Δευτέρα 30 Μαρτίου 2009

Οσα δεν γνώριζε η γιαγιά ...







Κοσμάς Βίδος
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 24/3/2009


Ευγενία Μανωλίδου, παρουσιάστρια της «Στιγμής της αλήθειας»: «Έχεις κατά τη διάρκεια του σεξ φορέσει ποτέ το στρινγκ της κοπέλας σου;». Νεαρός παίκτης, αφού πρώτα κάνει ότι προβληματίζεται, ότι το σκέπτεται, ότι δεν είναι σίγουρος αν πρέπει να το πει: «Ναι». Μανωλίδου, με το τσαχπινοπονηρό ύφος της, προς την υπερήφανη μητέρα του, η οποία παρίσταται: «Μαμά;Είδατε τι κάνει ο γιος σας»; Μητέρα παίκτη, με απορία: «Ναι...Και δεν το ξέραμε κιόλας...». Ενώ όλοι οι άλλοι άντρες που κατά τη σεξουαλική πράξη φοράνε τα εσώρουχα της συντρόφου τους το πρώτο πράγμα που κάνουν είναι να το πουν στη μαμά τους!

Το θέμα πάντως σχετικά με το εν λόγω παιχνίδι δεν είναι μόνο ότι εξευτελίζεσαι στο πανελλήνιο για τα λεφτά. Είναι ότι το κάνεις αποκαλύπτοντας γελοιότητες γύρω από τη ζωή σου, χωρίς καν να έχει η ξεφτίλα σου ένα κάποιο ειδικό βάρος.

Μανωλίδου, προς τον ίδιο παίκτη: «Αν η μαμά σου είχε παντρευτεί άλλον άντρα και όχι τον πατέρα σου,θα ήταν καλύτερη η ζωή της;». Παίκτης με βεβαιότητα που σκοτώνει: «Ναι!». Και ποια από τις παριστάμενες συγγενείς του τον χειροκρότησε περισσότερο, που (και) με αυτή την απάντηση κέρδισε ένα σεβαστό ποσό; Η μητέρα του (αποκαθηλωμένου) πατέρα του και γιαγιά του. Τι να της πεις; Να τους χαίρεται και τους δύο, και γιο και εγγονό!

Μανωλίδου, με δολοφονική αθωότητα: «Είναι αλήθεια ότι δεν νοιάζεσαι για τη γιαγιά σου;». Παίκτης: «Ναι». Μανωλίδου: «Αν η γιαγιά σου ήταν πιο πλούσια θα την αγαπούσες περισσότερο;». Παίκτης: «Ναι». Και ναι, η γιαγιά καταχειροκρότησε εκ νέου. Να υποθέσω ότι λόγω ηλικίας δεν άκουγε καλά τι έλεγε το σπλάχνο του σπλάχνου της;

Η Βίκυ Καγιά παρουσιάστρια του «Πρωινού καφέ» του Αnt1. Ανακοινώθηκε και αυτό και ησύχασαν οι πανελίστες. Γιατί με αυτή την έννοια ξημεροβραδιάζονταν από τότε που απελύθησαν οι Κατερίνα Ζαρίφη- Νίκος Μουτσινάς: ποιος/α θα τους αντικαθιστούσε. Ή μάλλον με αυτή την εμμονή, η οποία έγινε αφόρητα κουραστική για τους τηλεθεατές. Τώρα, βεβαίως, θα αρχίσουν νέες αγωνίες, θα στηθούν νέες συζητήσεις: σχετικά με το αν θα καταφέρει η Καγιά να ανεβάσει τα χαμηλά νούμερα ή αν θα πάρει και αυτή των ομματιών της. Που μακάρι να τα καταφέρει γιατί δεν αντέχουμε άλλη πρωινοκαφεδολογία!

Πανελίστας: «Από την ερχόμενη Δευτέρα δεν θα λέει πια η Ρίτσα Μπιζόγλη το κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Αlpha,αλλά θα το λέει ο Αντώνης Σρόιτερ». Βάσια Λόη, παρουσιάστρια του «Τv weekend», με απορία και σύγχυση: «Δεν καταλαβαίνω!Δηλαδή από τις 30 του μήνα δεν θα λέει δελτίο ειδήσεων η Ρίτσα Μπιζόγλη αλλά θα λέει ο Αντώνης Σρόιτερ;». Φυσική ξανθιά! Νίκος Μάνεσης, για κάποια διαφωνία του με τον Νίκο Κακαουνάκη: «Και να σας πω, δεν το έχω σε τίποτε να πλακώσω στα χαστούκια τον Νίκο Κακαουνάκη!». Δαιμόνιος ρεπόρτερ του «Τv weekend», κατά την επαναπροβολή τού... οργισμένου βίντεο, με το πιο σοβαρό ύφος του: «Να παρατηρήσουμε ότι ήταν αυστηρός ο κ.Μάνεσης». Έχει αρχίσει να επιβεβαιώνεται η φήμη κατά την οποία στην εκπομπή δεν προσλαμβάνουν συνεργάτη με ΙQ υψηλότερο από της κεντρικής παρουσιάστριας. Φαίνεται αυτό όλο και πιο καθαρά στα ρεπορτάζ και στα σχόλια, όχι; Τι one woman show ήταν αυτό που έδωσε (πάλι) η Λιάνα Κανέλλη κατά την εμφάνισή της στο «Κοινωνία ώρα Μega»; Καλοκαθισμένη στο «παράθυρο», με το τσιγάρο της στο χέρι, και τη μόνιμη πλέον αγωνία (ή πανικό) στο βλέμμα και στη φωνή της, μίλησε για όλα! Με τον Γιώργο Οικονομέα να μην κρατιέται και να σχολιάζει: «Δεν υπάρχει θέμα,σήμερα δεν την κάνουμε εμείς την εκπομπή,είμαστε καλεσμένοι». Βεβαίως, η Κανέλλη, αν αντέξεις την εξουθενωτική ένταση της παρουσίας της, συμφωνείς δεν συμφωνείς μαζί της, πάντα λέει πράγματα ενδιαφέροντα, πάντα σε προκαλεί να συζητήσεις. Σε αντίθεση με άλλους δημοσιογράφους, πολιτικούς και πανελίστες που ό,τι και να λένε είναι σαν να μην είπαν τίποτε...

Παρασκευή 27 Μαρτίου 2009

Πνευματικά άδικα





Έλλη Τριανταφύλλου
Δημοσιογράφος
Άρθρο της στην εφημερίδα "Καθημερινή" - 25/3/2009


Aν μη τι άλλο, η είδηση για την απόφαση των Σουηδών οπαδών του ελεύθερου «downloading» από το Internet να σχηματίσουν πολιτικό κόμμα και να διεκδικήσουν την ψήφο των συμπολιτών τους στις επικείμενες ευρωεκλογές έχει ενδιαφέρον. Aποκτά, δε, ακόμη μεγαλύτερο, αν σκεφτεί κανείς ότι η πρωτοβουλία ελήφθη στη σκιά της πρωτόγνωρης για τα δεδομένα της χώρας απόφασης της κυβέρνησης να ψηφίσει έναν νόμο για το Διαδίκτυο που έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στην εγχώρια κοινή γνώμη που τον κρίνει ανεπίτρεπτα αντιδημοκρατικό. Πρόκειται για την IPRED2 ή «Οδηγία Επιβολής Πνευματικών Δικαιωμάτων», μια προαιρετική σύσταση της Ευρωπαϊκής Ενωσης που πρώτη η Σουηδία ενσωμάτωσε στην εθνική της νομοθεσία, η οποία επιτρέπει στους κατόχους πνευματικών δικαιωμάτων να απαιτούν από τους διαδικτυακούς παρόχους προσωπικά στοιχεία για οποιοδήποτε χρήστη θεωρείται πως έχει κατεβάσει παράνομο περιεχόμενο.

Οι Σουηδοί «Πειρατές» πιστεύουν πως η μάχη για την ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφορία πρέπει να δοθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς από εκεί εκπορεύονται πλέον οι περισσότεροι νόμοι. Διευκρινίζουν, πάντως, πως δεν πρέπει να καταργηθούν όλοι οι κανόνες για τα δικαιώματα πάνω στα βιβλία, τη μουσική και τις ταινίες, προσθέτοντας ότι η διαχωριστική γραμμή πρέπει να είναι η εμπορική και η μη εμπορική χρήση.

Οπως προβλέπει η οδηγία-νόμος, το μόνο αποδεικτικό στοιχείο που απαιτείται να προσκομίσουν οι κάτοχοι πνευματικών δικαιωμάτων είναι η IP, δηλαδή η αριθμητική ταυτότητα την οποία φέρει κάθε υπολογιστής ή δρομολογητής συνδεδεμένος στο δίκτυο και η οποία κατέβασε κάτι «ύποπτο».

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Οτι η πολυπληθέστατη αυτή κοινότητα των κατόχων πνευματικών δικαιωμάτων, στην οποία περιλαμβάνονται ουκ ολίγες εταιρείες και φυσικά πρόσωπα, από δισκογραφικές εταιρείες μέχρι κατασκευαστικές ή εταιρείες λογισμικών, με μια απλή καταγγελία για παράνομη ενέργεια μέσω της αριθμητικής διεύθυνσης του υπολογιστή στο Διαδίκτυο θα μπορούν να έχουν πρόσβαση τόσο στο ονοματεπώνυμο και τη διεύθυνση του χρήστη του μηχανήματος όσο και σε πολύ πιο προσωπικά και ευαίσθητα δεδομένα - ποιες σελίδες προτιμά να διαβάζει ο χρήστης στο Διαδίκτυο και πότε. Στοιχεία, που στη συνέχεια θα αξιοποιούνται για την προετοιμασία μηνύσεων και καταγγελιών εναντίον του συγκεκριμένου χρήστη.

Όπως πολύ εύστοχα σημειώνει και στο άρθρο της με τίτλο «Οι πειρατές της κυβερνητικής» στην ιστοσελίδα του ΣΚΑΪ η Λαμπρινή Θωμά, «τα πράγματα είναι ακόμα πιο πολύπλοκα αν φύγει κανείς από τους ιδιώτες και περάσει στις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της πληροφορικής, αφού η οδηγία της Ε.Ε. τους επιφυλάσσει μεγάλες εκπλήξεις, καθώς προωθεί δρακόντεια μέτρα προστασίας των ευρεσιτεχνιών (patents) στον χώρο του λογισμικού, κάτι που δεν αναγνωριζόταν ώς τώρα στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Τι προοιωνίζεται όλο αυτό; Προφανώς την ποινικοποίηση της δημιουργίας λογισμικού, αφού όλες οι μεγάλες εταιρείες έχουν κατοχυρώσει ευρεσιτεχνίες που καλύπτουν κάθε δυνατή περίπτωση. Δεν είναι τυχαίο ότι στην Αμερική χρειάστηκε να μεσολαβήσουν χρόνια νομικών αντεγκλήσεων, για να ισχυροποιηθεί η αντίθετη τάση, αυτή δηλαδή που αναγνωρίζει τους περιορισμούς και τον ασφυκτικό έλεγχο που επιβάλλουν οι ευρεσιτεχνίες στην κατασκευή λογισμικού, δυσχεραίνοντας έτσι την ανάπτυξη καινοτόμων εφαρμογών.

Προς την κατεύθυνση της θέσπισης αυστηρότερων διατάξεων ενάντια στην καταπάτηση πνευματικών δικαιωμάτων κινούνται ήδη και πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες, με πρώτες τη Γαλλία, τη Βρετανία και την Ιταλία. Ήδη, στη Γαλλία ετοιμάζεται νόμος των «τριών κρουσμάτων» με βάση τον οποίο θα κόβεται η πρόσβαση στο Διαδίκτυο για ένα χρόνο σε όποιον πολίτη κατηγορηθεί τρεις φορές για κατέβασμα «πειρατικού» υλικού.

