποψηφίων.

ΛΑΘΟΣ, ΛΟΙΠΟΝ. Εκτός κι αν πίσω του κρύβεται όχι µόνο το αδιέξοδο µιας διαδικασίας αλλά και η αλλαγή µιας στρατηγικής. Εκτός, δηλαδή, κι αν η αρχική επιλογή µιας κλασικής πολιτικής αναµέτρησης µε κορυφαία στελέχη και πρωτοκλασάτους υποψηφίους έδωσε τη θέση της στην πιο µετρηµένη αντίληψη «όποιος φυλάει τα ρούχα του, έχει τα µισά».

ΥΠΟΘΕΤΩ, ΔΗΛΑΔΗ, ότι ορισµένοι θα σκέφτηκαν: «Αν, ας πούµε, κερδίσουν ο Σγουρός ή ο Μπουτάρης ή ο Καµίνης, κανένα πρόβληµα, θα έχουν κερδίσει. Αν πάλι χάσουν, έχασαν. Τι θα συµβεί, όµως, αν κατεβάσουµε τίποτα υπουργάρες ή στελεχάρες και πέσει το µαύρο σύννεφο; Δεν θα φανεί σαν αποδοκιµασία της κυβέρνησης;».

ΝΑ ΤΟ δεχτώ, καµία αντίρρηση. Αλλά καλό είναι να µην υπάρχει και καµία ψευδαίσθηση. Το χρώµα του χάρτη είναι που θα µετρήσει το βράδυ της 14ης Νοεµβρίου. Οποιοι από τους υποψηφίους του ΠΑΣΟΚ κερδίσουν, το ΠΑΣΟΚ θα έχει κερδίσει. Κι όποιοι χάσουν, το ΠΑΣΟΚ θα έχει χάσει.

ΠΛΗΝ ΤΑΤΟΥΛΗ... Του οποίου η περίπτωση, υποθέτω, εντάσσεται απλώς στο γενικότερο πλαίσιο της τακτοποίησης ληξιπρόθεσµων οφειλών.

Το χρώµα του χάρτη είναι που θα µετρήσει. Όποιοι από τους υποψηφίους του ΠΑΣΟΚ κερδίσουν, το ΠΑΣΟΚ θα έχει κερδίσει. Κι όποιοι χάσουν, το ΠΑΣΟΚ θα έχει χάσει.

Η ευθύνη του Μαξίμου

Αλέξης Παπαχελάς
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 5/9/2010

Το αγαπημένο χόμπι των πολιτικών όταν βρίσκονται σε δύσκολη θέση, ή ακόμη χειρότερα όταν τα κάνουν «θάλασσα», είναι να ρίχνουν την ευθύνη στα μέσα ενημέρωσης. Ακούμε για παράδειγμα τελευταία πως φταίνε τα ΜΜΕ για την ανεξέλεγκτη συζήτηση περί ανασχηματισμού, η οποία τείνει να μετατραπεί σε εμφύλιο κορυφαίων κυβερνητικών στελεχών, τα οποία εντέλει θα καθίσουν σ’ ένα τραπέζι για να διαχειρισθούν έναν πολύ δύσκολο χειμώνα...

Θεωρώ ότι τα μέσα ενημέρωσης έχουν τεράστια ευθύνη για την κατάπτωση της χώρας. Αλλοτε γιατί είναι εξαιρετικά επιφανειακά, άλλοτε γιατί είναι πασιφανές ότι εξυπηρετούν παράπλευρες επιχειρηματικές δραστηριότητες και κάποτε γιατί συγκαλύπτουν κρίσιμα λάθη ή και σκάνδαλα. Για όλους αυτούς τους λόγους, άλλωστε, η δύναμη και επιρροή του Τύπου στην κοινή γνώμη είναι πολύ μικρότερη απ’ ό,τι δέκα χρόνια πριν. Βεβαίως και υπάρχουν οι γραφικοί και ανασφαλείς που τρέμουν από ένα παραπολιτικό σε μια εκβιαστική φυλλάδα, αλλά οι πιο συνετοί και έξυπνοι άνθρωποι καταλαβαίνουν ότι το παιχνίδι άλλαξε.