Στην Ελλάδα, η σχετική συζήτηση δεν έχει καν ανοίξει. Περιέχει, άλλωστε, πολλές άγνωστες λέξεις για πολιτικούς και νομοθέτες, που ελάχιστα έως καθόλου έχουν απασχολήσει μέχρι στιγμής τη σκέψη τους με ζητήματα όπως «τεχνολογία», «πνευματικά δικαιώματα», «ευρεσιτεχνίες» και άλλα τινά.





Τετάρτη 25 Μαρτίου 2009

Ενας κυκλώνας που τα σάρωσε όλα





Κατερίνα Δαφέρμου
Δημοσιογράφος
Άρθρο της στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 22/2/2009


«...Και εγώ γράφω για κείνον, γιατί γνώρισα ένα μέρος της ψυχής του που δεν είδε άλλος, και θέλω αυτό, που είναι το ωραιότερο μέρος της ψυχής του, να μην ξεχαστεί.» Με αυτά τα λόγια ζητούσε η Πηνελόπη Δέλτα τα ημερολόγια του αγαπημένου της Ιωνα Δραγούμη από τον ίδιο του τον αδελφό, Φίλιππο.

Με την έκδοση του τελευταίου τόμου των αναμνήσεών της για τον Ίωνα Δραγούμη συμπληρώνεται ένα κεφάλαιο της ζωής δύο ξεχωριστών προσώπων, που είναι ταυτοχρόνως και μια ανθρώπινη, ερωτική ιστορία. Οι πρώτες αναφορές στον Δραγούμη έγιναν στις Αναμνήσεις 1921 και στις Αναμνήσεις 1940 της Π.Σ. Δέλτα. Σε αντίθεση όμως με τις προηγούμενες εκδόσεις, που αποτελούν αυτοβιογραφικά κείμενα, εδώ έχουμε την παρουσίαση και τον σχολιασμό των ημερολογίων του Ίωνα Δραγούμη σε μια προσπάθεια να σκιαγραφήσει τον πολιτικό έτσι όπως τον γνώρισε εκείνη· μέρος της ανεξίτηλης αγάπης της είναι και η (συγκινητική) εμμονή της ότι εκείνη τον γνώρισε καλύτερα από κάθε άλλον, η απονενοημένη προσπάθεια να διατηρήσει τη φαντασίωση μιας αποκλειστικότητας μαζί του, η οποία δεν πραγματώθηκε ποτέ. «Ποια θέλετε;» είχε ρωτήσει ο Φίλιππος. «Όλα, ως το τέλος» είχε αποκριθεί εκείνη.

Στον τόμο δημοσιεύονται τα τρία χειρόγραφα της Δέλτα, στα οποία σχολιάζονται τα ημερολόγια του Δραγούμη. Στο πρώτο χειρόγραφο σχολιάζονται τα ημερολόγια που καλύπτουν την περίοδο Νοέμβριος 1908- Ιανουάριος 1910. Στο δεύτερο χειρόγραφο τα ημερολόγια από τον Ιανουάριο του 1910 ως τον Ιούνιο του 1917. Στο τρίτο τα ημερολόγιά του από την εξορία του στη Σκόπελο.

Η Δέλτα εμπιστεύτηκε τη διάσωση της ανάμνησης αυτής της σχέσης στην κόρη της Σοφία Μαυρογορδάτου, παραχωρώντας της τα ημερολόγιά της με την παράκληση να ανοιχτούν μετά τον θάνατό της: η κορυφαία απόδειξη της πίστης της στο πρόσωπό του. Και τώρα γινόμαστε εμείς εντολοδόχοι αυτής της πράξης εμπιστοσύνης. Ο παρών τόμος είναι ο ένατος του Αρχείου Π.Σ. Δέλτα που άρχισε να επιμελείται ο εγγονός της Παύλος Ζάννας και που συνέχισε ο δισεγγονός της Αλέκος Ζάννας. Αρχείο το οποίο συνθέτει μια τοιχογραφία της νεότερης ιστορίας μας, ιδωμένη μέσα από τα μάτια των πρωταγωνιστών της.

Μια ασυνήθιστη αστή

«Και τότε ήλθε ο κυκλώνας, που σάρωσε τα πάντα... και με ανέβασε σε άλλους κόσμους υπερκόσμιους». Με αυτά τα λόγια αποτύπωσε την πρώτη τους επαφή (έχει καταχωριστεί σε άλλους τόμους): τo 1905, η Πηνελόπη Δέλτα ήταν 31 ετών, παντρεμένη με τον Στέφανο Δέλτα και μητέρα τριών κοριτσιών. Ο Ιων ήταν 26 ετών, είχε μόλις διοριστεί υποπρόξενος στην Αλεξάνδρεια.

Πέραν της εντύπωσης που γεννιέται στον αναγνώστη ότι κοιτάζει μέσα από την κλειδαρότρυπα στιγμές προσωπικές και «απόκρυφες», υπάρχει και η αίσθηση του δέους μπροστά στα πραγματικά αυτά πρόσωπα: η Πηνελόπη Δέλτα, κόρη του Εμμανουήλ και της Βιργινίας Μπενάκη, αδελφή του Αντώνη Μπενάκη, ιδρυτού του ομώνυμου μουσείου, δεν ήταν απλώς μια βαθύπλουτη κληρονόμος. Από το ενδιαφέρον της για τα κοινά και τον διάλογό της με τους δημοτικιστές και τους μακεδονομάχους διέσωσε ζωντανές μαρτυρίες για την Ιστορία μας (από τον Βενιζέλο και τον Πλαστήρα, μεταξύ άλλων), έγραψε κλασικά παιδικά μυθιστορήματα ( Παραμύθι χωρίς όνομα και Στα Μυστικά του Βάλτου, μεταξύ άλλων). Την ημέρα που οι Γερμανοί εισβάλλουν στην Αθήνα, στις 27 Απριλίου του 1941, η Πηνελόπη Δέλτα δεν αντέχει τη συμφορά, καταπίνει δηλητήριο και εκπνέει πέντε ημέρες αργότερα· θάνατος συμβολικός του ήθους της, που εξύμνησαν ο Ψυχάρης και ο Τερζάκης. Η αγωνία της όμως ήταν ο Ιωνας: «Εσπασα τις σφραγίδες που τόσα χρόνια βούλωναν τους φακέλους και ξαναβούτηξα στη λάβρα του καημού» έγραψε.

Σύντομη γνωριμία, αιώνιος έρωτας

Για να ξεφύγει από την τυραννική επιρροή των γονιών της, η Πηνελόπη παντρεύεται τον αρκετά μεγαλύτερό της Στέφανο Δέλτα. Ενώ εμπλούτισε τη ζωή της πνευματικά, δεν μπόρεσε ποτέ να ενωθεί μαζί του συναισθηματικά. Οταν γνώρισε τον Ιωνα ο πατέρας της την έθεσε προ του διλήμματος: «Τα παιδιά σου ή τον Δραγούμη»- και έστειλε τον Δέλτα στο παράρτημα της επιχείρησής του στη Φραγκφούρτη. Από το 1908 που χωρίζουν οριστικά με τον Ιωνα, δεν ξαναβάζει ποτέ χρώμα, φοράει μαύρα ως τον θάνατό της: «Με ρώτησε αν θα φορώ πάντα μαύρα και του αποκρίθηκα, “Ναι, όσο βαστώ μέσα μου το πένθος μου, όσο σ΄ αγαπώ”. Και μου είπε: “Είσαι τόσο δυνατή!”. Και του αποκρίθηκα, “Ένα δυνατό θέλω όλα τα νικά”». Το 1908, ο Δραγούμης συνδέεται με τη Μαρίκα Κοτοπούλη με την οποία παραμένει μέχρι τη δολοφονία του το 1920. Υπάρχουν και άλλα θηλυκά που παρουσιάζονται στα γραπτά του. Εκείνος γράφει στο ημερολόγιό του: «Με τραβούν ακόμα τα κορμιά τους». Και εκείνη σημειώνει: «Η γυναίκα, παντού και πάντα η γυναίκα». Οπως παρατηρεί και ο Αλέκος Ζάννας, «κεντρική ιδέα που επανέρχεται συνεχώς είναι η πεποίθησή της ότι μόνον αυτή τον γνωρίζει πολύ καλά». Για να αντέξει τη συναισθηματικά κενή ζωή της δημιουργεί μια φανταστική σχέση, στην οποία παραμένει πιστή μέχρι τέλους.

Ως τον Διχασμό

Θα συναντηθούν όμως ξανά και ξανά, στην Αθήνα και αλλού. Το 1913 γίνεται για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια μια συζήτηση για τον χωρισμό τους. «Και είδα στα μάτια του πως ήταν αλήθεια, πως δεν παρηγορήθηκε ποτέ. Και με μιας γκρεμίστηκαν και έλιωσαν και σκόρπισαν τα βουνά από πάγη που πέντε χρόνια στοίβαζα στην ψυχή μου, και τον είδα πάλι όπως τον έβλεπα άλλοτε, σαν άλλον εαυτό μου, το συμπλήρωμα του εαυτού μου, σβήστηκαν τα χρόνια και η απόσταση και ο χωρισμός, και ήμασταν πάλι εμείς, δύο ψυχές που είχαν τσουρουφλιστεί και εξαγνιστεί στο ίδιο καμίνι της απελπισμένης αγάπης». Βλέπει στο δάχτυλό του ένα δαχτυλίδι με μια σκούρα σκαλισμένη πέτρα. «Ναι, είναι δικό της», «Ναι, την αγαπώ»... Αλλά η Δέλτα δεν αποχωρεί. Παίρνει αυτό που θέλει: «Με ξέχασες γρήγορα» του είπε. «Δεν σε ξέχασα ποτέ» της απάντησε.

Στο τρίτο χειρόγραφο αντιγράφονται σε μεγάλο βαθμό τα ημερολόγια του Ιωνα Δραγούμη όταν εκείνος βρίσκεται σε εξορία στη Σκόπελο. Τη Μαρίκα Κοτοπούλη η Δέλτα την αποκαλεί «πρώτης τάξεως θεατρίνα, και μαθημένη σ΄ όλες τις πολύπλοκες μηχανορραφίες της γυναίκας που τα παίζει με δυο ή και τρεις εραστές συγχρόνως» σε αντίθεση με τη βραχύβια «αγάπη του της Κορσικής» (σ.σ.: όπου ήταν εξόριστος). «Αγαπώ γυναίκα παντρεμένη... Δεν μπορώ να της το γράψω, για να μην την εκθέσω, παραπέφτουν τα γράμματα... γιατί δεν είναι σωστό απέναντι της γυναίκας μου, που και αυτήν την αγαπώ»: είναι ο διάλογος με έναν φίλο του που αποτυπώνεται στο ημερολόγιό του και η Δέλτα σχολιάζει: «Συλλογίζεται την αγάπη του της Κορσικής, την τελευταία του; Αυτός ο “παντρεμένος” και αστεφάνωτος (σ.σ.: δεν παντρεύτηκε ποτέ την Κοτοπούλη), που έχει συνδέσει πια την τύχη του με την ερωμένη του, που τη θεωρεί πια καθήκον και δεσμό... Κάπου σε κάποια παλαιά γράμματα...ο διάλογος αυτός ξαναβρίσκεται λέξη σχεδόν προς λέξη, πιο καυτός μόνο, πιο θλιμμένος, και απείρως πιο δραματικός, και απελπισμένος έως θανάτου».