Παρ’ όλα αυτά τη συζήτηση περί ανασχηματισμού την ξεκίνησε το Μέγαρο Μαξίμου πριν από ενάμιση μήνα και την επισημοποίησε με δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου, ο οποίος έκανε λόγο για «δομικές αλλαγές στην κυβέρνηση». Αυτό δεν έχει ξανασυμβεί! Δεν υπάρχει δηλαδή προηγούμενο όπου η ηγεσία μιας κυβέρνησης ξεκινά, εν μέσω μείζονος δημοσιονομικής κρίσης, μια συζήτηση περί συντονισμού του κυβερνητικού έργου, αλλαγών σε κρίσιμα υπουργεία κ.λπ. Συνήθως ο πρωθυπουργός συζητά με λίγους στενούς συνεργάτες, δεν κάνει καμία κουβέντα περί επιτροπών κ.ά. και αιφνιδίως ανακοινώνει τις αποφάσεις του. Εδώ είχαμε μια προσπάθεια αλληλοεξόντωσης διαφόρων κέντρων εξουσίας και μια προκλητική επίδειξη δύναμης. Η μία υπουργός δήλωνε ότι δεν θα πάει πουθενά και πως αν φύγει από τη θέση της θα «φταίνε τα συμφέροντα», ενώ άλλη υπουργός απέρριπτε δημόσια πρόταση για να αναλάβει περιφερειάρχης. Είναι γνωστό πως ο κ. Παπανδρέου αρέσκεται στις παρατεταμένες ανοικτές διαβουλεύσεις και τη διατήρηση των συνεργατών σε μακρές περιόδους αστάθειας ή και ανασφάλειας.

Ποιο είναι το πρόβλημα τώρα; Υπό φυσιολογικές συνθήκες αυτή η συζήτηση περί ανασχηματισμού ή αναδιοργάνωσης του Γραφείου του θα αφορούσε 500 «ψώνια της πολιτικής» και μερικούς ακόμη. Τώρα όμως αυτή η συζήτηση φώτισε το ζήτημα του συντονισμού της κυβέρνησης, δημιούργησε προσδοκίες για αλλαγές και επίσης για μια διαφορετική αναπτυξιακή πολιτική και καλλιέργησε ένα κλίμα απύθμενης καχυποψίας και εχθρότητας ανάμεσα σε κορυφαία στελέχη. Μεθαύριο που ο κ. Παπανδρέου θα αναχωρήσει για ένα ακόμη δεκαήμερο ταξίδι και θα αρχίσουν να σκάνε τα μεγάλα προβλήματα, κάποιος θα πρέπει να σηκώσει το τηλέφωνο και να μιλήσει στον «απέναντι». Ετσι όπως έχουν σήμερα τα πράγματα, δεν θα είναι και πολύ εύκολο.

Ο χειμώνας, το ξαναλέμε, θα είναι βαρύς. Η ύφεση δεν θα είναι μικρή, οι πιέσεις των αγορών για να επιταχυνθεί η αναδιάρθρωση θα είναι μεγάλες και η κυβέρνηση θα πρέπει να κόψει από το κρατικό λίπος αγγίζοντας τα «γυμνά νεύρα» των ισχυρότερων συνδικαλιστικών της συμμάχων. Θα χρειαστεί πολλή πρακτική δουλειά, συνεργασία υπουργείων, γρήγορες αποφάσεις και καλό πολιτικό μάνατζμεντ. Ο κ. Παπανδρέου μπορεί να έχει τη σιγουριά της πολύ καλής του εικόνας στο εξωτερικό και μιας τρόικας που έχει επενδύσει πολλά λεφτά στην Ελλάδα για να την αφήσει στην τύχη της. Στο τέλος, όμως, της ημέρας η τύχη μας θα κριθεί από το τι θα συμβεί στα νοσοκομεία, στην πάταξη της φοροδιαφυγής, στον περιορισμό της σπατάλης στο Δημόσιο και τη δημιουργία συνθηκών προσέλκυσης επενδύσεων, στους τομείς δηλαδή όπου μέχρι τώρα έχει σημειωθεί αβελτηρία. Ο πρωθυπουργός το γνωρίζει αυτό, όπως ξέρει ότι ο κόσμος όταν βρεθεί σε αδιέξοδο από τον συνδυασμό ύφεσης και φόρων δεν θα ενδιαφερθεί για το αν υιοθετήθηκε το αυστραλιανό μοντέλο στο Μαξίμου ή αν επικράτησε ο κ. Παμπούκης του κ. Ραγκούση...