Ο Διχασμός όμως έχει ήδη σφραγίσει αρνητικά τη σχέση τους. Η Πηνελόπη Δέλτα είναι βενιζελική και ο Ιων Δραγούμης βρίσκεται στο αντίθετο στρατόπεδο, βουλευτής της αντιβενιζελικής παράταξης. Το 1916 θα της δώσει κάποια χειρόγραφά του: «Ο,τι και να κάνεις, ό,τι και να κάνω, οι ψυχές μας είναι ένα» της εκμυστηρεύεται. Και εκείνη θυμάται: «Ηταν μοναδική η ώρα αυτή, στην εξοχή, το σούρουπο, ένα σεπτεμβριάτικο απόγευμα... και μεις ζούσαμε την τελευταία σελίδα της μεγάλης αυτής αγάπης». Στα Νοεμβριανά ο πατέρας της συλλαμβάνεται και ο Δραγούμης δεν της συμπαραστέκεται όπως εκείνη ελπίζει. Είναι «η πρώτη, η μόνη απογοήτευση που μου έδωσε εκείνος».

«Και τον ξαναμεθά»

Στο απόσπασμα που ακολουθεί,η Πηνελόπη Δέλτα σχολιάζει τη σχέση τού Δραγούμη με τη Μαρίκα Κοτοπούλη.Είναι φανερή η περιφρόνησή της για την ηθοποιό.Μια περιφρόνηση ταξική:

Τι να περιγράφει κανείς την ασχημιά του βούρκου αυτού; Καλύτερα σιωπή. Αλλά δεν την εγκαταλείπει· φεύγει μαζί της. «Ποτέ δεν πέρασα ασκημότερες μέρες απ΄ αυτές που ήμουν στη Σμύρνη», γράφει φεύγοντας. Και λέγει παραπάνω: «Αυτά μ΄ αηδίασαν, τόσο που την ημέρα που φεύγαμε από τη Σμύρνη μαζί, της είπα πως ούτε αργότερα δε θέλω να παντρευτώ μαζί της, γιατί φοβούμαι μη χαλάσει ολότελα η αγάπη μας». Τι είχε πια να χαλάσει; Το είδωλό του είχε γκρεμισθεί. Μα δεν την εγκαταλείπει· την παίρνει πίσω και στο πλοίο ξανανάβει η αγάπη του, και την Πρωτομαγιά, στον Αϊ-Γιώργη της Σαλαμίνας, ζει την «τελευταία ωραία μέρα που πέρασα κοντά της, ημέρα πολύ ωραία της ζωής μου», ημέρα γεμάτη σαρκικές ηδονές, που σκορπά επάνω του για να τον ξαναμεθύσει.

Και τον ξαναμεθά. Και σαν νομίσει πως τον ξανάπιασε καλά, του ξανακάνει, στις 5 Μαΐου 1911, μια σκηνή ίσως πιο πρόστυχη και πιο οδυνηρή από τις δυο της Σμύρνης, όπου τα μίση των τάξεων ανεβαίνουν στην επιφάνεια, όπου του πετά κατάμουτρα την καλοπέρασή του, ενώ αυτή, σα γύρισε από τη Λόντρα όπου ήταν μαζί, ζούσε με δανεικά, γιατί της είχαν λείψει τα χρήματα, και αυτός, χρεωμένος ως στο λαιμό, δεν είχε να της δώσει, και τον βρίζει έτσι που τρομάζει εκείνος μπρος στην αντίληψη που έχει κείνη της ζωής. «Οχι πολύ εξαιρετικά όμορφη ήταν η αντίληψη αυτή, αντίληψη πιο πολύ των δικών της ανθρώπων και του κύκλου της παρά δική της. Την αδίκησε και την αδικεί ο κύκλος της», γράφει, για να την λαφρώσει. «Ο έρωτας την εξευγένιζε την ώρα που αγαπούσε, και την έκανε θηρίο, τίγρη- και τίγρη με γλώσσα- την ώρα που μισούσε. Και όταν γίνουνταν θηρίο, ανάβρυζε από μέσα της ό,τι ασκημιά μπορεί κανείς να φανταστεί, ασχημιά σε λόγια...». «Ηταν τότε ζωγραφιά του κύκλου της...». «Μου έριχνε κατάμουτρα βρομιές κοινωνικές για το γάμο και για την τιμιότητα. Μου έριχνε κατάμουτρα βρομιές κοινωνικές και δεν παραδέχουνταν καμιά ευγένεια στη δική μου αντίληψη του κόσμου...». Και αφού τον έβρισε, τον έδιωξε. Και ενώ έφευγε, γύρισε και την είδε, «είχε βγάλει» από την πόρτα της κάμαράς της «το μαύρο της κεφαλάκι- κεφαλάκι αγριμιού- και με κοίταζε και κείνη- για τελευταία φορά».



Δευτέρα 23 Μαρτίου 2009

Η κρίση του βιβλίου





Νίκος Μπακουνάκης
Δημοσιογράφος
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 22/2/2009


Υπάρχει κρίση στην ελληνική εκδοτική αγορά; Η απάντηση είναι δύσκολο να δοθεί, καθώς μας λείπουν τα ποσοτικά στοιχεία. Οι πρωταγωνιστές της αγοράς αυτής, κυρίως οι εκδότες και οι βιβλιοπώλες, μοιάζουν απρόθυμοι να κοινοποιήσουν στοιχεία. Υπάρχει όμως μια διάχυτη δυσανεξία, που την καταλαβαίνεις από τις ιδιωτικές συζητήσεις. Η πτώση του τζίρου και η μείωση των πελατών στα βιβλιοπωλεία είναι από τις χαρακτηριστικότερες επισημάνσεις σε αυτές τις ιδιωτικές συζητήσεις.

Ο εκδότης Αθανάσιος Ψυχογιός, των φερώνυμων εκδόσεων, σε μια συνέντευξή του στις 29 Ιανουαρίου στο εβδομαδιαίο free press « Lifo », επιβεβαίωσε ότι στα βιβλιοπωλεία υπάρχει πραγματικά πρόβλημα. Ότι κάποια βιβλιοπωλεία μπορεί να κλείσουν. Παράλληλα τόνισε όμως ότι η κρίση δεν είναι ίδια για όλους. Και ότι ορισμένοι εκδοτικοί οίκοι, όπως ο δικός του, δεν δοκιμάζονται από την κρίση. Θυμίζουμε ότι οι εκδόσεις Ψυχογιός, μετά τον «Χάρι Πότερ» που κάθε τίτλος του- κατά τον κ. Ψυχογιό- πουλούσε 100.000 αντίτυπα, γνωρίζουν σήμερα μεγάλη διείσδυση στο αναγνωστικό κοινό με τίτλους ελλήνων συγγραφέων. Για να εκτιμήσουμε λοιπόν την εικόνα, δηλαδή την εικόνα της κρίσης και του μεγέθους της, χρειαζόμαστε εργαλεία τα οποία δυστυχώς κανείς σήμερα δεν μας τα προμηθεύει.

Σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές- όπως για παράδειγμα σε αυτή της Γαλλίας- η απειλούμενη κρίση πάντως δεν ήρθε. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε προχθές στη δημοσιότητα η εταιρεία μελετών και ερευνών GfΚ, το βιβλίο αντιστάθηκε και δεν επιβεβαιώθηκαν οι φόβοι των επαγγελματιών του χώρου. Κατά τον μήνα Δεκέμβριο, δηλαδή τον χειρότερο της κρίσης, σημειώθηκε αύξηση κατά 4% σε σχέση με τον Δεκέμβριο του 2007. Μάλιστα ήταν ο καλύτερος μήνας του 2008, αφού οι πωλήσεις που έγιναν στη διάρκειά του αντιπροσωπεύουν το 14% του συνόλου των ετήσιων πωλήσεων. Σύμφωνα με βιβλιοπώλες, το βιβλίο θεωρείται καταφύγιο και αληθινή αξία στην εποχή της κρίσης. Άλλωστε το βιβλίο είναι το μόνο από τα λεγόμενα πολιτιστικά προϊόντα (δίσκοι, DVD κ.ά.) που δεν έχει επηρεαστεί από τον ανταγωνισμό του Ιnternet. Αντιθέτως, πολλοί εκδότες, αλλά και παραδοσιακά βιβλιοπωλεία, χρησιμοποιούν το Ιnternet για να προσελκύσουν πελάτες.

Αποδεικνύεται ότι η κρίση στον εκδοτικό χώρο έχει περισσότερη σχέση με τη δομή και τα χαρακτηριστικά της κάθε αγοράς και όχι με αυτό καθαυτό το προϊόν. Σε πραγματική κρίση είναι βυθισμένος ο αγγλοσαξονικός εκδοτικός κόσμος, το book business, επειδή εκεί όλοι οι εκδοτικοί οίκοι (εκτός από κάποιες εξαιρέσεις) ανήκουν σε χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, εταιρείες Μέσων Ενημέρωσης κλπ., που έχουν πληγεί βαθιά από την κρίση. Οι απολύσεις και η δραματική πτώση στα οικονομικά δεδομένα τους είναι τα χαρακτηριστικά μεγάλων εκδοτικών οίκων, όπως του Simon & Schuster, που ανήκει στον όμιλο CΒS, και του ΗarperCollins, που ανήκει στον όμιλο Νews Corporation του Μέρντοκ. Ο μεγαλύτερος εκδοτικός οίκος του κόσμου, ο Random Ηouse, περνάει σε φάση ριζικής αναδιοργάνωσης, με απολύσεις ή παραιτήσεις στελεχών όπως του Στίβεν Ράμπιν, ο οποίος ήταν πίσω από συγγραφείς σαν τον Τζον Γκρίσαμ και τον Νταν Μπράουν. Η αλήθεια είναι ότι οι περισσότεροι αμερικανικοί εκδοτικοί οίκοι που δημιουργήθηκαν τη δεκαετία του 1920, δεκαετία της μεγάλης ύφεσης, πίστευαν ότι θα επιβιώσουν της κρίσης. Αλλά οι συνθήκες τώρα είναι εντελώς διαφορετικές από τότε. Το book business είναι πλέον μια βιομηχανία που στηρίζεται στο σταρ σύστεμ, με αστρονομικές προκαταβολές και μάρκετινγκ πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Ο Random Ηouse ακόμη περιμένει τον Νταν Μπράουν, τον συγγραφέα του «Κώδικα Ντα Βίντσι », να παραδώσει το καινούργιο του βιβλίο, που η κυκλοφορία του είχε αναγγελθεί για το 2005.



Πέμπτη 19 Μαρτίου 2009

Ο ψυχισμός σε βαθιά κρίση




Φωτεινή Τσαλίκογλου
Kαθηγήτρια στο τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου
όπου διδάσκει Εγκληματολογία και Ψυχολογία.
Άρθρο της στην εφημερίδα "Τα Νέα" - 17/3/2009


Χρυσά δόντια, βραχιόλια, παλιές καρφίτσες, ενθύμια, εικονίσματα, ένα κομπιούτερ, μια ασημένια κορνίζα, ένα δώρο γάμου, ένα κολιέ. Ο ενεχυροδανειστής με επαγγελματική ευσυνειδησία επιδεικνύει στην οθόνη την πραμάτεια της φρίκης.

«Έχουν ανάγκη», λέει στον φακό, «τι να σου κάνουνε οι άνθρωποι, έχουνε να πληρώσουν το ηλεκτρικό, το φροντιστήριο του παιδιού, το νοσοκομείο». Τόσο απλό. Σαν να λέμε «θα πιω τώρα λίγο νερό γιατί διψάω». Ο κόσμος πεινάει και η πείνα του τείνει να «φυσικοποιηθεί» μαζί με τις άθλιες παρενέργειές της. Αυτό που η Χάνα Άρεντ είχε ονομάσει «καθημερινοποίηση του κακού» αποκτά μια αφόρητη επικαιρότητα. Ο εφιάλτης για την ώρα στη χώρα μας αγγίζει πιο πολύ το 24% του πληθυσμού. που ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.

Κομμάτια και θρύψαλα το αγαθό της επιβίωσης αλλά και ένα άλλο αγαθό που σήμερα απειλείται και αυτό αφορά όλους. Θα το ονομάσω «η ηθική της ύπαρξης».

Ο καθένας σήμερα κινδυνεύει να ταυτίσει τον εαυτό του με το θύμα μιας υπάρχουσας ή επικείμενης εξαθλίωσης. Η θυματοποίηση εαυτού δεν εξαιρεί κανέναν. Θεωρώ ότι είναι μια από τις σημαντικές παρενέργειες αυτής της πρωτοφανούς κρίσης, καθώς η θυματοποίηση διαμορφώνει μια κουλτούρα ανημπόριας, παθητικοποίησης, αβουλίας, αλλά και οργής, βίας που είτε στρέφεται στον άλλον είτε στον ίδιο τον εαυτό.

Για πρώτη φορά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μια ολόκληρη γενιά έχει χάσει την ελπίδα της για μια καλύτερη ζωή από εκείνη των γονιών της. Το σκοτεινό μέλλον που διαγράφεται αποτελεί τη μόνη βεβαιότητα στην κυρίαρχη αβεβαιότητα.

Συλλογίζεται κανείς πώς μπορεί να νιώθει το άτομο που άφησε ενέχυρο τις βέρες του, τα δόντια του, το ρολόι του, για να συνεχίσει να ζει; Συλλογίζεται κανείς με πόση επισφαλή ψυχική υγεία θα πορευτεί (αν πορευτεί) στη ζωή του; Ο λόγος των ειδικών είναι σαφής όσο δεν ήταν ποτέ. Η Μάργκαρετ Τσαν, γενική διευθύντρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, κατά την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας επισήμανε με κατηγορηματικό τρόπο την έξαρση του αριθμού αυτοκτονιών και των ψυχικών διαταραχών μεταξύ των πληγέντων από την παγκόσμια οικονομική κρίση.

Να θυμηθούμε εδώ τα απονενοημένα διαβήματα «θυμάτων- δραστών» (οι φόνοι των συγγενικών προσώπων, οι αυτοκτονίες του «δράστη», οι ψυχικές καταρρεύσεις, η επίγεια Κόλαση).

Περίπου κάθε τριάντα δευτερόλεπτα ένας άνθρωπος στον κόσμο αυτοκτονεί. Στην Ευρώπη ένα στα τέσσερα άτομα θα εκδηλώσει προβλήματα ψυχικής υγείας τουλάχιστον μία φορά στη διάρκεια της ζωής του, ενώ οι αυτοκτονίες παραμένουν σημαντική αιτία πρόωρου θανάτου με περισσότερους από 50.000

θανάτους τον χρόνο. Η κατάθλιψη, βασική αιτία αυτοκτονίας, υπολογίζεται να είναι την επόμενη δεκαετία η δεύτερη πιο σημαντική παγκοσμίως ασθένεια.

Μεγαλύτερο κίνδυνο αντιμετωπίζουν όσοι ζουν σε χώρες όπου η πλειονότητα ανήκει στην κατηγορία των χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων και όπου οι υπηρεσίες παροχής θεραπείας δεν είναι προσβάσιμες για όλους.

Αυτά όμως τα στοιχεία αφορούν μέχρι και τις αρχές του 2008. Έκτοτε το σκηνικό αλλάζει δραματικά.

Τα καινούργια δεδομένα έρχονται να πλήξουν την αποτελεσματικότητα του ιατρικού, ενδο-ατομικού μοντέλου στην κατανόηση του ψυχικού πόνου. Σε κάθε περίπτωση το «τι συμβαίνει έξω από εμάς» δεν μπορεί να αγνοηθεί για την κατανόηση του «τι συμβαίνει με εμάς». Oι ειδικοί όταν αναλύουν μέσα από μια αποστασιοποιημένη ουδετερότητα φαινόμενα όπως η ανεργία, η φτώχεια, η αυτοκτονία, η κατάθλιψη, όταν επικεντρώνονται σε δείκτες, αριθμούς, όταν εστιάζονται αποκλειστικά και μόνο σε ενδο-ατομικά γνωρίσματα, σε στοιχεία της προσωπικότητας ή σε βιολογικές ιδιαιτερότητες, αφήνουν απ΄ έξω το πιο σημαντικό απ΄ όλα. Το πιο σημαντικό και ταυτόχρονα το πιο δύσκολο να αποδοθεί. Το ατομικό βίωμα της δυστυχίας. Τι σημαίνει να είσαι άνεργος ή απολυμένος; Τι σημαίνει για τον εαυτό σου, για την οικογένειά σου, για τα παιδιά σου; Πώς βιώνεται η νέα εξαθλίωση; Πώς εισπράττεται η βία; Ερωτήματα που δεν μπορεί να αγνοηθούν από τις σχεδιαζόμενες πολιτικές για την έξοδο από την κρίση. Ερώτημα- πρόκληση και για τις επιστήμες του ανθρώπου. Με αυτά τα ερωτήματα έρχονται αντιμέτωπες οι επιστήμες του ανθρώπου. Χρειάζεται να μελετηθεί και να γίνει κατανοητό με ποιο τρόπο και μέσα από ποιους μηχανισμούς το υποκειμενικό βίωμα δι-αρθρώνεται και συν-αρθρώνεται με την κοινωνική, θεσμικά αποδεκτή βία. Μορφή θεσμικά αποδεκτής βίας αποτελεί η φτώχεια, η ανεργία, η απειλή της απόλυσης, μορφή βίας αποτελεί να ζεις με τον τρόμο της επιβίωσης.

Μια βία όμως που τείνει να πάρει τις διαστάσεις ενός «φυσικοποιημένου» κακού, μια βία που δεν θα ποινικοποιηθεί από κανένα δικαστήριο και οι δράστες της θα απολαύουν μια αδιατάρακτη ασυλία.



Τετάρτη 18 Μαρτίου 2009

Επαναστατικό σχέδιο



Όλγα Σελλά
Δημοσιογράφος - Άρθρο της στην "Καθημερινή" - 17/3/2009


«Mάλιστα. Φανταζόμασταν πως κάναμε διαμαρτυρία για το Βιετνάμ. Τώρα που το σκέφτομαι, μάλλον έκαναν κάποιοι από μας διαμαρτυρία για το δικό τους μέλλον. Μια σπάνια στιγμή διορατικότητας. Ένα σύντομο καρναβάλι εξέγερσης πριν από τη μακρόχρονη πολυτέλεια της προσωπικής βελτίωσης. Πέντε χρόνια διαμαρτυρίας. Τριάντα χρόνια σιωπηλής συναίνεσης. Σαν να επέτρεψαν όλοι στον εαυτό τους ένα μικρό ξεφωνητό πριν κάνουν τη βουτιά. Ή ένα σπασμωδικό Όχι, όταν εννοούσαν Ναι». Είναι λόγια της Μαντλίν, της μιας από τις δύο ηρωίδες στο θεατρικό έργο «Ανάσα ζωής», που παρουσιάζεται στο Απλό Θέατρο.

Δυο γυναίκες στο μεσημέρι της ζωής τους (όπως λέει κι ο Κλωντέλ) που συναντιούνται για να λύσουν πάθη του παρελθόντος και ξαναγγίξουν, όχι χωρίς οδύνη, τις επιλογές τους, τα βήματά τους, την πορεία τους.

Μου θύμισαν πολλούς γνωστούς μου οι δύο αυτές ηρωίδες του Βρετανού θεατρικού συγγραφέα Ντέιβιντ Χέαρ. Μου ανέσυραν πολλές από τις συζητήσεις, τις απορίες, τις μελαγχολικές διαπιστώσεις ή τις παρορμητικές αυτομαστιγώσεις ανθρώπων που κοιτούν με άλλη απόσταση πια τη ζωή. Συζητήσεις που κυριαρχούν αυτή την περίοδο, όταν η καθημερινότητα, οι εξελίξεις, τα κοινωνικά φαινόμενα, οι νέες πραγματικότητες, μας κάνουν όλους εμάς (τους 45-55), όλους εμάς που αισθανόμαστε (και είμαστε) εντός του «παιχνιδιού» αλλά εκτός της νιότης, να ξανακοιτάμε, ένα ένα, τα βήματα που ήδη έχουμε περπατήσει.

Πολύ πρόχειρα θα μπορούσα να χωρίσω σε δύο κατηγορίες τους +/- 50: εκείνους που πιστεύουν ότι στ’ αλήθεια η ζωή τους ήταν «πέντε χρόνια διαμαρτυρίας και τριάντα χρόνια σιωπηλής συναίνεσης», νιώθουν απέραντη ενοχή γι’ αυτό και ταυτίζονται με τον έναν ή τον άλλον τρόπο με νεανικές συμπεριφορές κι εκείνους που έχουν αποδεχτεί την πορεία τους, τις επιλογές τους, τη στάση ζωής τους και προσπαθούν να κατανοήσουν, να ερμηνεύσουν, αλλά και να παρέμβουν δημιουργικά. Μιλώ γι’ αυτούς που προσπαθούν, νοιάζονται και αγωνιούν για τη ζωή τους στον τόπο τους, κι όχι για την πλειονότητα της αδιαφορίας και της επιδεικτικής καλοπέρασης. Και οι δυο πλευρές νιώθουν αμηχανία και έκπληξη από τα τεκταινόμενα στις κοινωνίες του 21ου αιώνα, η καθεμιά για άλλο λόγο. Και οι δύο πλευρές θέλουν -πάντα- να κάνουν κάτι.

«Το επαναστατικό σχέδιο: Ν’ αφήσουμε τον κόσμο λίγο πιο κομψό απ’ ό,τι τον βρήκαμε», λέει πάλι η Μαντλίν στο θεατρικό «Ανάσα ζωής». Ναι, αυτό είναι πράγματι επαναστατικό σχέδιο, που δεν έχει ηλικία, δεν χρειάζεται την πρώτη νεότητα, χαρακτηρίζεται από σταθερές αξίες και μικρές κινήσεις για την υπεράσπισή τους. Βεβαίως, χωρίς βαριοπούλες και τσεκούρια, χωρίς κουκούλες. Χρειάζεται να το πούμε; Ναι, γιατί όπως λέει και μια καλή φίλη, φαίνεται πως τίποτα δεν είναι αυτονόητο.



Δευτέρα 16 Μαρτίου 2009

Το κλουβί με τους ακτιβιστές




Λώρη Κέζα
Δημοσιογράφος - Άρθρο της στην εφημερίδα "Το Βήμα" - 10/3/2009


Δεν μας ενδιαφέρει η ερωτική ζωή του κ. Γρηγόρη Βαλλιανάτου και το πιθανότερο είναι να μην ενδιαφέρεται κι εκείνος για τη δική μας. Εν τούτοις τον βρίσκουμε διαρκώς μπροστά μας, να μιλάει για την προτίμησή του σε άνδρες, για το «διαφορετικό» (που αποτελεί το 10% του πληθυσμού), για τον ρατσισμό εναντίον του. Θα λέγαμε ότι το κάνει με αυταρέσκεια, αν η επικαιρότητα δεν τον δικαιολογούσε. Το Σάββατο ο γκέι ακτιβιστής βρέθηκε ξανά στο επίκεντρο, όταν, με πενήντα ακόμη γκέι, μπήκαν στη Λυρική Σκηνή και ζήτησαν να διαβάσουν ένα κείμενο-απάντηση στα ομοφοβικά γιουχαΐσματα που ακούστηκαν στην πρεμιέρα της όπερας «Ρούσαλκα». Ας μείνουμε σε αυτό: δεν μπήκαν στα καλά καθούμενα να βγάλουν λόγο, κάποιοι τούς είχαν προσβάλει. Το φαινόμενο «Βαλλιανάτος» το εκτρέφουν εκείνοι που θέλουν να επιβάλουν τις αποδεκτές προτιμήσεις τους στη ζωή και στην τέχνη.