Φόρο - φόρο τον καημό μου

Παντελής Καψής
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 5/9/2010

ΕΙΝΑΙ καλύτερα να βάζουμε τους εργάτες να ανοίγουν τρύπες και μετά να τις κλείνουν παρά να τους αφήνουμε άνεργους. Δυστυχώς, ο αφορισμός του Κέινς δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην Ελλάδα σήμερα, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν υπάρχουν τα χρήματα για να τους πληρώσουμε- και τα δανεικά μάς τελείωσαν.

Η λογική της πρότασης ωστόσο είναι απόλυτα ισχυρή: το κρίσιμο στοιχείο για να κινηθεί μια οικονομία δεν είναι η προσφορά αλλά η ζήτηση. Αν τα νοικοκυριά δεν έχουν να πληρώσουν, τότε το παραγωγικό δυναμικό της χώρας είναι καταδικασμένο να παραμένει ανενεργό.

ΨΙΛΑ γράμματα; Καθόλου. Γιατί τον τελευταίο καιρό έχει ξεκινήσει μια καμπάνια από τους συνδικαλιστικούς εκπροσώπους των εργοδοτών, σύμφωνα με την οποία η μείωση των φόρων στις επιχειρήσεις αποτελεί τον μοναδικό δρόμο για να βγει η οικονομία από την ύφεση.

ΜΑΚΑΡΙ να ήταν έτσι. Δυστυχώς, μια ματιά στους αριθμούς μπορεί να μας πείσει για το αντίθετο: για πρώτη φορά ύστερα από πολλά χρόνια η ελληνική βιομηχανία παρουσιάζει ζημιές αντί για κέρδη. Για τις περισσότερες επιχειρήσεις δηλαδή η μείωση του φόρου είναι δώρον άδωρον. Αλλα είναι τα προβλήματά τους.

ΑΥΤΟ φυσικά καθόλου δεν σημαίνει ότι το ύψος των φόρων δεν έχει σημασία. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η προσέλκυση κεφαλαίων για επενδύσεις- και η Ελλάδα έχει ανάγκη να προσελκύσει επενδύσεις- συναρτάται και με τους φόρους στα κέρδη. Οταν η Κύπρος τα φορολογεί με 10% και η Ελλάδα μπορεί να φτάσει και το 40%, είναι φυσικό ο ξένος επενδυτής να μας προσπεράσει.

ΤΟΣΑ χρόνια ωστόσο που είχαμε χαμηλότερους φόρους όχι μόνο δεν φέρναμε ξένες επενδύσεις αλλά αντιθέτως τις διώχναμε- στην κυριολεξία. Γιατί βέβαια άλλοι παράγοντες- η γραφειοκρατία, η διαφθορά, η αλλοπρόσαλλη διοίκηση αλλά και ο πόλεμος από λογής λογής συμφέροντα και ομάδες- είναι πολύ πιο σημαντικοί από τους φόρους. ΜΕ δυο λόγια, οι ξένοι δεν έρχονται στην Ελλάδα γιατί φοβούνται ότι θα μπλέξουν και στο τέλος θα χάσουν και τα χρήματά τους. Αν αυτό δεν αλλάξει, τότε θα είμαστε καταδικασμένοι να παραμείνουμε ουραγοί στις ξένες επενδύσεις.

ΣΗΜΕΡΑ βέβαια η κυβέρνηση υπόσχεται ότι θα υιοθετήσει τις διαδικασίες των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 για τη γρήγορη προώθηση μεγάλων επενδύσεων. Στο πλαίσιο μιας τέτοιας πολιτικής είναι ασφαλώς σκόπιμο και αναγκαίο να υπάρξουν και φορολογικά κίνητρα.

ΚΙΝΗΤΡΑ για επενδύσεις όμως και όχι απλά για την ανακατανομή των βαρών εις βάρος των μισθωτών. Ανακατανομή που τελικώς θα μας βυθίσει ακόμη πιο πολύ στην ύφεση.