Δεν μπορούμε να μη συσχετίσουμε τη «Ρούσαλκα» με ένα άλλο θέαμα, «Το κλουβί με τις τρελές», που κέρδισε τις εντυπώσεις λίγα τετράγωνα πιο κάτω. Από τη μία έχουμε τη Λυρική Σκηνή, όπου η σκηνοθέτις Μαριόν Βάσερμαν διαβάζει το λιμπρέτο με μια ομοφυλοφιλική προσέγγιση. Αυτό εξοργίζει την ορχήστρα, που θεωρεί πρέπον να τυπώσει φυλλάδιο και να το διανείμει στους θεατές προτού μπουν στην αίθουσα. Οι μουσικοί ειδοποιούν γραπτώς ότι ο ήρωας δεν είναι άντρακλας πια. Στο τέλος της παράστασης πέφτει υποβολιμαίο κράξιμο. Την ίδια μέρα στο αστραφτερό Παλλάς παίζεται η κωμωδία του Ζαν Πουαρέ, σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή. Η ιστορία της τραβεστί που μεγαλώνει το παιδί του συντρόφου της καταχειροκροτείται. Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στα δύο θεάματα: στο δεύτερο πάμε να δούμε φτερά και πούπουλα. Για να γελάσουμε. Ο γκέι γίνεται αποδεκτός στην Ελλάδα όταν παρουσιάζεται ως καρικατούρα. Η τηλεόραση ενισχύει κατά πολύ αυτή την άποψη. Στην πλειονότητα των σίριαλ υπάρχει ένας «κουνιστός», με τον οποίο όλοι σπάνε πλάκα. Τη μία και μοναδική φορά που παρουσιάστηκε στα σοβαρά η σχέση ατόμων του ιδίου φύλου έπεσε πρόστιμο 100.000 ευρώ από το Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης. Μιλάμε για το ιστορικό φιλί Παπακαλιάτη, το οποίο αθόρυβα δικαιώθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας (απόφαση αρ. 3490/2006) με το σκεπτικό ότι παρουσιάζει μια πραγματικότητα που όχι μόνο δεν αποδοκιμάζεται από το Σύνταγμα αλλά επιβάλλεται από τα άρθρα για τον σεβασμό και προστασία της αξίας του ανθρώπου και τη διασφάλιση της προσωπικής ελευθερίας, οπότε τέτοιες σκηνές «γίνονται απολύτως σεβαστές και μπορούν να εκφράζονται στα έργα τέχνης, όπως εξάλλου οι ερωτικές επιλογές και ευαισθησίες και των υπολοίπων ομάδων του πληθυσμού της χώρας».

Αν ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος έβγαινε με ροζ μποά στα δελτία ειδήσεων, θα άρεσε σε όλους. Τα σούργελα έχουν πέραση. Η σοβαρότητα και τα επιχειρήματα είναι που ενοχλούν. Επιπλέον ο Βαλλιανάτος μετατοπίζει το βάρος της συζήτησης. Δεν κάνει κουτσομπολιό (αν και ξέρει πολλά για πολλούς), αλλά μιλάει για την ελευθερία. Δίπλα στην καταπιεσμένη «αδελφή» βάζει τον μετανάστη, το πρεζάκι, κάθε περιθωριακό. Δεν μιλάει για την ανδρική κυριαρχία, ούτε για σεξ, αλλά για το δικαίωμα στην επιλογή. Για να το κάνει αυτό θυσιάζει ένα κομμάτι του εαυτού του, της προσωπικής του ζωής. Το έχουν κάνει κι άλλοι, συχνά με πιο εντυπωσιακό τρόπο. Όπως ο πρώτος υπουργός Πολιτισμού του Τόνι Μπλερ, ο οποίος ξεκίνησε προεκλογική ομιλία ως εξής: «Γεια σας, ονομάζομαι Κρις Σμιθ,είμαι υποψήφιος του Εργατικού Κόμματος για την περιοχή του Ισλινγκτον και είμαι γκέι».

Υπάρχει λόγος που ο κ. Σμιθ και ο κ. Βαλλιανάτος βγαίνουν και διατυμπανίζουν τα του κρεβατιού τους. Για τον γκέι η παρουσίαση του συντρόφου έχει συνδηλώσεις της σεξουαλικής πράξης. Κάτι που δεν συμβαίνει σε έναν, ας πούμε, ουρολάγνο, που παίρνει την αρραβωνιάρα του αγκαζέ και την πάει σε δεξιώσεις. Άπαξ και είσαι ζεύγος ετεροφυλόφιλων, κάνεις ό,τι θέλεις. Αν είσαι γκέι, αρχίζουν οι λεπτομέρειες. Το ερώτημα είναι αν όλα αυτά δικαιολογούν πράξεις όπως το μπουκάρισμα στη Λυρική. Έτσι οπισθοδρομική όπως είναι η κοινωνία μας, χρειάζεται μια ώθηση προς τα εμπρός, οπότε μάλλον καλό μας κάνουν οι ακτιβιστές. Και ο Γρηγόρης Βαλλιανάτος, που τον έχει βαρεθεί η ψυχή μας, είναι απολύτως απαραίτητος: βγάζει το φίδι από την τρύπα.



Παρασκευή 13 Μαρτίου 2009

Το τέλος του καταναλωτισμού





Φοίβος Καρζής
Δημοσιογράφος - Άρθρο του στον "Ελεύθερο Τύπο" - 7/3/2009


Ο τρόμος είναι το πρώτο φυσικό ανακλαστικό μπροστά στην κρίση. Οι γενιές της ευημερίας, όσοι στην Ευρώπη γεννήθηκαν μετά τον πόλεμο και είναι οι πρώτοι που δεν έζησαν πόλεμο, έχουν μάθει να ζουν με μερικές σταθερές: τη διαρκή ανάπτυξη, την αδιάλειπτη τεχνολογική πρόοδο, τη συνεχή βελτίωση του επιπέδου της ζωής. Μπορεί να υπήρξαν οικονομικές και πετρελαϊκές κρίσεις, αναταράξεις και μικρές ανασχέσεις μιας κατά τα άλλα αδιάκοπης πορείας προόδου, αλλά πραγματική υπαναχώρηση δεν σημειώθηκε πουθενά στη Δύση, την Αμερική και την Ευρώπη, για περισσότερο από μισόν αιώνα.

Ποτέ άλλοτε τρεις γενιές ανθρώπων δεν είχαν απολαύσει τα αγαθά μιας τέτοιας πορείας προς το καλύτερο –και μάλιστα μέσα σε ένα δημοκρατικό πολιτικό πλαίσιο. Σε κάτι αντίστοιχο προσέβλεπαν και οι πολίτες της Ανατολικής Ευρώπης μετά την πτώση του κομμουνισμού, το 1989, πιστεύοντας (όπως πράγματι ήταν έως τώρα η κοινή πεποίθηση) ότι το σύστημα της δυτικής δημοκρατίας μπορούσε να εγγυηθεί επ’ αόριστον τη συνέχιση της ανάπτυξης και τη δημιουργία τόσου πλούτου ώστε, παρά τις ανισότητες, η διάχυσή του να αφήνει ικανοποιημένη τη μεγάλη πλειοψηφία του πληθυσμού, ακόμη και στα (σχετικά) λιγότερο ευνοημένα στρώματα των αγροτών, των εργατών και των υπαλλήλων.

Αυτή είναι η διαφορά της κρίσης που ζούμε σήμερα. Ότι για πρώτη φορά δεν είναι μια παράμετρος που αποδεικνύεται προβληματική. Δεν είναι ένα τμήμα του συστήματος που βγαίνει εκτός ελέγχου, όπως για παράδειγμα στις πετρελαϊκές κρίσεις. Δεν είναι μια εσωτερική του διόρθωση, όπως στις νομισματικές κρίσεις.

Αυτή τη φορά η κρίση δεν αφορά τη λειτουργία, αλλά το μοντέλο. Εκείνο που τίθεται εν αμφιβόλω είναι η δυνατότητα του συστήματος να λειτουργήσει αποτελεσματικά στο διηνεκές, ώστε να παράγει το αναπτυξιακό αποτέλεσμα που όλοι θεωρούσαν δεδομένο. Από μερικές πλευρές ίσως να είναι μια χρήσιμη όσο και οδυνηρή επαναφορά στη λογική.

Γιατί η εκθετική διόγκωση των αναγκών της κατανάλωσης έγινε αποδεκτή ως βασικό μοντέλο συμπεριφοράς των κοινωνιών της Δύσης και ταυτόχρονα ως προϋπόθεση για τη διάρκεια της ανάπτυξής τους.

Η κρίση σήμερα δεν είναι παραγωγική: δεν εξαντλήθηκαν οι φυσικοί πόροι, δεν στέρεψαν οι πετρελαιοπηγές, δεν φτάσαμε ακόμη στην πλήρη οικολογική καταστροφή. Ωστόσο μια κρίση που προέρχεται από εσωτερικές δυσλειτουργίες (τη χρηματιστηριακή και χρηματοπιστωτική φούσκα) θυμίζει πώς στην αφετηρία της, όπως και στην αφετηρία της ασταμάτητης κατανάλωσης, βρίσκεται το θανάσιμο, μαζικό και παγκόσμιο αμάρτημα της απληστίας. Οι αυτοκινητοβιομηχανίες καταρρέουν επειδή κόπηκαν τα δάνεια και η διάθεση για νέες αγορές, κι όχι επειδή γέμισαν οι δρόμοι και ο ουρανός με διοξείδιο του άνθρακα.

Αλλά, έστω με διαφορετική αφετηρία, η κρίση δίνει μια ευκαιρία για να ξανασκεφτούμε συνολικά όχι μόνο το μοντέλο της οικονομίας, αλλά το πρότυπο της ζωής που εξήγαγε σε όλο τον κόσμο η Δύση. Η αυτοαναφορική κατανάλωση, που επιβιώνει μόνο μέσα από τη διαρκή διόγκωσή της, είχε γίνει ήδη ένα άχθος για τον πλανήτη, τις χώρες και τους ανθρώπους. Αφήνει πίσω της την αγωνία για το τι θα μπορούσε να την αντικαταστήσει, χωρίς ορατή προοπτική και χωρίς να διατυπώνεται από πουθενά εναλλακτική πρόταση.

Για το λόγο αυτόν η οικονομική κρίση, με τη δυναμική που έχει σήμερα, σύντομα θα γίνει απειλή και για τη δημοκρατία.

Τετάρτη 11 Μαρτίου 2009

Τιτανικός






Σεραφείμ Κοτρώτσος

Δημοσιογράφος - Άρθρο του στον "Ελεύθερο Τύπο" - 7/3/2009


Τις τελευταίες ημέρες νιώθω πως οι πολιτικοί είναι σαν επιβάτες του «Τιτανικού» που βλέπουν το παγόβουνο να… έρχεται αλλά –πεπεισμένοι πως το πλοίο είναι αβύθιστο– εκείνοι συζητούν για το χρώμα που έχουν οι σωσίβιες λέμβοι.

«Κίτρινο; Α πα πα, δεν θα ανέβω».

Κάπως έτσι είναι και όσα συζητώνται αυτές τις ημέρες μεταξύ πολιτικών σε τηλεοπτικά πάνελ και αλλού.