Το μέγιστο εμπόδιο

Κύρα Αδάμ
Αρθρογράφος
Άρθρο της στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία" - 26/8/2010


Η Αγκυρα έριξε άδεια δίχτυα στο Αιγαίο και περιμένει τα γεμάτα.

Αυτή τη φορά τα νέα ήρθαν από τα τουρκικά ΜΜΕ, που προανήγγειλαν πρόθεση άρσης του τουρκικού casus belli (αιτία πολέμου) εναντίον της Ελλάδας, αν η τελευταία επεκτείνει τα χωρικά ύδατά της στα 12 ν.μ. Η είδηση δεν έχει επιβεβαιωθεί επισήμως από την πλευρά της τουρκικής κυβέρνησης και γι' αυτό το λόγο δεν μπορεί ευλόγως να περιμένει κανείς επίσημη τοποθέτηση και από ελληνικής πλευράς. Αυτά στο προσκήνιο. Αλλά ουδείς μπορεί να γνωρίζει μετά βεβαιότητος τι ακριβώς γίνεται στο παρασκήνιο ανάμεσα στην Αθήνα και την Αγκυρα, ενδεχομένως ακόμα και μακριά από τα επίσημα διπλωματικά κανάλια των δύο χωρών. Το βέβαιον όμως είναι ότι η Αγκυρα, που σπεύδει να αφήσει να διαρρεύσει στον Τύπο αυτή η εκ πρώτης όψεως εντυπωσιακή είδηση, ετοιμάζοντας την ΝΕΑ Εθνική Πολιτική της Τουρκίας, που θα οριστικοποιηθεί τον Οκτώβριο, έχει ετοιμάσει αλλαγή πολιτικής στο Αιγαίο, την οποία θα διαπραγματευθεί (αν δεν το κάνει ήδη) με την Αθήνα.

ΕΥΦΥΩΣ η Αγκυρα δεν προσδιορίζει ακόμα τι ακριβώς εννοεί με την πρόθεσή της να άρει το casus belli. Εννοεί άρση του casus belli αν η Ελλάδα δεν επεκτείνει τα χωρικά ύδατά της στα 12 ν.μ.; Εννοεί άρση του casus belli αν και οι δύο χώρες παραμείνουν στα 6 ν.μ.; Εννοεί άρση του casus belli αν και οι δυο χώρες από κοινού επεκτείνουν στο Αιγαίο τα χωρικά ύδατά τους στα 12 ν.μ.; Εννοεί άρση του casus belli αν οι δυο χώρες συναποφασίσουν άλλες διευθετήσεις στα όρια του εθνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου τους και επομένως στην υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου;

ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ είναι πολλά και οι απαντήσεις άλλες τόσες. Το σίγουρο είναι ότι η κάθε μια από τις παραπάνω περιπτώσεις έχει και διαφορετική συνέπεια πάνω στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο, με αυξομειώσεις των «εθνικών ποσοστών» της κάθε πλευράς, με την Αγκυρα να μη χάνει και πολλά. Αν λάβει κανείς υπόψη του ακόμα ότι στο νέο τουρκικό «δόγμα» προεξάρχουσα θέση λαμβάνει «η ασφάλεια των ενεργειακών οδών» για την Τουρκία, ανάμεσα στις οποίες συγκαταλέγεται και το Αιγαίο, μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς ότι η Αγκυρα αποσκοπεί σε μια γρήγορη διευθέτηση των θεμάτων, πιθανώς με μια ωραία «συνεκμετάλλευση» της θάλασσας «που ενώνει» την Ελλάδα και την Τουρκία, κατά την προσφιλή έκφραση του κ. Νταβούτογλου.

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Παπανδρέου ουδέποτε έχει κρύψει ότι βλέπει με πολύ καλό μάτι την «αιγιακή συνεργασία» Ελλάδας - Τουρκίας. Αλλά ό,τι και να σκέπτεται δεν μπορεί να παρακάμψει το γεγονός ότι η Τουρκία αρνείται ακόμα πεισματικά να υπογράψει το Δίκαιο της Θάλασσας, δηλαδή να αποδεχθεί ότι τα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα. Αυτό παραμένει το μέγιστο εμπόδιο για κάθε εθνική διαπραγμάτευση και δεν μπορεί να αγνοηθεί.