«Ο Αλογοσκούφης μάς έλεγε πέρυσι το καλοκαίρι πως η οικονομία δεν είχε πρόβλημα. Έπρεπε να το είχε προβλέψει», λένε οι του ΠΑΣΟΚ.

«Παραλάβαμε τεράστιο δημόσιο χρέος το 2004», απαντούν οι της Ν.Δ. «Ναι, αλλά το ανεβάσατε κατά 80 δισ.», ανταπαντούν οι «πράσινοι».

Πρόκειται περί συζήτησης που θα μπορούσε κάλλιστα να εξελίσσεται στο Βλαδιβοστόκ ή τη λίμνη Τιτικάκα.

Στην Ελλάδα, όμως, θα έπρεπε να είναι αλλιώς. Όταν η Μέρκελ, ο Σαρκοζί, ο Μπράουν κι ο Θαπατέρο αλλάζουν τα σχέδια αντιμετώπισης της κρίσης σαν τα πουκάμισα –και τα… ταγέρ για τις κυρίες–, εμείς τσακωνόμαστε για το εάν ο Αλογοσκούφης προέβλεψε σωστά ή λάθος πριν από περίπου ένα χρόνο, όταν το πετρέλαιο κόστιζε, ακόμα, 120 δολάρια το βαρέλι.
Εντάξει. Απέτυχαν παταγωδώς οι κυβερνητικές προβλέψεις. Όπως και κάθε άλλου Ευρωπαίου εταίρου. Όπως και του Ομπάμα, που τροποποίησε δυο τρεις φορές τα σχέδια διάσωσης της αυτοκινητοβιομηχανίας και του χρηματοπιστωτικού συστήματος μέσα σε σαράντα ημέρες.

Με εξοργίζει, λοιπόν, το γεγονός ότι κάποιες περιφερόμενες αυθεντίες στήνουν τον Καραμανλή στο απόσπασμα γιατί δεν έπιασε με την πρώτη πεντάρι στο Τζόκερ.
Μπορεί να καταλογίσει πολλά κανείς στον Καραμανλή.

Για τον εκλογικό νόμο που δεν άλλαξε, για τους ανθρώπους που εμπιστεύτηκε και τον εξέθεσαν, για τα σκάνδαλα που καθυστέρησε να τα κοιτάξει κατάματα. Οχι, όμως, και για την (παγκόσμια) κρίση.
Όταν, λοιπόν, μιλά για συνεννόηση μπορούν ελεύθερα όσοι θέλουν να είναι καχύποπτοι, ας σταθούν, όμως, και στην ουσία.

Διότι ο πολύς κόσμος θέλει τις συγκλίσεις.

Το δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Εάν μπορούσαν οι πολίτες να δημιουργήσουν ένα κυβερνητικό μείγμα με πολιτικούς και από τη Ν.Δ. και από το ΠΑΣΟΚ θα το έκαναν. Με ποια βεβαιότητα, ως εκ τούτου, μιλούν στο ΠΑΣΟΚ ωσάν να τους έχει παραδώσει ο λαός τα κλειδιά του Σύμπαντος ;





Δευτέρα 9 Μαρτίου 2009

Ανώριμοι και ιδιόρρυθμοι






Κώστας Ιορδανίδης

Δημοσιογράφος - Άρθρο του στην "Καθημερινή" - 8/3/2009


Στην Ελλάδα της ιδιορρυθμίας και του παράδοξου συνέβη και αυτό. Ο πρωτογονισμός και η έλλειψη εξωστρέφειας στον τομέα της οικονομίας «έσωσε» –μέχρις στιγμής τουλάχιστον– τη χώρα και εάν δεν υπήρχαν τα βίαια γεγονότα του περασμένου Δεκεμβρίου η εικόνα της αγοράς θα ήταν ασφαλώς καλύτερη.

Όλα αυτά βεβαίως δίχως καμία πρόθεση θεσμοθετήσεως της ιδιορρυθμίας, αλλά ως υπόμνηση απλώς ότι η υπανάπτυξη απομάκρυνε την Ελλάδα από το μάτι του κυκλώνα· ως εκ τούτου οι εγχώριοι αναλυτές μπορεί ακόμη να θεωρητικολογούν, αντίθετα με ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες της Ενώσεως ή στις ΗΠΑ, όπου η κρίση έχει πάρει οξύτατες διαστάσεις.

Συνέχεια της ιδιορρυθμίας στο πολιτικό επίπεδο. Απηύθυνε ο πρωθυπουργός κ. Κώστας Καραμανλής στα κόμματα της αντιπολιτεύσεως πρόταση συναινέσεως για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσεως και η έκκλησή του αγνοήθηκε — εξαίρεση αποτέλεσε ο πρόεδρος του ΛΑΟΣ κ. Γιώργος Καρατζαφέρης.

Μη στερούμενος ασφαλώς ευφυΐας, ο κ. Καραμανλής ανέμενε την απόρριψη της πρωτοβουλίας του, τουλάχιστον από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ και των κομμάτων της Αριστεράς. Η κίνησή του είχε χαρακτήρα πολιτικό, είχε ως στόχο να μετριάσει τις εσωτερικές αντιδράσεις εν όψει του ενδεχομένου λήψεως κάποιων μέτρων που αναμένεται να αυξήσουν τη δυσαρέσκεια των πολιτών.

Είναι αμφίβολο, ωστόσο, εάν αρκούσε η συναίνεση της αξιωματικής αντιπολιτεύσεως, διότι ακόμη και εάν ομοφρονούσε ο κ. Παπανδρέου, η εσωτερική γαλήνη δεν ήταν δυνατόν να διασφαλισθεί. Το ΚΚΕ και ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονται καθημερινώς επί σκηνής, και πέραν τούτου η αύξηση της ανεργίας ή η συρρίκνωση του εισοδήματος θα έχει ως συνέπεια την εκδήλωση κοινωνικής αναταραχής και εντάσεως. Εκτός και εάν ομιλούμε πλέον για άλλη φυλή και άλλη χώρα, και όχι για την Ελλάδα ή τους Έλληνες.

Το παράδοξο είναι ότι η έλλειψη συναινέσεως παρατηρείται τη στιγμή κατά την οποία κανένα από τα δύο κόμματα εξουσίας δεν έχει δυνατότητα αυτενέργειας στον οικονομικό τομέα.

Διερωτάται συνεπώς κανείς προς τι η ρητορική αντιπαράθεση και η διαφωνία, αφού η Ελλάς είναι υποχρεωμένη να ενεργήσει εντός απολύτως συγκεκριμένου ευρωπαϊκού συστήματος, το οποίο ενστερνίζονται απολύτως τόσο η Ν.Δ. όσο και το ΠΑΣΟΚ. Τα κύρια σημεία της προτάσεως του κ. Καραμανλή είναι απλώς προαπαιτούμενα της Ευρωπαϊκής Ενώσεως.

Ορισμένοι θα αναφερθούν στο «έλλειμμα πολιτικής ηγεσίας» που υφίσταται, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, από ιδρύσεως του ελληνικού κράτους. Άλλοι θα αποδώσουν τη ρητορική, οξύτατη αντιπαράθεση σε μια «θεατρικότητα» - στοιχείο απαραίτητο του κοινοβουλευτισμού, αν και το παρεχόμενο θέαμα είναι συχνά χαμηλής ποιότητος. Και ίσως κάποιοι ομιλήσουν, τέλος, για αδιέξοδο του συστήματος, και πλήρη έκπτωση του πολιτικού κόσμου της χώρας. Όλα αυτά ισχύουν εν μέρει και ίσως συνολικώς.

Υπάρχει, παρά ταύτα, σημείο αισιοδοξίας. Απουσιάζει από την πολιτική σκηνή ο χαρισματικός δημαγωγός, που θα μπορούσε εύκολα να εκτρέψει το όλο σύστημα προς κατευθύνσεις επικίνδυνες. Στην παρούσα φάση οι πολίτες παρακολουθούν απλώς μια εσωτερική πολιτική ασυναρτησία, ενώ εξελίσσεται μια κρίση διεθνής πέραν του ελέγχου εκείνων που την δημιούργησαν.





Παρασκευή 6 Μαρτίου 2009

Παιδείας ανάβασις ...





Korinthius Maximus
Περιοδικό MyPress - Τεύχος 6 - Φεβρουάριος 2009


Σε λευκό χαρτί ξεκινά ο διάλογος για την Παιδεία σύμφωνα με τα λεγόμενα της Κυβέρνησης, ως αδυναμία ολοκληρωμένης προτάσεως το παρουσιάζει η αντιπολίτευση, προσερχόμενη στο διάλογο, και όλοι οι φορείς προετοιμάζονται να καθίσουν στο τραπέζι του διαλόγου, φέρνοντας τα δικά τους χαρτιά. Μόνο που αυτά τα χαρτιά δεν είναι λευκά, περιέχουν αιτήματα ετών, κυρίως συνδικαλιστικά και η ικανοποίησή τους προβάλλεται ως προϋπόθεση, για να πάμε παρακάτω.

Την ίδια ώρα, ακόμα νωπά στη μνήμη είναι τα γεγονότα των μαθητικών (;) εξεγέρσεων, οι οποίες έχοντας λανθασμένη αφετηρία και εσφαλμένη έκφραση, πολύ γρήγορα πέρασαν στην ιστορία ως ένας «νευρικός» σπασμός, μια μεταθανάτια αναλαμπή, ενός κουφαριού που συντηρείται με ηλεκτρόδια και μπόλικη φορμόλη. Κάποιοι πιτσιρικάδες έπρεπε σώνει και καλά να γίνουν «ήρωες» από την αδηφάγα μανία των ΜΜΕ για φρέσκα, νέα πρόσωπα που θα εξυπηρετήσουν όλους τους άλλους σκοπούς εκτός από τους δικούς τους … Η βαλβίδα της χύτρας άνοιξε για λίγο, σκορπώντας ακανόνιστα ατμό, ατμό που κάλυψε εκείνα τα οποία έπρεπε πραγματικά να αναδειχθούν από όλη αυτή την ιστορία. Ο θόρυβος από το τσιριχτό της βαλβίδας σκέπασε τις ελάχιστες φωνές που προσπάθησαν να αναδείξουν το ουσιώδες, το οποίο, με την ευκαιρία, δεν είχε καμία τηλεοπτική αξία και εκ των πραγμάτων χάθηκε στο πουθενά … στο πουθενά το δικό τους, το δικό σου, το δικό μου.

Οι γνωστοί καλοθελητές υπερασπιστές, εκφραστές και προασπιστές εμφανίστηκαν και πάλι, διαστρεβλώνοντας ουσιαστικά το ευθύ και μουντζουρώνοντας το διαυγές αίτημα για καλύτερη Παιδεία, αίτημα διαρκές από κάθε μαθητική γενιά, ένα αίτημα που τελειώνει για κάθε γενιά μαζί με την αποφοίτηση από την κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης και περνά σαν σκυτάλη στην επόμενη … μονότονα, στείρα, αναποτελεσματικά.

Πόσο λογικά μοιάζουν όλα αυτά αν σκεφτεί κανείς ότι έχουμε μια Παιδεία αμιγώς παπαγαλοκρατούμενη, που δε διδάσκει αλλά δείχνει, που δε μορφώνει αλλά κοινοποιεί, που δεν μαθαίνει το μαθητή να φιλτράρει αλλά του υποδεικνύει την παράγραφο που θα αποστηθίσει και που θα πρέπει αυτολεξεί να γράψει στις εξετάσεις, μια Παιδεία πνευματικά και κριτικά ανάπηρη. Πόσο λογικά μοιάζουν αν σκεφτούμε ότι ξεχάσαμε τι σημαίνει ανάλυση, εξαγόμενο συμπέρασμα, βιωματική μάθηση, ανταλλαγή ιδεών και απόψεων, τι σημαίνει δάσκαλος, καθηγητής, μαθητής.

Πως άραγε θα μπορούσαν να είναι διαφορετικά αυτή τη στιγμή τα πράγματα όταν τα παιδιά έχουν βρει ανοιχτό ένα τεράστιο παράθυρο στον κόσμο και στις απόψεις μέσα από το Διαδίκτυο και πολλές φορές απέναντί τους στέκει αμήχανος ένας δάσκαλος που έχει πάει σε πάνω από δέκα σεμινάρια επιμόρφωσης για υπολογιστές, αλλά επιμένει να αγνοεί επιδεικτικά από πού ανοίγει ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής και το μόνο που φοβάται από το internet είναι μη του φάει τα λεφτά στο λογαριασμό, λες και είναι ο κουλοχέρης του καζίνο.

Η πολιτεία προσπαθεί, δαπανά χρήμα σε επιμορφώσεις για γονείς και καθηγητές, πρόσφατο παράδειγμα το πρόγραμμα e-goneis που έμεινε στα αζήτητα, καθώς πολύ λίγοι γονείς θεώρησαν ότι τους είναι χρήσιμο να μάθουν πως μπορούν να προφυλάξουν το παιδί τους από επισφαλές περιεχόμενο, από την πορνογραφία, το τζόγο και οτιδήποτε εν πάση περιπτώσει ένα παιδί θα πρέπει να βιώσει πολύ αργότερα στη ζωή του. Πολλοί λίγοι θεώρησαν ότι μπορούν μαζί με το παιδί τους να ανοίξουν το παράθυρο του διαδικτύου και μαζί να εξερευνήσουν, να μάθουν και να επιλέξουν τελικά την χρήσιμη πληροφορία. Με αυτό τον τρόπο, τα λεφτά που ρίχνονται σε αυτές τις δράσεις, καθίστανται αιμοδοτικές εισφορές σε επιχειρήσεις που παλεύουν να κρατηθούν στη ζωή εν μέσω κρίσης.

Θα μπορούσαμε να καθίσουμε σε ένα τραπέζι διαλόγου μη έχοντας μάθει να αντικρίζουμε την αλήθεια κατάματα ; Έχοντας μάθει να ζούμε με δανεικά και επί πιστώσει προκειμένου να καλύψουμε την καταναλωτική μας βουλιμία ; Έχοντας επισταμένα διδαχθεί να καλλωπίζουμε το λόγο και να υφαίνουμε την αλήθεια που μας βολεύει μέσα από καλοδουλεμένες ατάκες και προκαθορισμένες φόρμες έκφρασης ; Θα μπορέσουμε να συζητήσουμε βγαίνοντας έξω από τα χαρακώματα της θλίψης μας ; Της συνειδητοποίησης του λίγου που μας βόλεψε για δεκαετίες ; Αντιλαμβανόμενοι ότι η χώρα έβγαλε επιστήμονες γιατί αυτοί είχαν κλίση και θέληση και όχι επειδή οι εκπαιδευτικές δομές τους προσέφεραν σωστό υπόβαθρο ;

Η «μαθητική επανάσταση» θα οδηγήσει τα παιδιά σε πέντε δέκα προτάσεις συγκεκριμένες με την απλότητα της ηλικίας τους ή θα φέρουν μέσα από ένα «συντονιστικό» μια υπαγορευμένη έκθεση νόθων ιδεών ;

Μαζί με όλα αυτά έχουμε και τα άλλα … Στα σχολεία οι μαθητές φτιάχνουν προεδρεία και δεκαπενταμελή συμβούλια για να οργανώσουν όλη και όλη μια εκδρομή και να μάθουν από νωρίς ότι στη ζωή τους θα πρέπει υποχρεωτικά να αναζητήσουν ένα θώκο για να … καταξιωθούν. Δεν έμαθαν για ποιο λόγο τα φτιάχνουν. Δεν έμαθαν ότι ο ρόλος ενός διοικητικού συμβουλίου είναι να συμπυκνώσει και να εκφράσει το συμπέρασμα που θα προκύψει από τη διαβούλευση με το σύνολο και εν τέλει να το προτάξει ως ζητούμενο, ως αίτημα. Αφού δεν το έμαθαν, δεν το σέβονται και κινούνται άναρχα, χάνοντας τη δυνατότητα να εκπροσωπηθούν σε κορυφαία όργανα με μια ισχυρή, ενιαία αντιπροσωπεία που θα έχει προκύψει δημοκρατικά και ομαλά. Και πώς να έχει την απαίτηση κανείς να συμπεριφερθούν έτσι οι μαθητές, τη στιγμή που οι μεγαλύτεροι σε ηλικία, οι φοιτητές, εδώ και περίπου μια εικοσιπενταετία αδυνατούν να εμφανίσουν έγκυρες Ε.Φ.Ε.Ε. και Ε.Σ.Ε.Ε. ; Ποιος θα εκπροσωπήσει ποιόν σε μια μαθητική και φοιτητική κοινωνία που είναι βολεμένη στο να αποδέχεται ως αρχή μια μειοψηφία που κάνει απλώς περισσότερη φασαρία από εκείνους που κοιμούνται ; Έτσι θα γίνει ο διάλογος ;

Η Παιδεία μας χρειάζεται, πριν ξεκινήσει ο διάλογος, να βρει το δικό της Ground Zero, να το κοιτάξει καλά καλά, να το συνειδητοποιήσει, να το αναγνωρίσει, να λυπηθεί για αυτό και να στοιχηματίσει ότι μπορεί να ξαναχτίσει υγιείς δομές που, για να πούμε και την αλήθεια, δε γνωρίζουμε και αν υπήρξαν ποτέ. Αυτό που γνωρίζουμε είναι ότι μέσα στο σχολείο, μέσα στις σχολές, υπάρχουν υγιείς δυνάμεις που ασθμαίνοντας επιμένουν να προτάσσουν ιδέες και προτάσεις, που έχουν καταφέρει να συγκεντρώσουν τις όποιες ιδέες τους σε ένα κείμενο και παλεύουν για αυτό χωρίς παλινωδίες. Χωρίς ευκαιριακές μεταβολές και μεταπτώσεις, χωρίς εκπτώσεις.

Αυτή την ώρα, που μοιάζει να είναι η τελευταία ευκαιρία, καλό είναι οι καθηγητές και οι δάσκαλοι να συνειδητοποιήσουν και αυτοί τη δική τους ευθύνη. Να αναζητήσουν και εκείνοι τη δική τους θέση στη λύση του προβλήματος της Παιδείας και όχι του προβλήματος του δικού τους. Λογικά είναι τα αιτήματά τους, δίκαιες οι οικονομικές διεκδικήσεις τους, αυτή την ώρα όμως πρέπει να δουν πως θα συμβάλουν στο να γίνει το σχολείο καλύτερο. Και αυτό δεν απαιτεί μόνο φράγκα …



Τετάρτη 4 Μαρτίου 2009

Ένα παραμύθι για τα παραμύθια







Μαρία Γαλίτση
Δημοσιογράφος - Άρθρο της στην "Καθημερινή" - 23/12/2008


Μια φορά κι έναν καιρό τα όνειρα ήταν η πύλη από όπου δέχονταν οι άνθρωποι επισκέψεις. Διαφορετικές, περίεργες επισκέψεις από όσους δεν μπορούσαν να δουν μέσα στη μέρα, όταν όλες οι αισθήσεις τους ήταν απασχολημένες με άλλα πράγματα. Και ανυπομονούσαν για εκείνη την μαγική στιγμή. Όταν κοιμόντουσαν, έβλεπες τα πρόσωπά τους να χαμογελούν με μάτια κλειστά. Άλλους τους άκουγες να μιλάνε. Κάποιοι άλλοι, πιο ανήσυχοι και υπερκινητικοί - όπως θα έλεγαν οι ίδιοι για τους εαυτούς τους - σηκώνονταν από τα κρεβάτια τους και άρχιζαν τις περιπλανήσεις παρέα με όσους φιλοξενούσαν στα όνειρά τους. Και όχι, δεν συναντιόντουσαν μονάχα με δικούς τους ανθρώπους που είχαν «φύγει», με άτομα που ήταν μακρυά ή έβλεπαν ελάχιστα στη διάρκεια της μέρας ή ακόμα και με εκείνους που θα ήθελαν να τους ζητήσουν συγγνώμη για κάποια παλιά τους ανοησία. Όχι, ήταν και πλάσματα αλλιώτικά, σαν τις νεράιδες που ζούσαν στα ποτάμια και τα ξωτικά που ήταν όλο σκανδαλιές, σαν τις γοργόνες που σε γοήτευαν με την παράξενη ομορφιά τους και τις ξύλινες κούκλες που μίλαγαν και ήθελαν να γίνουν μια μέρα αληθινά παιδιά. Και κάθε χρόνο, την τελευταία νύχτα του έτους, οι άνθρωποι είχαν μια ξεχωριστή συνάντηση, όταν βουλιάζαν στο μαξιλάρι τους. Ήταν η επίσκεψη από τον Άγιο Βασίλη. Κι αυτό που την έκανε τόσο μοναδική δεν ήταν ούτε η βόλτα με το έλκηθρο που τους πήγαινε, ούτε οι φουσκωμένες κάλτσες με τα δώρα που τους χάριζε. Ήταν η επιβεβαίωση πως άφησαν πίσω τους μια χρυσόσκονη από 365 ημέρες χαράς, προσπάθειας, αγάπης.

Οι άνθρωποι, όμως, πλανεύονται από το ανικανοποίητο και κάποτε ανακάλυψαν έναν καινούριο πλανήτη. Μια νέα γη με καλύτερες συνθήκες διαβίωσης - όπως λέγαν - από τη Γη. Με περισσότερα αποθέματα χρυσού, πετρελαίου. Εκεί δεν υπήρχαν ενοχλητικές κατσαρίδες, ούτε καυσαέριο…ακόμα. Στον πλανήτη εκείνο το κρύο δεν ήταν τσουχτερό και ο ήλιος δεν ήταν ποτέ καυτός. Και όλοι οι άνθρωποι μετακόμισαν εκεί. Εκεί όμως ο κόσμος δεν ονειρευόταν. Κλείναν τα μάτια τους το βράδυ και όταν τα ανοίγαν είχε κιόλας ξημερώσει - τόσο γρήγορα σαν ένα τρεμοπαίξιμο των βλεφάρων - χωρίς να ανταμώσουν κανέναν. Κάποιες φορές είχαν την ψευδαίσθηση πως οι εικόνες που φύλασσαν στο μυαλό τους ζωντάνευαν στον ύπνο τους. Οι άνθρωποι πίστεψαν τότε ότι οι νεράιδες, ο Άγιος Βασίλης και όλα τα άλλα πλάσματα τους εγκατέλειψαν. Ότι δεν τους ακολούθησαν στο νέο πλανήτη. Και οι άνθρωποι έπεισαν τους εαυτούς τους ότι μπορούν να τα καταφέρουν και χωρίς τα ξωτικά και όλες τις μαγικές φιγούρες, φτιάχνοντας απλά δικές τους ιστορίες που θα τις ονόμαζαν παραμύθια. Ένιωσαν τόσο δυνατοί που πίστεψαν ότι μπορούν να ζήσουν την μαγεία των ονείρων ακόμα και τη μέρα. Σκέφτηκαν, μάλιστα, ότι είναι καλύτερο να αφιερώνουν τα βράδια αποκλειστικά στην ξεκούρασή τους, μιας και στο νέο πλανήτη είχαν περισσότερες υποχρεώσεις αλλά και περισσότερα κεκτημένα. Έτσι, έπλεξαν μύθους και ιστορίες από ξεθωριασμένες εικόνες που τους είχαν απομείνει. Από τα όνειρα εκείνα τα τόσο μαγικά μα και αληθινά συνάμα που μοιράζονταν παρέα με τζίνι ή θαλασσινούς ήρωες και χώριζαν οι δρόμοι τους μονάχα όταν έκανε την εμφάνισή του ο Αυγερινός. Αυτές τις «ανάπηρες» αναμνήσεις με πολλά μπαλώματα, πολλά ψέματα αφηγούνταν ως παραμύθια στα μικρά παιδιά - καθώς οι μεγάλοι δεν πίστευαν πια γιατί αυτοί ήξεραν την αλήθεια - και έτσι μεταφέρονταν από γενιά σε γενιά. Και κάθε γενιά μπέρδευε όλο και πιο πολύ τις λίγες αλήθειες που κληρονομούσε με ακόμα περισσότερα φανταστικά στοιχεία.