Νεκροταφεία

Δημήτρης Δανίκας
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 27/8/2010

Το «Νewsweek» ανακήρυξε τη Φινλανδία ως πρώτη και καλύτερη χώρα της υφηλίου. Γιατί εκτός των άλλων και πάνω απ΄ όλα είναι πρωταθλήτρια στην Παιδεία. Σκεφτείτε το απλά. Από την έλλειψη Παιδείας ο χουλιγκανισμός. Από το συστηματικό γκρέμισμα των Γραμμάτων η αμάθεια και ο αγνωστικισμός. Από την παραπαιδεία κατάντησε ανεγκέφαλος ο σιωπηλός αμνός. Από τα καφενεία η αφασία και ο κοινωνικός αυτισμός.

Από την ανυπαρξία έρευνας ο πριονισμένος παραγωγικός ιστός. Από την ημιμάθεια ο ευρύτερος αναλφαβητισμός. Από τα φροντιστήρια ο πανάκριβος αλλά τάχα μου δημόσιος εκπαιδευτικός οργανισμός. Από την υποβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος ο έλληνας πολίτης ο μισός. Δείξε μου την Παιδεία σου να σου πω τι σόι κοινωνία είσαι. Κι όμως. Από τις εξαγγελίες των επαναστατικών μεταρρυθμίσεων του Γιώργου Παπανδρέου απουσιάζει παντελώς η επανίδρυση του πανάθλιου εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ακόμη τρισχειρότερα στα έργα. Πετσοκομμένος ο αριθμός των καθηγητών. Πλήθος μαθητών σε τάξεις επιπέδου αφρικανικών προδιαγραφών. Χαμηλό το μορφωτικό επίπεδο των δασκάλων και των καθηγητών.

Πριν από τους αριθμούς της οικονομίας προηγήθηκε πλιάτσικο στην εκπαιδευτική ουσία. Και πώς είναι δυνατόν να ανταποκριθεί στα σύγχρονα και τόσο απαιτητικά και ανταγωνιστικά δεδομένα μια κοινωνία όταν η σχέση της με την Παιδεία αρχίζει με την παπαγαλία και καταλήγει στα φραγκοδίφραγκα από τα δημόσια ταμεία; Γιατί τα ωραία λόγια χαϊδεύουν τ΄ αφτιά. Η πραγματικότητα σε γκρεμίζει στα τάρταρα με την πρώτη ματιά. Θα μου πείτε «τα πορτοφόλια είναι άδεια από λεφτά».

Θα σας πω «κόψτε τον σβέρκο σας και βρείτε τα από τους μεγαλοφοροφυγάδες και τους μεταπράτες ολιγάρχες που τα έκαναν βίλες, κότερα και πισίνες». Ελεος! Λεφτά μπόλικα, να φάνε και οι κότες. Γιατί τα περισσότερα από τα καλύτερα και πιο συγκροτημένα νεανικά μυαλά μεταναστεύουν μαζικά. Γιατί με κούφια, άδεια, χαλασμένα, αναλφάβητα παιδιά, η Ελλάδα θα ενταφιαστεί στα νεκροταφεία τα ευρωπαϊκά!

Τα «τούβλα» και τα θεμέλια

Πάσχος Μανδραβέλης
Αρθρογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 27/8/2010

Σχολιάστηκε δεόντως εκείνος που πέρασε στα ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας με μέσο όρο 0,9. Οι εφημερίδες και τα κανάλια πλημμύρισαν από σαρκασμούς, οιμωγές και κλαυθμούς και κραυγές «ωιμέ, πού βαδίζει η χώρα!». Ενα πράγμα δεν μάθαμε: Ποιος είναι αυτός; Είναι «ξύλο απελέκητο» (όπως τον χαρακτήρισε μια εφημερίδα) ή κάποιος που έχει δρομολογήσει τις σπουδές του στο εξωτερικό και απλώς παρέδωσε λευκές κόλλες για να φύγει τον Σεπτέμβριο; Εδώ, καλά-καλά, δεν ξέρουμε καν αν είναι «αυτός» ή «αυτή» · τόσο φεμινιστικά είναι τα Μέσα που το 0,9 πρέπει να ανήκει αναγκαστικά σε άνδρα; Μάλλον όχι. Απλώς είναι η Ημέρα της Μαρμότας και για τον Τύπο. Είναι η επανάληψη των προ δεκαετίας οιμωγών. Οπως με τη βάση του δέκα είχαμε τους κλαυθμούς για τα χαμένα νιάτα και τις κλειστές σχολές.

Υπάρχει κι ένα άλλο ερώτημα. Ο ίδιος υποψήφιος με τις ίδιες επιδόσεις δεν θα γινόταν δεκτός από κανένα ίδρυμα της αλλοδαπής; Σίγουρα δεν θα περνούσε στο Harvard, αλλά κάποιο Polytechnic της Αγγλίας θα άνοιγε τις θύρες του. Θεωρούμε, λοιπόν, το ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας ίδρυμα ισάξιο του Harvard ή έστω πολύ καλύτερο από τα Polytechnic της Βρετανίας;

Το τρίτο ερώτημα αφορά εκείνους που αφενός θέλουν την κατάργηση της βάσης του 10, αλλά ταυτόχρονα φοβούνται την απελευθέρωση της ανώτατης παιδείας. Λένε ότι με τα ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα θα πέσει το επίπεδο σπουδών, λόγω εμπορευματοποίησης της παιδείας. Αν και κανείς δεν θέτει ζήτημα ιδιωτικών ΑΕΙ, αλλά μόνο μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών, ας υποθέσουμε ότι αυτά θα θελήσουν να μεγιστοποιήσουν τα έσοδά τους και θα χαμηλώσουν τον πήχυ εισαγωγής. Πόσο πιο χαμηλά όμως από το 0,9 μπορούν να τον πάνε;

Το αντίστροφο ακριβώς ερώτημα αφορά τους υπέρμαχους της «βάσης του 10», οι οποίοι κατά κανόνα είναι και υπέρ της απελευθέρωσης της ανώτατης παιδείας. Ομως: στα συμβεβλημένα με πανεπιστήμια του εξωτερικού κολέγια, οι σπουδαστές μπαίνουν χωρίς εξετάσεις. Πού ξέρουμε, αν μεταξύ αυτών των χιλιάδων που εισρέουν στην ιδιωτική παιδεία δεν είναι κάποιος τού 0,9 ή και τού 0,5; Τα επαγγελματικά δικαιώματα, έτσι κι αλλιώς, με οδηγία της Επιτροπής είναι αναγνωρισμένα για όλους.

Οπως γίνεται με όλα τα πράγματα στη χώρα, έτσι και η συζήτηση για την παιδεία κινείται με τα εκάστοτε στερεότυπα της μόδας. Τη μια, εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στη Σκύλλα και, την άλλη, λατρεύουμε τη Χάρυβδη. Από το «Παιδεία για όλους» περάσαμε απέναντι στο «ε, όχι και γι’ αυτούς!». Δεν κάνουμε καν μια ενδιάμεση στάση να αναλογιστούμε ότι «με βάση το δέκα τα βάζουμε, χωρίς βάση το δέκα τα βγάζουμε, τι έχουν τα έρμα και δεν μορφώνονται;». Μήπως δεν πρέπει να ψάχνουμε τους «ιδανικούς αριθμούς» που ταιριάζουν σε όλο το σύστημα; Ετσι κι αλλιώς πειραματιστήκαμε με όλους τους πιθανούς συνδυασμούς: στις εξετάσεις δοκιμάσαμε βάση του 10 και μη βάσεις· προσπαθήσαμε με 4, 6, 8, 10, 14 εξεταστέα μαθήματα· θεσμοθετήσαμε μία, δύο και τρεις εξεταστικές περιόδους. Ολα απέτυχαν, διότι δεν ανταποκρίνονταν στη σύνθετη πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, κάθε χρόνο έχουμε ένα 1989 για την παιδεία κι εμείς επιμένουμε ότι το σοβιετικό σύστημα απλώς πρέπει να αλλάξει παραμέτρους. Μήπως είναι η ώρα να αλλάξουμε την κρατικοκεντρική θεώρηση της ανώτατης παιδείας;