Αιώνες μετά, κι ο άνθρωπος ντύνει ακόμα τις πρώτες του εικόνες για αυτόν τον κόσμο με παραμύθια, βρίσκει τους πρώτους φίλους του στους ήρωες των ιστοριών που του αφηγούνται, περιμένει τον Άγιο Βασίλη να κατέβει από την καμινάδα κι ας μην έχει τζάκι. Δεν πιστεύει για πολύ σε όλα αυτά βέβαια, όμως αυτά τα λίγα χρόνια, τα πρώτα χρόνια της ζωής που ο άνθρωπος φλερτάρει με το απίστευτο, γίνεται και πάλι συνταξιδιώτης στα ονειροδρόμια της μαγείας με τις νεράιδες και τα ξωτικά, με τις γοργόνες και τα ξύλινα αγόρια, όπως τότε… Ώσπου, ο Μολυβένιος Στρατιώτης καταλήγει στη φωτιά και το Κοριτσάκι με τα Σπίρτα παραδίνεται σιωπηλά στον παγωμένο χειμώνα. Αλλά και ο Άγιος Βασίλης μοιάζει με γραφική φιγούρα, χωρίς φαντασία, ντυμένος πάντα στα κόκκινα. Πίσω από αυτόν κρύβεται ένα μείγμα θρησκευτικότητας και μιας ανάγκης να χανόμαστε που και που στον κόσμο των παιδιών, αλλά συνήθως η εμπορικότητα κυριαρχεί πάνω από όλα.

Ο ίδιος ο Άγιος Βασίλης δεν κατοικεί πλέον μόνο στη Γη. Είναι παντού. Στην Λαπωνία, στο Διαδίκτυο, στην κόκα - κόλα, στα εμπορικά καταστήματα. Στην Γερμανία, μάλιστα, φέτος υπήρχε μεγάλη ζήτηση των Αγίων Βασίληδων. Κι όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο υπεύθυνος για την εξεύρεση Άγιων Βασίληδων στο Μόναχο: «Η αναζήτηση Άγιων Βασίληδων έχει ξεκινήσει σε όλη τη χώρα. Το να είναι κάποιος Άγιος Βασίλης δεν είναι εύκολη δουλειά. Οι υποψήφιοι πρέπει να είναι φιλικοί προς τα παιδιά, αξιόπιστοι και να έχουν ικανότητες ηθοποιού. Αν και η δουλειά είναι κουραστική, είναι καλύτερη από το να είσαι άνεργος. Ένας Άγιος Βασίλης κερδίζει 60 ευρώ την ώρα, δεν είναι και άσχημα».



Δευτέρα 2 Μαρτίου 2009

Παρακράτος πολλαπλών χρήσεων






Νίκος Καργόπουλος

Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του
Αγωνιστικού Σοσιαλιστικού Κόμματος Ελλάδας (ΑΣΚΕ)
Άρθρο του στην εφημερίδα "Το Παρόν" - 21/12/2008


Θα επιχειρήσουμε μια ερμηνεία της τυφλής βίας της προηγούμενης βδομάδας και θα πιθανολογήσουμε τις επιδιώξεις της. Επιφυλασσόμαστε σε άλλο κείμενο να ασχοληθούμε με τα προβλήματα και τη συμπεριφορά της νεολαίας.

Στην αρχή της δεκαετίας του 80, όταν το «κράτος της δεξιάς» (με το παρακράτος του, αναγκαίο συμπλήρωμα) έπαψε να είναι αποτελεσματικό για τη διαχείριση του συστήματος της εξάρτησης, η μεγαλύτερη και ισχυρότερη μερίδα του ξένου παράγοντα υποστήριξε ή αποδέχθηκε τη διακυβέρνηση της Ελλάδας από το ΠΑΣΟΚ. Φρόντισε, όμως, να πάρει κάποια «ασφαλιστικά μέτρα», που ισχύουν μέχρι σήμερα:

α) Εξαγοράστηκε η συνείδηση του οργανωμένου ΠΑΣΟΚ, με ένα όργιο ρουσφετολογίας, ώστε να απεμπολήσει τους διακηρυγμένους του στόχους και να τεθεί στην υπηρεσία του συστήματος.

β) Διαμορφώθηκε ένας καινούργιος τύπος νεολαίας, ακίνδυνης για το σύστημα, χωρίς ιδεολογία, με κύριο χαρακτηριστικό τον ατομισμό.

γ) Από τα πιο αντικοινωνικά στοιχεία αυτής της μερίδας της νεολαίας δομήθηκε μεθοδικά ένα νέο παρακράτος πολλαπλών χρήσεων, πολυδιαφημιζόμενο από τα ΜΜΕ των «νταβατζήδων», με τις μορφές «αριστερών» κουκουλοφόρων (στους οποίους περιλαμβάνονται πλέον και οικονομικοί μετανάστες) και ακροδεξιών «υπερπατριωτών», ενστόλων ή μη, με τη μια μορφή να δικαιολογεί την ύπαρξη της άλλης και τα γήπεδα ως χώρο εκπαίδευσης.

Όταν το 2004 ο Κ. Καραμανλής έγινε πρωθυπουργός, φαίνεται ότι εμπιστεύτηκε τη χάραξη γραμμής για κάποια εθνικά θέματα (Σκοπιανό, Κυπριακό) και κάποιες διεθνείς σχέσεις (αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου) σε πολιτικούς από τη Ν.Δ. και το «ανδρεϊκό» ΠΑΣΟΚ (Κ. Παπούλιας, Π. Μολυβιάτης κ.ά.). Έτσι διαμορφώθηκε μια γραμμή, συντηρητική μεν, στα πλαίσια του «ανήκομεν εις την Δύσιν», που προσπαθεί όμως να αξιοποιήσει τα μικρά της περιθώρια για τα συμφέροντα της Ελλάδας. Οι Αμερικανοί και οι άλλοι Δυτικοί μας «σύμμαχοι» δεν έκρυψαν την οργή τους (δηλώσεις Μπράιζα κ.λπ.) και την επιθυμία τους να αντικαταστήσουν τη σημερινή ελληνική κυβέρνηση με άλλη, που δε θα αποκλίνει από τη γραμμή του μητροπολιτικού κέντρου (Ουάσινγκτον). Πολιτικό προσωπικό για να τους υπηρετήσει διατίθεται επαρκώς σε όλο το πολιτικό φάσμα.

Όπλα για την ανατροπή του προσφέρει άφθονα ο ίδιος ο Κ. Καραμανλής:

α) Με την πιστή εφαρμογή της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής που υπαγορεύεται από τις Βρυξέλλες (σύμφωνης με το πρόγραμμα και την ιδεολογία της Ν.Δ.), που συσσωρεύει απολύτως δικαιολογημένη κοινωνική αγανάκτηση, που κορυφώνεται στις μέρες μας.

β) Με την ανικανότητα της κυβέρνησής του να χειριστεί την οποιαδήποτε κρίση (από το Σινούκ μέχρι την τρέχουσα) και με την ενδυνάμωση των «νταβατζήδων» και της εσωκομματικής του αντιπολίτευσης. Έτσι η Ντόρα (κατά τα πρότυπα του πατρός) υπονομεύει την πολιτική που επισήμως υποστηρίζει και σύσσωμα τα ιδιωτικά ΜΜΕ (μήπως και τα κρατικά σε κάποιο βαθμό;) τον πριονίζουν συνεχώς.

γ) Με το πλήθος των σκανδάλων καραμανλικών κυβερνητικών στελεχών, που αναδεικνύονται υπέρμετρα από τα ΜΜΕ, ενώ τα πολλαπλάσια και σοβαρότερα των εκσυγχρονιστών όλων των κομμάτων ουδέποτε αποκαλύπτονται.

Εκπαραθύρωση του Κ. Καραμανλή επιχειρήθηκε το καλοκαίρι του 2007, με τον εξαναγκασμό του σε πρόωρες εκλογές και το ολοκαύτωμα που προηγήθηκε. Το σχέδιο μόλις απέτυχε. Η προσπάθεια επαναλαμβάνεται σήμερα, με τη δολοφονία του 15χρονου μαθητή, που δικαιολογημένα προκάλεσε την οργή των συνομηλίκων του και όλων των πολιτών. Αμέσως παρενέβη και η άλλη όψη του παρακράτους, με τις φωτιές να κατακαίουν όχι τα δάση, αλλά τις πόλεις.

Οι ενδιαφερόμενοι επιχαίρουν: Για «καταρρέουσα κυβέρνηση» γράφουν οι «Νιου Γιορκ Τάιμς», για «λαϊκή εξέγερση» η «Μιλιέτ», ενώ η ισραηλινή «Χααρέτζ», αφού προηγουμένως εκθειάζει την κυβέρνηση Σημίτη, μελαγχολεί για την καταστροφή που έφερε στην Ελλάδα ο Καραμανλής!

Στόχοι τους είναι να κλείσουν μέσα στο 2009 το Σκοπιανό και το Κυπριακό (με τον «πρόθυμο» κ. Χριστόφια, μετά την ανυπολόγιστη απώλεια του Τάσσου) και το πάγωμα της συμφωνίας για τους αγωγούς. Το μέλλον δεν προδιαγράφεται ευοίωνο.

Όπως έχει υποστηρίξει το ΑΣΚΕ από τις φιλόξενες στήλες αυτής της εφημερίδας, η σημερινή συνεχώς επιδεινούμενη κατάσταση μπορεί να βελτιωθεί με μια άλλη πολιτική, που ταυτόχρονα θα εξασφαλίζει την εθνική μας ανεξαρτησία (αποχώρηση από Ε.Ε., ΝΑΤΟ κ.λπ.) και την ακεραιότητα της χώρας μας, θα θέτει την παραγωγή και τα προϊόντα της υπό τον έλεγχο της κοινωνίας, θα διευρύνει και εμβαθύνει τη δημοκρατία, θα προστατεύει και θα αναπτύσσει τον πολιτισμό μας. Ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του.

Τελευταίο : Όλοι οι μεγάλοι αγώνες του ελληνικού λαού (Εθνική Αντίσταση, ανένδοτοι, Πολυτεχνείο κ.λπ.) έγιναν με την ελληνική σημαία στο χέρι και με την (επιτυχή) προσπάθεια να εξασφαλιστεί η υποστήριξη της μεγάλης πλειονότητας. Τώρα οι κουκουλοφόροι πετάνε και καίνε τη σημαία και δεν ενδιαφέρονται που προκαλούν την αποστροφή. Η κάλυψη που τους παρέχουν πολιτικές δυνάμεις και ΜΜΕ είναι ανάλογη προς το βαθμό συμμόρφωσής τους με τις επιθυμίες των Δυτικών στα εθνικά μας θέματα.